У ким бу нима қомусий

#Биласизми

🔰Қонунчиликка кўра, аҳоли томонидан Энергетика вазирлигининг Интернетдаги махсус ахборот тизимига юборилган электр, иссиқлик энергияси, газдан фойдаланиш қоидаларини бузиш билан боғлиқ ҳуқуқбузарликлар ҳақидаги фотосуратлар ва видеоёзувлар белгиланган тартибда кўриб чиқилади.

❗️Бунда, ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги фотосуратлар ва видеоёзувларни юборган шахслар пул мукофоти билан рағбатлантирилиши белгиланган.

☑️ Шунингдек, ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги фотосуратлар ва (ёки) видеоёзувлардаги ҳуқуқбузарларнинг шахсини аниқлаш Энергетика вазирлигининг ҳудудий органлари сўровига асосан ички ишлар органлари томонидан амалга оширилади.

Бир мактабда тайинлаган устама бошқа мактабда ҳам ҳисобга ўтадими?

4443-савол:

Assalomu alaykum. Men bir maktabda ishladim va menga  2023 -2024 o'quv yili uchun direktor jamg'armasi hisobidan 25 foiz ustama belgilangan edi. oilaviy sharoitim tufayli Sentyabr oyidan boshqa maktabda ishlay boshladim. Hozirda mart oyidan boshlab avvalgi maktabga ishga qaytib keldim. Savolim shundaki: menga belgilangan 25 foiz ustamani mart oyidan to'lab berish mumkinmi? Javob uchun oldindan rahmat.

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

❌ Йўқ, сизга бир мактабда тайинлаган устама бошқа мактабда ҳисобга ўтмайди.

Чунки бу вазиятда иш берувчи ўзгармоқда. Ҳар бир мактабнинг директор жамғармаси маблағлари алоҳида ажратилади ва ишчи гуруҳ қарори асосида устама тайинланади.

Меҳнат кодекси 19-моддасига мувофиқ мулкчилик шаклидан ва идоравий мансублигидан қатъи назар, ташкилотлар иш берувчи ҳисобланиши белгиланган. Шунга кўра ҳар икки мактабнинг директори алоҳида иш берувчи саналади.

Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 30 сентябрдаги 823-сон қарори билан тасдиқланган “Умумий ўрта таълим муассасаларининг ўрнак кўрсатган ходимларини рағбатлантиришнинг директор жамғармасини ташкил этиш ва унинг маблағларидан фойдаланиш тартиби тўғрисида”низом қоидаларига кўра директор жамғармасидан тўланадиган устама мактабда асосий ходим сифатида ишлаётган ходимларга тўланиши белгиланган.

Кишилар миллий қадрият, анъана ва удумларни сақлашга, ҳурмат қилишга мажбурми?

Масалан, оила Шарқ жамиятидаги энг асосий қадриятлардан бири ҳисобланади. Шунинг учун ҳамма оила қуришга мажбурми? Жавоб – йўқ. Конституцияга асосан ҳар ким эркинлик ва шахсий дахлсизлик ҳуқуқига эга. Яъни инсон истаса, оила қуради, истамаса тоқ ўтади ва бу кишининг муҳокама қилиниши керак ҳам бўлмаган фундаментал ҳуқуқи ҳисобланади, худди шундай, бокиралик, болали бўлиши ёки бўлмаслик ва шу сингари бошқа нозик масалалар ҳам. Аммо бу ерда эътибор қаратилиши лозим бўлган жиҳат – бундай қарорга кишини ўзининг ва бошқаларнинг муносабати.

Масалан, блогер (умуман, исталган шахс) ўз саҳифасида “Наврўз оташпарастларнинг байрами эканлиги ҳамда уни нишонловчи ҳар қандай киши кофир ва хоин эканлиги” тўғрисида материал жойлаштириб, ушбу байрамни нишонлаётган кишилар, жамият ва давлат тўғрисидаги фикрини беодоблик билан ифодалади. Ёки “замонавий қиз идеалини тавсифлай туриб, никоҳга қадар бокиралигини сақлаб келадиган қизлар қолоқ”ликда айбланди.

Ҳуқуқий жиҳатдан айтадиган бўлса, кишилар ўзгаларнинг ахлоқий қарашлари, қадриятлари ва ҳаёт тарзини маъқуллаши, қўшилиши шарт эмас, бироқ уни ҳурмат қилишга мажбур. Бунда ҳурмат қилиш кишининг қарашларини одатий ва табиий қабул қилишни эмас, балки қарама-қарши фикрларга нисбатан толерант бўлишни ва бундай қарашдаги кишилар шаъни ва қадр-қимматини ерга урмаслик кераклигини англатади.

