ئیسلام پاكترینە

جۆرەکانی دڵ لە قورئانـدا

بیست جۆر لە – دڵ – باسکراوە ، کە ۸ دانەیان سەلیمە و ۱۲ دانەیان نەخۆشە :

۱. دڵی سەلیم : کە ئەمە دڵێکی پاک ڕاگیراوە تەنها بۆ خودا و خاڵییە لە کوفر و نیفاق و زەلیلی ..

إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ

۲. دڵێکی تەوبەکار : ئەمەش دڵێکی بەردەوام تۆبەکار و کە ئەوەش دڵێکە هەمیشە ئەگەڕێتەوە لای خودا و طاعەتەکانی .

مَنْ خَشِيَ الرَّحْمَن بِالْغَيْبِ وَجَاء بِقَلْبٍ مُّنِيبٍ

۳. دڵێکی ملکەچ : ئەمەش دڵێکی ملکەچی دڵنیای ئارام و خۆگرتووە.
َ
فتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ

٤. دڵێکی ترساو : ئەو دڵەیە کە ئەترسێ خودا کارەکانی قبووڵ نەکا و ڕزگاری نەبێ لە عەزاب .

وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ

٥. دڵێکی تەقوادار : ئەمەش ئەو دڵەیە کە شعائرەکانی الله تعالی بەرز ڕائەگرێ .

ذَلِكَ وَمَن يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ

٦. دڵێکی مهدی : ئەمەش دڵێکی ڕازییە بە قەزا و تەسلیمی ئەمرەکانی خودایە .

وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ

۷. دڵێکی دڵنیا : ئەو دڵەیە کە ئارام ئەگرێ بە بەتاکپەرستنی الله و یادکردنی .

وتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللّه

۸. دڵێکی زیندوو : ئەمەش ئەو دڵەیە کە بیرئەکاتەوە و تێئەفکرێ لە کەلامی الله .

‌ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِمَن كَانَ لَهُ قَلْبٌ

۹. دڵێکی نەخۆش : ئەمەش ئەو دڵەیە کە گومان و نیفاق لێیداوە و نەخۆشی شهوەتی حەرامی تیایه .

فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ

۱۰. دڵێکی کوێر : ئەو دڵەیە کە نابینێت و درک بە حەق ناکات .

وَلَكِن تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ

۱۱. دڵێکی بێ ئاگا و سەرگەردان : ئەمەش دڵێکی بێ ئاگایە لە قورئان و سەرقاڵ بە دونیا و ئەوەی تیایەتی .

لاهِيَةً قُلُوبُهُمْ

۱۲. دڵێکی ژەنگاوی و ناپووخت : ئەو دڵەیە کە شهادە و حەق ئەشارێتەوا .

وَلاَ تَكْتُمُواْ الشَّهَادَةَ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ

۱۳. دڵێکی خۆبەگەورەزان : ئەو دڵەیە کە مستکبرە بەرامبەر توحید و گوێڕایەڵی الله تعالی ، وە زۆرداره بەهۆی ستەم و دژایەەی کردنی زۆرییەوە .

قلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ

۱٤. دڵێکی تووند و بێ ڕەحم : ئەو دڵەیە کە نەرمی و ڕەحمەتی لێ دەرکراوە .

وَلَوْ كُنتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ

۱٥. دڵێکی مۆرکراو : ئەو دڵەیە کە گوێی لە پەیامەکە نابێ و بیریشی لێ ناکاتەوە .

وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ

۱٦. دڵێکی ڕەق : ئەو دڵەیە کە نەرم نابێ بۆ ئیمان ، وە وازی هێناوە لە یادی الله تعالی .

وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً

۱۷. دڵێکی بێ ئاگا : ئەو دڵەیە کە یادی خودا ناکا و هەواوهەوەسی کاریگەری کردووە لەسەر تاعەتی خودا .

وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِكْرِنَا

۱۸. دڵێکی داخراو : ئەمەش دڵێکی داخراوە و کەلامی رسول الله ناچێتە ناوی .

وَقَالُواْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ

۱۹. دڵێکی لار و لادەر : ئەو دڵەیە کە مەیلی بۆ حەق هەیە بس لادەدات لێی .

فأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ

۲۰. دڵێکی دوودڵ : ئەمەش دڵێکە کە محتارە و گومانی هەیە .

وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