به طور ساده بنیاد نرمافزار آزاد (The Free Software Foundation) یا به اختصار FSF، یک سازمان غیر انتفاعی هستش که در مقابل نرمافزار های تجاری قرار داره.
حالا اهدافش چیه؟ چیزایی مثل ارتقا و حفظ آزادی، شفافیت و همکاری در توسعهی نرمافزار های آزاد و اپنسورس(در مورد اپنسورس هم بعدا حرف میزنیم).
این بنیاد توسط ریچارد استالمن(Richard Stallman)، یک برنامه نویس، فیلسوف و هکر(به معنای واقعی، نه رخنهگر :)، در سال ۱۹۸۵ میلادی تاسیس شد و اولین پروژه تحت نظارتش، سیستم عامل آزادِ گنو(GNU) بود.
کلمه free برخلاف باور خیلی از تازه وارد های دنیای نرمافزار در اسم این بنیاد، به معنی رایگان نیست. در واقع کلمه free بیشتر از ۲۰ معنی داره که رایگان یکیشونه و بقیه معنیها اشاره به اختیار و نبودن محدودیت و آزادی اشاره دارن...
شاید بپرسید خب فرقشون چیه؟!
میگم بهتون...
وقتی شما یه نرمافزاری رو که صرفا رایگانه و آزاد نیست نصب میکنید، چیزی که رایجه اینه که شما نمیتونید در اون تغییر ایجاد کنید یا حتی بدونید عملکردش چطوره. یا ممکنه اون نرمافزار برای همیشه رایگان نباشه یا بخش هایی از اون پولی یا برای اهداف تجاری و مارکتینگ و... باشه(و خیلی از موارد دیگه که احتمالا خودتون هم بدونید :)، در نتیجه با وجود رایگان بودن این نوع نرمافزار های صرفا رایگان، سود اصلی رو همچنان کمپانی ها میبرن نه کاربر!
اما نرم افزاری که یک نرمافزار آزاد باشه، ۴ آزادی رو به کاربر تضمین میکنه:
- آزادی صفرم (آزادی اجرا): کاربران باید اجازه داشته باشند که نرمافزار مورد نظر را برای هر قصد و منظوری اجرا کنند.
- آزادی یکم (آزادی تغییر): کاربران باید اجازه داشته باشند نحوه کار نرمافزار را مطالعه کند و بتواند آن را مطابق با نیازهای خود تغییر دهند. برای رسیدن به این هدف، کدهای منبع نرمافزار باید در اختیار کاربران قرار گیرد.
- آزادی دوم (آزادی انتشار): کاربران باید اجازه داشته باشند نرمافزار را مجدداً منتشر کرده و در اختیار دیگران قرار دهند. این کار میتواند به صورت رایگان یا در ازای دریافت مبلغی پول صورت گیرد.
- آزادی سوم (آزادی توزیع): اگر کاربری، نرمافزار را تغییر داد، باید بتواند آن را مجدداً منتشر کرده و در اختیار دیگران قرار دهد. (در مورد نرمافزارهای کپیلفت، لازم است تا کدهای منبع نرمافزار تغییریافته نیز در اختیار کاربران دیگر قرار گیرد)
از مجوز(لایسنس) های مرسوم نرمافزار های آزاد میتونیم به MIT، GPL، MPL، BSD و... و از نرمآفزار های آزاد معروف هم میتونیم به کرنل(هسته) لینوکس، وردپرس، مدیا پلیر VLC، فایرفاکس، لیبره آفیس، گیمپ و...(خیلی زیادن در زمینه های مختلف که نمیخوام زیاد نوشته طولانی بشه) اشاره کنیم.
~>
@PinkOrca