Юқорида келтирилгандек, ҳар бири эркинлик ва шахсий дахлсизлик ҳуқуқига эга. Аммо Конституцияга кўра, кишилар ҳуқуқ ва эркинлигини амалга оширишда бошқа кишилар, жамият ва давлатнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларига путур етмазмаслиги керак. Яъни бошқанинг ҳуқуқи бошланган жойда кишининг ҳуқуқлари, шу жумладан, ахборот тарқатиш ҳуқуқи тугайди. Кишилар бошқаларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари, шаъни ва қадр-қимматини ҳурмат қилишга мажбур.

Шу нуқтаи назардан айтиш мумкинки, фуқаролар миллий қадрият, анъана ва удумларни сақлаш ва риоя қилишни ўзлари учун ўзлари ҳал қилсалар-да, уларни ҳурмат қилишга мажбурдирлар. Бу мажбурият, ўз навбатида, фуқароларнинг шаъни ва қадр-қимматига ёки ишчанлик обрўсига путур етказувчи, уларнинг шахсий ҳаётига аралашишга йўл қўювчи ахборот ёки жамиятга, давлатга ҳурматсизликни намоён этувчи, шу жумладан, беодоблик билан ифодаланган ахборотни тарқатишни ҳам тақиқлайди.

Яна шуни ҳам қўшимча қилиш керакки, жамият кайфиятидаги ўзгаришлар, жумладан, аёллар ва эркаклар ўртасидаги ижтимоий муносабатларга нисбатан радикал қарашларни юмшатиш ва кишиларнинг шаъни ва қадр-қимматига тажовузларнинг олдини олиш мақсадида айрим тоифадаги ахборотни тарқатиш учун жавобгарлик белгиланган. Масалан, қонунчиликка киритилган сўнгги ўзгаришларга кўра, икки ёки ундан ортиқ хотин билан эр-хотин бўлиб яшашни тарғиб қилиш, ушбу мазмундаги қарашларни, ғояларни ёки чақириқларни тарқатиш, жинс бўйича камситишни тарғиб қилиш, шу жумладан, хотин-қизлар ва эркаклар тенг ҳуқуқлилигини очиқдан-очиқ инкор этиш, ушбу мазмундаги қарашларни тарқатиш эндиликда маъмурий жавобгарликка сабаб бўлади.

Шунга қарамай, қонун конструктив танқидни тақиқламайди. Жамики, масалалар юзасидан фикр билдириш мумкин, фақатгина фуқароларнинг шаъни ва қадр-қимматига ёки ишчанлик обрўсига путур етказмаслик, жамият ва давлатга ҳурматсизлик қилмаслик шарти билан.

⚡️⚡️⚡️100 МЛН. СЎМГАЧА ГАРОВСИЗ КРЕДИТЛАР, 500 МЛН. 1 МИЛЛИАРД ВА 1,5 МЛРД. СЎМГАЧА ИМТИЁЗЛИ КРЕДИТЛАР ҚАНДАЙ ЛОЙИҲАЛАРГА АЖРАТИЛАДИ?

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 14 сентябрдаги “Кичик бизнесни ривожлантиришни молиявий ва институционал қўллаб-қувватлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ–306-сонли қарорига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди (ПҚ-130, 15.03.2024й).

Қарор қуйидаги изоҳ билан тўлдирилди:

Изоҳ: *лойиҳа – саноат, хизматлар, савдо ва умумий овқатланиш, туризм, чорвачилик, паррандачилик, балиқчилик, ҳунармандчилик, касаначилик, заргарлик, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш, сақлаш ҳамда қайта ишлаш, шунингдек, замонавий савдо марказлари ҳамда уларга туташ ҳудудларда ишлаб чиқариш бинолари (ангар ва цехлар)ни қуриш йўналишларида тадбиркорлик фаолиятини ташкил қилиш ва кенгайтириш (модернизация қилиш).

Яъни,
▪️100 млн. сўмгача гаровсиз кредитлар;
▪️500 миллион сўмгача кредитлар;
▪️1 миллиард сўмгача кредитлар;
▪️1 миллиард сўмгача кредитлар юқоридаги мақсадларга 24 ой имтиёзли давр билан 84 ой муддатга (Айланма маблағларни тўлдириш учун эса ҳам 12 ойда сўндириш шарти билан 24 ойгача) 18 фоиздан ажратилади.

☝🏻Янаям яхшироқ тушунишингиз учун, ушбу қарорга киритилган энг катта ўзгариш шундаки, аввалги қарорда кредитлар фақат ишлаб чиқариш учун ажратилар эди. Энди эса хизмат кўрсатиш, савдо, чорва ва бошқа юқорида кўрсатилган мақсадларга ҳам ажратилади.

Марказий банк асосий ставкани йиллик 14 фоиз даражасида ўзгаришсиз қолдириш тўғрисида қарор қабул қилди.

