و همچنان حضرت رسول کریم صلی الله وعلیه وسلم فرمودند:

⬩بشتابید به انجام اعمال (صالحه) پیش از آنکه فتنه‌هایی ظاهر شود مانند پاره‌های شب تاریک، که یک انسان صبح می‌کند در حالی‌که مؤمن است و بهنگام شام کافر می‌شود، و شب را مؤمن می‌گذراند و صبح کافر می‌گردد، دین خود را در برابر متاع کمی از دنیا می‌فروشد.⬩ (۴)

۲- از «تسویف» و پس انداختن کارهای نیک رهایی می‌یابد.

چون یکی از اسلحه های بزرگ شیطان در برابر انسان مؤمن محروم ساختن وی از خیرِ همانا «تسویف» است،یعنی اینکه انسان مؤمن وقتی که بخواهد بر کار خیری اقدام کند؛ شیطان برای او می‌گوید:

حالا لازم نیست، فردا یا دیگر فردا آنرا انجام خواهی داد، باش روز دوشنبه بیاید، باش مهمانی‌ها خلاص شود، باش هوا سرد شود..... تا اینکه ماه شوال به پایان می‌رسـد و او هنوز روزه نگرفته است، و یا اینکه او گرفتار چیزی می‌شود که این فرصت را از او فوت می‌کند، از اینجاست که بهترین عالم صلی الله علیه وسلم فرموده اند:

⬩پنج چیز را پیش از پنج چیز غنیمت دان:⬩

⬩جوانی‌ات را پیش از پیری‌ات، جانجوری‌ات را پیش از بیماری‌ات، و دارائی‌ات را پیش از بینوائی‌ات، و بیکاری‌ات را پیش از مشغولیتت، و زندگی‌ات را پیش از مرگت) (۵)⬩

۳- اگر به آن بشتابد و آنرا پیاپی روزه بگیرد؛ صادق‌تر و نزدیکتر به فرموده ی پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم می‌باشد که:

⬩سپس در پی ماه رمضان شش روز از ماه شوال را روزه بگیرد.⬩(۶)

در حالی‌که بر انسان چند روز از ماه رمضان باقی مانده باشد، آیا می‌تواند این شش روز را پیش از قضا آوردن آن روزها روزه بگیرد، چون وقت این شش روز مقید به ماه شوال است و قضا آوردن ماه رمضان وقتش موسَّع است؟

بلی، بعضی از علماء فرموده اند:

باکی ندارد اینکه روزۀ این شش روز را بر قضای رمضان مقدَّم سازد، ولی بهتر آنست که اول قضای روزهای رمضان را بجا آورد. و برخی دیگری از علماء فرموده اند:

✵این درست است که انسان پیش از قضای رمضان روزۀ نفلی بگیرد، ولی در خصوص روزه ی این روزهای ششگانه نباید آنرا بر قضای رمضان مقدَّم داشت،چراکه رسول کریم صلی الله علیه وسلم اجر و پاداش آنرا مقید به این گردانیده است که بعد از روزۀ ماه رمضان صورت بگیرد، چون فرموده است:

⬩هرکه ماه رمضان را روزه بگیرد، سپس در پی آن شش روز از ماه شوال را روزه بگیرد.⬩

و کسی که بر عهده‌اش چند روز از ماه رمضان باقی مانده باشد؛ در حق او گفته نمی‌شود که ماه رمضان را روزه گرفته است، بناءً باید در ابتدا، ماهِ رمضان را کامل کند بعدًا این شش روز را روزه بگیرد تا کار او موافق فرموده ی رسول الله صلی الله علیه وسلم باشد، و همچنان قضای رمضان فرض بوده و روزه ی این شش روز سنت است، و فرض بر سنت مقدَّم است.

اگر فرض کنیم که یک شخص همه ی ماه رمضان را روزه گرفته نتوانست به سبب بیماری و یا عذر شرعی؛ و حال اگر بخواهد بعد از رمضان در ابتدا قضای رمضان را بجا آورد، وقت این شش روز فوت می‌شود، در این صورت چه باید کرد؟

باید در ابتدا قضای ماه رمضان را بیاورد، و اگر از عادتش آن بود که هر سال این شش روز از شوال را روزه می‌گرفت؛ الله متعال اجر و ثواب روزه گرفتن آن شش روز را برایش به فضل و کرم خود عطا می‌فرماید، گویا که آن روزها را روزه گرفته باشد.

امام بخاری در صحیح خود (۲۸۳۴) روایت کرده اند که رسول کریم صلی الله علیه وسلم فرموده اند:

⬩اگر بنده بیمار شود و یا این که مسافر شود (و از برخی از کارهای خیر که همواره آنرا انجام می‌داد، عاجز ماند)؛ الله متعال آنچه را که در جانجوری و اقامت خود انجام می‌داد، برایش می‌نویسد.⬩

اگر از عادتش روزه گرفتن این روزها نبود و بخواهد آنها را بعد از قضا آوردن ماه رمضان و فوت شدن ماه شوال روزه بگیرد، آیا این اجر و پاداش را کمایی کرده می‌تواند؟

بلی، گرچه بعض علماء گفته‌اند که:

اگر ماه شوال فوت شد؛ وقت آن فوت می‌شود، و کسی نمی‌تواند به نیت شش روز از شوال روزه بگیرد، چون این یک سنتی است که محل و وقت آن درگذشته است.

لیکن گروه دیگری از علماء گفته‌اند:

در این مسئله تفصیلی وجود دارد، و آن هم از این قرار است که اگر این شخصی که ماه شوال از نزد وی فوت شده است، اگر معذور نبود و سبب فوت شدن این روزها کوتاهی و بی‌اعتنائی وی بود؛ در این صورت برای وی قضا آوردن آن روزها مشروع نیست، و برایش گفته می‌شود:

⬩محل و وقت این سنت در حق تو فوت شده است.⬩

اما اگر او معذور بود و به سبب عذری که داشت نتوانست این شش روز را روزه بگیرد؛ پس می‌تواند آنها را قضا بیاورد و ان‌شاء الله برایش همان اجر وپاداشی که در حدیث شریف آمده است، داده می‌شود،

قیاساً بر سنت راتبه اگر به سبب عذری وقت آن فوت شود؛ در غیر وقتش می‌تواند آنرا قضا بیاورد.

.....