Ерлан Нурғалиев пенен Қаныш Нуртазинов деген еки қорықшы кийиклерди гүзетип жүрип, браконьерлердиң қолынан қаза тапты.
Ҳәзир қазақ даласындағы сайғақлар саны 150 мыңнан асады. 1980-жылларға дейин олардың саны 2-3 млн-ның дөгерегинде болған. Ал, 2003-жылы 23 мыңы ғана қалған. Неге сонша азайды,-деп ойлайсыз? Себеби, 80-жылларға дейин қазақ арасында сайғақ туўралы аңызлар, ертеклер, нама-қосықлар жийи айтылатуғын еди. Журт оны кийели деп исенетуғын еди. Ал, аңыз-қысса айтатуғын бурынғы жасы үлкенлер азайып еди, журт жыбырлаған тири жәнлик көрсе болды, шимирикпей қыра беретуғын тасжүрекке айланды.
Ҳаслында, ески заманның "экологлары"--аңызшыл жасы үлкенлер бүгинги экологлардан әллеқайда тийимли жумыс ислеген еди. Ҳәзир аң-қусты сақлайтуғын илим--экософия. Буны эколог-алымлардың көпшилиги мойынлайды.
Америкалық экософ Б.Кэлликот:
«Жер шарын саў-саламат сақлағымыз келсе, барлық қәсийетли диний мәтиннен экологиялық этиканы бөлип алып, арнаўлы пән ретинде қәлиплестириў керек»,--деп жер жүзи алдына усыныс таслады. Оның канадалық кәсиплеси Дэвид Сузуки де: «Тәбиятты сау-саламат сақлаў ушын баланың жан дүньясы сакраль дүнья таным менен байыўы керек»,--деп оны қоллай кетти.
Линн Уайт исимли және бир америкалық алым: «Экологияны қорғаў менен айланысатуғын жаңа дин ойлап табыў керек, ямаса умытылған ески аңызларды қайта тирилтиў керек»,-- деп уран көтерди.
Соның нәтийжесинде, ҳәзир әлемниң гейпара рауажланған еллери экософияны мектепке қосымша пән ретинде киргизип атыр. Биз де өз тәрепимизден буған үлес қосыўды жөн көрдик. Себеби, жер шары--адамзаттың ортақ үйи. Оның аң-қусы менен өсимлиги де-- адамзаттың ортақ дүньясы. Оны қорғаў ушын жумыла гүресиў керек. Сонлықтан бул китапта қазақ арасындағы аңызларды мүмкинлигинше жыйнаўға тырыстық. Усы китаптағы аңыздың тәсири менен тәбияттағы бир аңды аман сақлап қалсақ, бул биз ушын үлкен жетискенлик.
«ЭКОСОФИЯ ямаса КИЙЕЛИ ТӘБИЯТ» китабынан.
#Экософия #Кийелитәбият
#Қызылкитап
Saken Zhurgenтың жеке профилинен алынды.
Қарақалпақ тилине аўдарған Shahzoda Allamuratova
@facebook
🦆🐦🐇🐎🐧🐄🦆🐦🐆🐎🐇🐥🐐
Ҳәзир қазақ даласындағы сайғақлар саны 150 мыңнан асады. 1980-жылларға дейин олардың саны 2-3 млн-ның дөгерегинде болған. Ал, 2003-жылы 23 мыңы ғана қалған. Неге сонша азайды,-деп ойлайсыз? Себеби, 80-жылларға дейин қазақ арасында сайғақ туўралы аңызлар, ертеклер, нама-қосықлар жийи айтылатуғын еди. Журт оны кийели деп исенетуғын еди. Ал, аңыз-қысса айтатуғын бурынғы жасы үлкенлер азайып еди, журт жыбырлаған тири жәнлик көрсе болды, шимирикпей қыра беретуғын тасжүрекке айланды.
Ҳаслында, ески заманның "экологлары"--аңызшыл жасы үлкенлер бүгинги экологлардан әллеқайда тийимли жумыс ислеген еди. Ҳәзир аң-қусты сақлайтуғын илим--экософия. Буны эколог-алымлардың көпшилиги мойынлайды.
Америкалық экософ Б.Кэлликот:
«Жер шарын саў-саламат сақлағымыз келсе, барлық қәсийетли диний мәтиннен экологиялық этиканы бөлип алып, арнаўлы пән ретинде қәлиплестириў керек»,--деп жер жүзи алдына усыныс таслады. Оның канадалық кәсиплеси Дэвид Сузуки де: «Тәбиятты сау-саламат сақлаў ушын баланың жан дүньясы сакраль дүнья таным менен байыўы керек»,--деп оны қоллай кетти.
Линн Уайт исимли және бир америкалық алым: «Экологияны қорғаў менен айланысатуғын жаңа дин ойлап табыў керек, ямаса умытылған ески аңызларды қайта тирилтиў керек»,-- деп уран көтерди.
Соның нәтийжесинде, ҳәзир әлемниң гейпара рауажланған еллери экософияны мектепке қосымша пән ретинде киргизип атыр. Биз де өз тәрепимизден буған үлес қосыўды жөн көрдик. Себеби, жер шары--адамзаттың ортақ үйи. Оның аң-қусы менен өсимлиги де-- адамзаттың ортақ дүньясы. Оны қорғаў ушын жумыла гүресиў керек. Сонлықтан бул китапта қазақ арасындағы аңызларды мүмкинлигинше жыйнаўға тырыстық. Усы китаптағы аңыздың тәсири менен тәбияттағы бир аңды аман сақлап қалсақ, бул биз ушын үлкен жетискенлик.
«ЭКОСОФИЯ ямаса КИЙЕЛИ ТӘБИЯТ» китабынан.
#Экософия #Кийелитәбият
#Қызылкитап
Saken Zhurgenтың жеке профилинен алынды.
Қарақалпақ тилине аўдарған Shahzoda Allamuratova
🦆🐦🐇🐎🐧🐄🦆🐦🐆🐎🐇🐥🐐