❗️Президент томонидан имзоланган Қонун (ЎРҚ-918-сон, 12.03.2024 й.) билан Халқаро меҳнат ташкилотининг Иш ҳақини ҳимоя қилиш тўғрисидаги 95-сонли Конвенцияси (Женева, 1949 йил, 1 июль) ратификация қилинди

Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Муборак Рамазон ойини муносиб тарзда ўтказиш тўғрисида"ги қарори

8 марта Появился как день солидарности женщин в борьбе за женские права и эмансипацию. В 1945 г. устав Организации Объединенных Наций стал первым международным документом, утвердившим принцип равенства мужчин и женщин. С марта 1975 года Международный женский день отмечается государствами-членами ООН.

❗️Кредитни ундириш бўйича суд қарори чиқарилганда фоиз ва неустойка ҳисоблаш тўхтатилади

Президент томонидан имзоланган Қонун (ЎРҚ-914-сон, 27.02.2024 й.) айрим қонун ҳужжатларга ўзгартиришлар ва қўшимча киритилди

🔰Фуқаролик кодексига киритилган ўзгартиришга кўра:

📜 Агар амалга оширилган тўлов суммаси қарз олувчи жисмоний шахсга ёки қарз олувчи тадбиркорга ажратилган микроқарз ёки кредит бўйича мажбуриятларни бажариш учун етарли бўлмаса, қарз олувчининг қарзи қуйидаги навбатда қопланади:

🔹асосий қарз бўйича муддати ўтган қарздорлик ва муддати ўтган фоиз тўловлари мутаносиб равишда;

🔹жорий давр учун ҳисобланган фоизлар ва жорий давр учун асосий қарз бўйича қарздорлик;

🔹неустойка (жарима, пеня);

🔹кредиторнинг қарздорликни узиш билан боғлиқ бўлган бошқа харажатлари.

🚫Шунингдек, кредит бўйича қарздорликни ундириш тўғрисида суднинг ҳал қилув қарори чиқарилганда суд қарорида кўрсатилган, кредит бўйича ундириладиган суммага нисбатан белгиланган тартибда фоизлар, шунингдек неустойка ҳисобланиши тўхтатилади.

🔍 Бундан ташқари, “Нобанк кредит ташкилотлари ва микромолиялаштириш фаолияти тўғрисида”ги Қонунга киритилган ўзгартиришга кўра, микроқарзнинг энг юқори миқдори 50 миллион сўмдан 100 миллион сўмгача оширилди.

📌Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга киради.

⚡️Педагог кадрларини касбий сертификатлаш бўйича кутилган регламент тасдиқланди.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 12 февралдаги 87-сон қарори билан давлат умумий ўрта таълим ташкилотлари педагог кадрларини касбий сертификатлаш бўйича давлат хизматларини кўрсатишнинг маъмурий регламенти тасдиқланди.

Барчангизга кириб келаётган Рамазон ойи муборак бўлсин. Мен ташкилот раҳбариман. Ходимларимизга Рамазон ойида қонуний тартибда ишдан вақтлироқ кетишлари учун қандай енгилликлар қилиб беришим мумкин?
Ўзбекистон мусулмонлари идораси хабарига кўра, Рамазон ойининг биринчи куни милодий 2024 йил 11 март, душанба кунига тўғри келади.

Барчамизга кириб келаётган раҳмат ва мағфират ойи Рамазони шариф муборак бўлсин! Шу кунга қадар фақат ходимлар ўз ҳақ-ҳуқуқларини сўраб савол юборар эдилар. Бу каби саволлар жуда-жуда камёб.

Сиздек ходимпарвар раҳбарларга Рамазон ойида ходимларга енгиллик бериш мақсадида қуйидаги айрим усулларни таклиф қиламиз (яна бошқа қўшимча кафолатларни кейинги материалларимизда бериб борамиз):

1-усул

Меҳнат кодексининг 13-моддасига кўра, меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатларда ходимлар учун меҳнат тўғрисидаги қонунчиликда белгиланганига нисбатан қўшимча ҳуқуқлар ва кафолатлар назарда тутилиши мумкин.

Меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатларга нималар киради?

МК 12-моддасига кўра, меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатлар қуйидагилардан иборат:

жамоа келишувлари;
жамоа шартномалари;
иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра қабул қилинадиган ички ҳужжатлар;
ички ҳужжатлар, шу жумладан иш берувчи ўз ваколатлари доирасида якка ўзи қабул қиладиган якка тартибдаги ҳуқуқий ҳужжатлар.
Демак, меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатларда Рамазон ойида ходимлар учун алоҳида кафолатлар назарда тутилиши мумкин.

