متن خوانی کتب حوزوی

صباح الوَرد و الوُرود مع السّلامه و الدرود!

نکات عام متن خوانی (۱)
نکته ای پرکاربرد از متن خوانی لغوی

چه کنیم دیگه، شما که مطالب مربوط به متن خوانی نمی گید پس بذارید بنده بگم!

مقدمهً می دانیم که در افعال ماضی بطور کلی چهار تاء به عنوان پسوند و شناسه فعل بکار می رود، که عبارتند از: تاء ساکن تانیث مثل ضربت، تاء مفتوح مخاطب مثل ضربتَ، تاء مکسور مخاطب مثل ضربتِ و تاء مضموم متکلم مثل ضربتُ.
پس از ذکر این مقدمه، عرض می کنم که
یکی از موارد کثیرالاستعمال و مبتلی به، نحوه خواندن دو فعل ماضی مختوم به ضمیر تاءِ بکار رفته در امثال این عبارت است:
المیثاق من قولک "اوثقت الشیءَ" اذا احکمت شَدّهُ. (الفروق ابوهلال عسکری)
در این گونه موارد باید فعل اول (اوثقت) را به شکل متکلم و به ضم تاء و فعل دوم (احکمت) را به شکل مخاطب و به فتح تاء خواند و خواندن فعل دوم نیز به شکل متکلم _ همچون فعل اول _ درست نیست قویّا.
ترجمه: "کلمه میثاق از سخن تو گرفته شده که می گویی اَوثقتُ الشَّیءَ، یعنی با آن چیز به مواثقت برخورد کردم که وقتی چنین می گویی که آن چیز را محکم کرده باشی."
آنچه گفتیم دقیقا مانند این است که در فارسی به مخاطبمان چنین بگوییم: وقتی که می گویی "من رفتم"، فعل اول شخص مفرد بکار برده ای [و نباید بگوییم: بکار برده ام].
توجه:
آنچه بیان شد، اکثرا در صورتی است که نویسنده، مخاطب را مورد خطاب قرار دهد (با عباراتی همچون کقولکَ یا: تقول) و مطلب لغوی را بگوید، وگرنه اگر مطلب را بدون خطاب به مخاطب و یا با فعل یُقال یا قیل، بیان کند و از دو فعل ماضی استفاده کند در آن صورت ظاهرا باید هر دو فعل را به شکل متکلم و به ضم تاء خواند، مانند:
دلو: دلوتُ الدلوَ اذا ارسلتُها (مفردات راغب) که در این عبارت، هر دو فعل را یکسان یعنی به شکل متکلم می خوانیم. یا: یقال جبرته فانجبر (مفردات راغب) که فعل جبرتُه را به شکل متکلم می خوانیم.
نکته:
مشخص است که در امثال "وثق: وَثِقت به اَثِقُ ثِقهً" باید فعل ماضی وَثِقتُ را حتما به شکل متکلم و به ضم تاء خواند، به جهت وجود قرینه که عبارت است از فعل متکلم و مضارع اَثِقُ.
تمرین و تطبیق:
سعی کنید با توجه به مطالبی که گفته شد، متن زیر و افعال ماضی مختوم به تاء ضمیر را اولا به شکل درست و دقیق بخوانید و ثانیا ترجمه کنید:
"و قیل استجزت فلانا فاجازنی اذا استسقیته فسقاک" (مفردات راغب، کتاب الجیم).

ناجحینَ باذن الله تعالی

#نکات_عام_متنخوانی

"الاحجار الثمینه" (۷)

ترجمه های قرآن
و معرفی یک ترجمه خوب

همه می دانیم که سیل شبهات وارده به اسلام و به ویژه قرآن تا چه حد است. یکی از دستاویزها و منابع افراد شبهه افکن، ترجمه های فارسی قرآن است با توجه به این که تعداد قابل توجهی از این شبهه افکنان فارسی زبان، قادر به درست خواندن متن عربی قرآن کریم نیستند و در عوض، به ترجمه های فارسی رجوع می کنند، بماند که گاهی چنان بی سوادند که حتی نمی توانند نام یک سوره را به درستی ادا کنند. لذا اگر دقت کنیم می بینیم که در حقیقت بسیاری از شبهات نه بر قرآن، بل بر ترجمه فارسی قرآن وارد می شود که این اهالی شبهه، تفاوتی بین خود قرآن و ترجمه فارسی آن قائل نمی شوند که شاید تعمدی در کار باشد.
پس تا حدودی مشخص شد که نقش ترجمه صحیح قرآن در از بین بردن بخشی معتنابه از شبهه ها تا چه حد است.

