Omma dard-tashvish, o'ylov va qiyinchilik bilan yozilgan asar va bitiklarni vaqtichogʻlik vositasiga aylantiradi. Shu vaqtgacha bitilgan asarlarning bari shunchaki mashhurlik, ommaning diqqati va vaqtini oʻgʻirlash emas, balki yozuvchining ichki dardli kechmishlari, tashvishli oʻy-xayollari, hayotining ogʻir davrlarini ifoda etish, qogʻozga muhrlash, qiyinchilik toʻla umrning sarhisobini qilish uchun bitilgan. Barcha buyuklar haqida shunday deyish mumkin. Eng afsuslanarlisi, bunga diniy manbalar ham taalluqli.
Paygʻambar alayhissalom risolati va taʼlimoti kitoblar vositasida barchaga yetib borayotgan boʻlsa-da, asosiy fikr bir chetda qolib, bu yerda masala diqqatlarni jalb etish, xayollarni oʻgʻirlash, vaqtlarni chogʻ va qaysidir maʼnoda unumli oʻtkazish boʻlib qolmoqda. Ya'ni odamlar zerikmasligi, miqdor jihatidan koʻproq oʻqishi, eshitishi va suhbat qurishi asosiy maqsadga aylangan. Kitoblar faoliyati bugungi zamonda mana shu ishga qaratilgan.
Buyuklar, ideal shaxslar zamon bilan chiqishmagan. Buni ularning asarlarida yaqqol koʻrish mumkin, oʻz qahramonlarida oʻz shaxsiyat, orzu-umid, intilish va maqsadlarini tasvirlash orqali ular dunyoga isyon koʻtargan, qabohat hukmron zamonda adolat ustuni tomon harakat qilgan gʻayrioddiy timsolni gavdalantirgan. Buni qaysidir maʼnoda bizga tanish Nitshe, Gyote, Dostoyevskiy, Shekspir, Navoiy, Abdulla Qodiriy kabi barcha tengi yoʻq adiblar ijodida yaqqol sezish mumkin.
Aytish mumkinki, bir vaqtlar zamonga qarshi isyon koʻtargan komillikka intilgan shaxslarni bugun bir yoqlama, konformist va tizginga solingan shaxsiyatlar madh etib, alqamoqda, ijod va asarlarini qoʻldan qoʻymay, ular haqida atrofga jar solish bilan band. Shu vajdan ham ularning oʻzlari — qahramonlar fonida qads qilgan, nazarda tutgan gʻoyalari koʻzlardan maxfiy, panada qolib ketyapti. Urho-ur kitobxonlik zamonida asl mazmun va mohiyat, gʻoyalarning original ruhi olmos kabi tanqis ma'danga aylanar ekanki, zamon borgan sari oʻzgarib, biqiq va ivirsib borayotgan muhitda avvalgilarga oʻxshash yana bir fikr va ijod darg'alarini shakllantirishni boshlarkan.
Buning uchun adabiyotga, bitiklarga, ijodga, fikrga, ilm-u irfonga ommatan bir xil koʻzoynak bilan qarashni yigʻishtirish kerak boʻladi. Mohiyat va mazmunni old oʻringa qoʻyib, siyqasizni sarqitga chiqarish lozim boʻladi. Buyuk adiblarning ijodi bilan tanishar, asarlarini oʻqir ekansiz, diqqatingiz ularning hozirgi zamonga xos muhokamalari, talqinlari emas, balki ularning oʻzlarining qalblarini oʻrtagan oʻy-u iztiroblar, tugʻyon, dard-alam toʻla xayollariga qaratilmog‘i kerak. Shundagina kitobning syujetiga, badiiylikning oʻziga tortar serjilo jihatlariga aldanmaysiz. Magʻizni poʻchoqdan ajratishni oʻrganasiz.
Paygʻambar alayhissalom risolati va taʼlimoti kitoblar vositasida barchaga yetib borayotgan boʻlsa-da, asosiy fikr bir chetda qolib, bu yerda masala diqqatlarni jalb etish, xayollarni oʻgʻirlash, vaqtlarni chogʻ va qaysidir maʼnoda unumli oʻtkazish boʻlib qolmoqda. Ya'ni odamlar zerikmasligi, miqdor jihatidan koʻproq oʻqishi, eshitishi va suhbat qurishi asosiy maqsadga aylangan. Kitoblar faoliyati bugungi zamonda mana shu ishga qaratilgan.
Buyuklar, ideal shaxslar zamon bilan chiqishmagan. Buni ularning asarlarida yaqqol koʻrish mumkin, oʻz qahramonlarida oʻz shaxsiyat, orzu-umid, intilish va maqsadlarini tasvirlash orqali ular dunyoga isyon koʻtargan, qabohat hukmron zamonda adolat ustuni tomon harakat qilgan gʻayrioddiy timsolni gavdalantirgan. Buni qaysidir maʼnoda bizga tanish Nitshe, Gyote, Dostoyevskiy, Shekspir, Navoiy, Abdulla Qodiriy kabi barcha tengi yoʻq adiblar ijodida yaqqol sezish mumkin.
Aytish mumkinki, bir vaqtlar zamonga qarshi isyon koʻtargan komillikka intilgan shaxslarni bugun bir yoqlama, konformist va tizginga solingan shaxsiyatlar madh etib, alqamoqda, ijod va asarlarini qoʻldan qoʻymay, ular haqida atrofga jar solish bilan band. Shu vajdan ham ularning oʻzlari — qahramonlar fonida qads qilgan, nazarda tutgan gʻoyalari koʻzlardan maxfiy, panada qolib ketyapti. Urho-ur kitobxonlik zamonida asl mazmun va mohiyat, gʻoyalarning original ruhi olmos kabi tanqis ma'danga aylanar ekanki, zamon borgan sari oʻzgarib, biqiq va ivirsib borayotgan muhitda avvalgilarga oʻxshash yana bir fikr va ijod darg'alarini shakllantirishni boshlarkan.
Buning uchun adabiyotga, bitiklarga, ijodga, fikrga, ilm-u irfonga ommatan bir xil koʻzoynak bilan qarashni yigʻishtirish kerak boʻladi. Mohiyat va mazmunni old oʻringa qoʻyib, siyqasizni sarqitga chiqarish lozim boʻladi. Buyuk adiblarning ijodi bilan tanishar, asarlarini oʻqir ekansiz, diqqatingiz ularning hozirgi zamonga xos muhokamalari, talqinlari emas, balki ularning oʻzlarining qalblarini oʻrtagan oʻy-u iztiroblar, tugʻyon, dard-alam toʻla xayollariga qaratilmog‘i kerak. Shundagina kitobning syujetiga, badiiylikning oʻziga tortar serjilo jihatlariga aldanmaysiz. Magʻizni poʻchoqdan ajratishni oʻrganasiz.