Агар ташкилотнинг жамоа келишувларида ёхуд жамоа шартномасида Рамазон ойи учун алоҳида кафолатлар назарда тутилмаган бўлсачи?

Эътибор беринг, меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатлар жумласига, иш берувчи ўз ваколатлари доирасида якка ўзи қабул қиладиган якка тартибдаги ҳуқуқий ҳужжатлар ҳам киритилмоқда.

Яъни жамоа келишувларида ёхуд жамоа шартномасида рамазон ойида ходимлар учун кафолатлар назарда тутилмаган бўлсада, иш берувчи ўз ваколатлари доирасида якка ўзи қабул қиладиган якка тартибдаги ҳуқуқий ҳужжатларда (буйруқлар, фармойишлар, қарорлар) ҳам алоҳида кафолатларни назарда тутилиши мумкин. Чунки юқорида таҳлил қилиб ўтганимиздек, иш берувчи ўз ваколатлари доирасида якка ўзи қабул қиладиган якка тартибдаги ҳуқуқий ҳужжатлар ҳам меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатлар жумласига киради.

2-усул

Меҳнат кодексининг 204-моддасига кўра, иш куни (смена) давомида ходимга дам олиш ва овқатланиш учун давомийлиги кўпи билан 2 соат ва камида 30 дақиқа бўлган, иш вақтига киритилмайдиган танаффус берилиши керак. Ички меҳнат тартиби қоидаларида ёки меҳнат шартномасида, агар ходим учун белгиланган кунлик ишнинг (сменанинг) давомийлиги тўрт соатдан ошмаса, унга мазкур танаффус берилмаслиги назарда тутилиши мумкин.

Дам олиш ва овқатланиш учун танаффус бериш вақти ва унинг аниқ давомийлиги ички меҳнат тартиби қоидаларида ёки ходим ва иш берувчи ўртасидаги келишувга кўра белгиланади.

Демак, Рамазон ойида рўзадор ходимлар учун биз амалиётда кўникиб қолганимиз дам олиш ва овқатланиш учун 1 соатлик танаффус ўрнига уларга дам олиши учун 30 дақиқа берилса, шунда рўзадор ходимлар 30 дақиқа вақтли кетишлари мумкин бўлади.

3-усул

Рамазон ойида ходимга тўлиқсиз иш вақти белгиланиши мумкин. МК 186-моддаси.

4-усул

Таътилдан фойдаланишнинг жадвалда белгиланган вақтидан олдин ҳам таътил бериш мумкин. МК 228-моддаси.

Қонун қайси ҳолатда зўр ишлайди?

Донишманд шундай жавоб берган экан:

Қонун икки холатда зўр ишлайди:

1. Камбағал хато қилса;
2. Бой ёки амалдор жабр кўрса.

Нақадар одилона жавоб, нима дедингиз?!

Педагог ходим малака оширишга онлайн ўқиса бўладими?

4409-савол:

Ассалому алейкум ! Мен мактабда ҳафтасига 2кун бораман, 7соат дарсим бор. Малака оширишга онлайн ўқишим мумкинми, мумкин бўлса кимга мурожаат қилишим керак ? Офлайн ўқишга оиламдагилар рухсат беришмайди

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

Вазирлар Маҳкамасининг 2022-йил 17-январдаги 25-сон қарорига 1-иловада тасдиқланган Халқ таълими ходимларини узлуксиз касбий ривожлантириш тизимини ташкил этиш тартиби тўғрисидаги Низом 64-бандига асосан малака ошириш ихтисослаштирилган таълим ташкилотлари томонидан ишлаб чиқилган ва белгиланган тартибда тасдиқланган табақалаштирилган ишчи ўқув дастурлари бўйича амалга оширилади.

Энди қаранг! Реестр орқали ҳар йили 5-октабрда навбатдаги календар йилда ташкил этиладиган малака ошириш курслари ҳақидаги маълумотлар курсларни ташкил қиладиган ихтисослаштирилган таълим ташкилотлари ҳамда электрон платформа бўйича барча ходимлар эътиборига ҳавола қилинади (низом 68-банд).

Ушбу низом 69-бандига асосан халқ таълими ташкилотининг ҳар бир ходими, жорий йилнинг 6-октабридан 15-октабрига қадар, ўз эҳтиёжи ва ихтиёридан келиб чиқиб, навбатдаги календар йилда малака оширадиган ихтисослаштирилган таълим ташкилотини танлайди.

☝️Юқоридагиларга кўра, педагог ходим ҳар йили 15-октабрга қадар малака ошириш учун таълим ташкилотида ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда малака ошириш ёки низом 68-бандига асосан электрон платфомра орқали малака оширишни танлайди.

✅ Шунга кўра сиз ҳам қайси усулда малака оширишни танлаган бўлсангиз, шу усулда малака оширишингиз керак.