Postlar filtri


HAMAS va Isroil oʻrtasidagi sulh bitimi.

Sulh kelishuvlari.

15-yanvar kuni Qatar poytaxti Dohada AQSh, Qatar va Misr vositachiligida boʻlib oʻtgan muzokaralar natijasida tomonlar oʻrtasida oʻt ochishni toʻxtatish boʻyicha sulhga erishildi. Unga koʻra 19-yanvardan sulh kuchga kirishi kerak. Kelishuv 3 bosqichdan iborat:

1-bosqich: har ikki tomon 42 kun davomida oʻt ochishni toʻxtatadi. HAMAS bu vaqt davomida 33 nafar asirlar(asosan, ayollar bolalar va keksalar)ni ozod qiladi. Isroil armiyasi Gʻazodan olib chiqiladi.

2-bosqich: ikki tomon ham barcha asirlarni ozod qiladi. Isroil kuchlari hududdan toʻliq olib chiqiladi.

3-bosqich: garovda boʻlgan va halok boʻlganlarning jasadlari qaytariladi, Gʻazoni tiklash rejasi ishlab chiqiladi, yangi boshqaruv tizimi tashkillashtiriladi.

Xalqaro doirada ushbu sulh olqishlar bilan kutib olindi. Chunki Yaqin Sharq arxitekturasini oʻzgartirib yuborgan, 40 mingdan ziyod insonning umriga zomin boʻlgan 15 oylik urush yakuniga yetishini koʻpchilik intiqlik bilan kutayotgan edi.

Ammo tarixda tomonlarning bir-biriga ishonchsizligi bunday sulhlarning tezda buzilishini va mojarolarning davom etishini koʻrsatgan. Xabarlarga koʻra Isroil Gʻazoni oʻqqa tutishni kuchaytirgan. B. Netanyahu HAMAS ni sulhning ba'zi bandlarini buzishda ayblagan. HAMAS rasmiysi Izzat ar-Rashaq esa harakatning sulhga sodiq ekanligini ta'kidladi. Shuningdek, sulh Isroil hukumati oʻrtasida boʻlinish sodir boʻlmoqda. Oʻta oʻng moliya vaziri B. Smotrich va milliy xavfsizlik vaziri I. Ben-gvir sulhga qarshi chiqmoqda. Ular sulh imzolangan taqdirda iste'fo berishlarini ma'lum qildilar. Bundan tashqari, turli manbalarga koʻra sulhning 1-bosqichi yakunlangach B. Netanyahu Gʻazodagi urushni qayta boshlamoqchi.

Sulh har ikki tomon uchun ham foydalimi?

Urushda har ikki tomonni ham strategik gʻalaba yoki magʻlubiyatga uchradi deyish qiyin. Har ikki tomon ham muvaffaqiyat va yoʻqotishlarga uchradi. HAMAS urushda oʻz harbiy infratuzilmasi va qoʻmondonlik tarkibida jiddiy yoʻqotishlarga uchradi. Shunga qaramay, oʻzidan bir-necha barobar kuchli Isroil hujumlariga qarshi turib oʻzining chidamliligini koʻrsata oldi. HAMAS oʻzini Falastin xalqining himoyachisi sifatida koʻrsata olishi uning yirik strategik yutugʻi sanaladi.

Isroil urush davomida HAMAS harakatining bir qancha yirik rahbarlari va qoʻmondonlarini yoʻq qildi. Harakatning infratuzilmasi va qoʻmondonlik tarkibidagi yoʻqotishlar, uning jiddiy zaiflashuviga olib keldi. Bundan tashqari 7-oktyabr hujumi ortidan boshlangan proksi urushlarda Eronni geostrategik magʻlubiyatga uchratdi. Shunga qaramay, HAMAS ni toʻliq yoʻq qilish maqsadiga erisha olmadi. Qolaversa xalqaro maydonda oʻzini jinoyatchi davlat sifatida koʻrsatdi. U va uni qoʻllagan Gʻarb davlatlarining xalqaro maydondagi obroʻsi jiddiy zarar koʻrdi.