یکی از ترجمه های فارسی قرآن که الحق و الانصاف قابل استفاده و در حد خود، دقیق است، ترجمه حجت الاسلام و المسلمین استاد سید محمد رضا صفوی حفظه الله است که آن را بر اساس تفسیر المیزان نوشته اند.
به دو نمونه از دقت و ظرافت در ترجمه جناب صفوی توجه کنید:
۱. قال الله تعالی: انه من قتل نفسا..... و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعا (مائده، ۳۲)، ترجمه جناب صفوی: ".... که هر کس فردی را بکُشد..... و هر کس فردی را زنده بدارد (از مرگ نجاتش دهد) مانند آن است که همه مردم را زنده داشته است."
برخی از مترجمان به نکته ترجمه ای فعل اَحیا توجه نداشته و متفتن بدین نکته نبوده اند که طبق مفاد ظاهر آیه، زنده کردن بعد از مرگ، فقط و فقط کار خدای قادر متعال است و احد الناسی بدون اذن الهی قادر بر این کار نیست، لذا اَحیا را زنده کند و زنده کرده است ترجمه کرده اند.
۲. قال تعالی: و قال لفِتیانه اجعلوا بضاعتهم فی رحالهم... (یوسف، ۶۲)، جناب صفوی فِتیان را خدمتگزاران ترجمه کرده، ولی برخی آن را غلامان ترجمه کرده اند که همین امر، دستمایه بعضی از شبهه افکنان بی سواد، نادان و کم مایه شده که از کلمه غلام _ که در ترجمه فارسی بکار رفته نه در خود آیه _، جواز برده داری در اسلام و قرآن را استنباط نموده و بر آن اشکال کنند. این کم خردان به این نکته توجه ندارند یا نمی خواهند توجه کنند که این آیه درصدد بیان حکایت و داستان حضرت یوسف علیه السلام است و این مطلب اساسا به جواز داشتن غلام و برده داری در اسلام چه ربطی دارد!

نکته:
آنچه در تایید و مزایای ترجمه قرآن جناب صفوی گفتیم بدین معنا نیست که ترجمه ایشان بی نقص است و مورد تایید صددرصدی، بلکه این ترجمه نسبت به سایر ترجمه های فارسی قرآن از دقت و اتقانی بیشتر برخوردار است و رنگ و بویی از تفسیر نیز دارد.
مویّدینَ دائماً

#الاحجار_الثمینه ۷

خاطب امیرالمومنین علیه السلام یوما الحارث الهمدانی بسکون المیم و قال له:
یا حارِ همدانَ مَن یَمُت یَرَنی
مِن مُومن اَو مُنافق قُبُلاً
و معناه بالفارسیه:
"ای حارث همدانی! هر کس بمیرد مرا رو در رو و آشکارا خواهد دید، خواه مومن باشد و خواه منافق."
و استقبل کلام المولی علیه سلام الله، احدُ الشعراء فقال هکذا و اظهر حبه للمولی و اجاد:
ای که گفتی فمن یمُت یرنی
_ جان فدای کلام دلجویت _
کاش روزی هزار مرتبه من
مُردَمی تا بدیدمی رویت
فتبیّن من الترجمه الفارسیه التی قلناها، اَنّ کلمه "قُبُلاً" یتعلّق بکلمه "یرنی" فتقدیر الکلام هکذا:
یا حار همدانَ مَن یمُت یَرَنی قُبُلاً مِن مومن اَو منافق.
نکته ۱: رایته قُبُلا اَی عِیانا: او را آشکارا (بالعیان) دیدم.
نکته ۲: مَن فی ما نحن فیه شرطیه و ینبغی ان تترجم ب"هر کس" لا ب"کسی که" لانها لیست بموصوله.

به مناسبت ایام فاطمیه و شهادت کوثر قرآن، سلام الله علیها، از امروز به مدت حدودا دو هفته هر روز متن خوانی سوره مبارکه کوثر از تفسیر مجمع البیان مرحوم علامه طبرسی در فایل های صوتی ده دقیقه ای توسط این بنده تقدیم می شود.
اخوکم: محمد حسین محمدی (مجتبی)