💢تجسیم و انسان وارگی خداوند در مینیاتور های معراج نامه ، ماحصل برهمنکش فرهنگی در عصر تسامح دینی 💢
❇️نکته بسیار جالب توجه دیگری که در این مینیاتور ها جلب توجه میکنه، پیروی نگارگران مسلمان از نگاره هایی به سبک نقاشان نئوکلاسیک اروپا هست که حاوی مضامین مذهبی آئین کاتولیک هستند .
در این نگاره ها عمدتا شمایل خداوند بصورت عاقله مرد و پیری خردمند و حکیم با محاسن سپید که چوبدست پادشاهی به دست دارد و بر اریکه خود بر فراز ابرها در حال نظاره وقایع جهان و مردمان فانی، مصور شده، در حالی که گاها مسیح را در هیات جوانی نیکو منظر با عصایی بشکل صلیب، در کنار خود دارد و همچنین گاهی روح القدس در هیات کبوتری سپید و درخشان این دو را همراهی میکند ، در اغلب نگاره های نئوکلاسیک غربی با مضامین مذهبی شمایل اینان در حالی که فرشتگان احاطه شان کرده اند مشاهده میشود .
❇️این سه عنصر یعنی پروردگار عالم در قالب خدای پدر ، مسیح مصلوب در قالب خدای پسر و روح القدس در هیات کبوتر با هم بصورت نمادین ،اقانیم ثلاثه ( ترینیتی ) یا تلثیث مقدس در آئین کاتولیک رومی را تشکیل میدهند و در برخی از نگاره ها مریم باکره ، مادر عیسی ناصری جای پیرمردی که سمبل اقنوم اعظم یا خدای پدر میباشد را در کنار مسیح میگیرد .
❇️ این شیوه و سیاق شمایل نگاری و تندیس گری در کاتولیسیسم امری رایج بوده و هست و مورد تایید پاپ ها و کلیسای مقدس که در درازنای تاریخ مغرب زمین اصلی ترین حامیان نقاشی و تندیسگری نئوکلاسیک بشمار میرفته اند .
❇️با این وجود چنین سنتی نه تنها در اسلام و هیچ کدام از مذاهب زیر مجموعه آن وجود ندارد بلکه به لحاظ فقهی قائل بودن به تجسیم و انسان وارگی خداوند بشدت در این آئین نهی شده و حتی در مواردی قائلین به مساله تجسیم خداوند به تکفیر و تبعید و حبس و تعذیب گرفتار آمده اند که برای نمونه ، از جمله بزرگانی که با این اتهام ( جسم پنداری خداوند) روبرو بوده اند میتوان ابن تیمیه حرانی عالم مشهور حنبلی مذهب و پدر سلفی گری (پیرایشگری مذهبی) و فوندامنتالیسم (بنیادگرایی) اسلامی یاد کرد .
❇️با این حال عجیب است که چگونه اینچنین ایده هایی در جهان اسلام امکان به تصویر کشیده شدن یافته ، این امر نمایانگر تسامح و رواداری مذهبی و عدم سختگیری برخی خلفای مسلمان در حوزه هایی چون فلسفه ادبیات و هنرها در ادواری از روزگار سیطره دودمانهای اسلامی میتواند باشد که نمونه درخشان آن را میتوان در عهد امرای اموی اندلس و قرطبه و اشبیلیه مشاهده نمود ، این مقطع که به دوره طلایی تمدن اسلامی موسوم گشته ، مثالی شگفت آور از اوج تعامل فرهنگی بین پیروان ادیان گوناگون در مناطق تحت حاکمیت ایشان یعنی اسپانیای اسلامی بشمار میاید.
❇️از ثمرات عظیم رواداری در این دوران که معاصر با تحجر مسیحیت قرون وسطی ای در تاریک ترین سده های اروپا بود برقرای ارتباط میان اندیشمندان پیرو مذاهب مختلف با یکدیگر و تضارب اندیشه در محیطی آزاد و متکثر و بی هراس از تفتیش عقاید هولناک رایج در اروپا بود و نتایج این تعاملات آزاد در حوزه های گوناگون از فلسفه گرفته تا ادبیات و هنر و علوم دقیقه و تکثر گرایی در قالب آثاری درخشان به منصه ظهور رسید که بخشی از آن امروزه در دسترس ماست و نشانه ای از رواداری مذهبی در مترقی تربن شکل آن پیش از آغاز عصر خردگرایی و مدرنیسم در غرب .
❇️پبدایش نگاره هایی از این دست را هم میتوان حاصل همین پلورالیسم دانست که به هم افزایی و برهمکنش و سنتز فرهنگی در میان آرا و عقاید و ایده های باورمندان به ائین های گوناگون رایج در آن عهد انجامیده چرا که در آن اعصار اغلب هنرمندان و ادبا ،بی حمایت حکام امکان خلق اثر نمیداشته اند و کتب مصور نیز همچون سایر زمینه های ادبی و هنری اغلب به سفارش یکی از امرا بدست هنرمند نگارگر، خلق و به همان حاکم و دولتمرد نیز تقدیم میشد
#پلورالیسم_دینی
#وامگیری_فرهنگی
#نماد_شناختی_هنری
⚜
@legendfolkepic ⚜