Yuqoridagi natijalar va tomonlar ishonchsizligidan xulosa chiqarish mumkinki, sulh har ikki tomonidan buzilishi ehtimoli bor. Isroil hukumatidagi kelishmovchiliklar tufayli sulhni ratifikatsiya qilmasligi ham mumkin. Chunki hukumat partiyalar koalitsiyasi tarzida shakllangan, agar vazirlar iste'fo bersa, koalitsion hukumat pozitsiyasi zaiflashadi.

Xulosa

15-yanvarda Yaqin Sharqning koʻrinishini oʻzgartirib yuborgan mojaroga barham beruvchi sulhga erishildi. 19-yanvardan boshlab kuchga kirishi moʻljallangan edi, ammo uning kuchga kirish ehtimoli savol ostida qolmoqda. HAMAS oʻz pozitsiyasini mustahkamlashga erishdi. Isroil uchun hozirgi holat vaqtinchalik gʻalaba boʻlishi mumkin. Ammo uning strategik holati qanday boʻlishi noma'lum. Sulhning Isroil hukumatini parchalab yuborish ehtimoli mavjud. Shu sababli Isroil uni qabul qilmasligi mumkin. Bu esa konfliktning davom etishiga sabab boʻladi. Agar sulh qabul qilinsa Isroil hukumati almashishi mumkin.


Bag‘dodning Qulashi

Islom tarixida Bag‘dodning qulashi eng yirik fojialardan biri (agar eng fojialisi bo'lmasa) deyish mumkin. Bu voqea 1258-yilda Xulaguxon boshchiligidagi mo‘g‘ullar tomonidan amalga oshirildi va Abbosiylar xalifaligining yakunlanishiga sabab bo'ldi.

Bag‘dod, Abbosiy xalifaligi davrida nafaqat siyosiy, balki ilmiy va madaniy markaz ham edi. "Bayt al-Hikma" (Donishmandlik uyi) kabi markazlar dunyo ilm-fani uchun yangi ufqlarni ochdi. Bu yerda yunon falsafasi arab tiliga tarjima qilinib, keyinchalik Yevropaga yetkazildi. Al-Farobiy, Ibn Sino, va Al-Xorazmiy kabi buyuk allomalarning samarali faoliyati Bag‘dod ilmiy muhitining mahsuli edi.

To'g'ri, bu O'rta Asrlar edi, unda kuchlilar kuchsizlarni bosib olar edi. Ammo jahongirlar orasida ilm-fan va madaniyatni qadrlaguvchi, hududni egallasada, madaniyat va aqliy mulkni tirik qoldirganlar ham bo'lgan. Afsuski, mo'g'ullar bu hisobga kirmas edi. Yovvoyi va ko'chmanchi mo'g'ullar egallangan yerlarda o'rnashgachgina biroz ko'proq madaniy taraqqiyotdan bahramand bo'ldilar.

Mo‘g‘ullar hujumi natijasida:
1. Ilmiy va Madaniy Boyliklar Yo‘qoldi: Minglab kitoblar Dajla daryosiga tashlandi va tarixiy asarlar abadiy yo‘qoldi.
2. Musulmon olamining siyosiy birligi parokanda bo‘ldi: Abbosiylar davlati qulagach, Islom olamida siyosiy parchalanish kuchaydi.
3. Ilmiy Faollik Pasaydi: Bag‘dodning qulashi musulmonlar ilmiy markaz sifatidagi mavqeini zaiflashtirdi, asta-sekin jaholat qayta boshladi va keyingi asrlarda Yevropa uyg‘onish davriga asos soladigan ilm-fan manbalarini o‘zlashtirib, oldinlab ketdi.

Agar Bag‘dod Qulamaganda...
- Musulmonlar dunyo ilm-fani va texnologiyasida hozirgi zamonga qadar yetakchi bo‘lib qolishi mumkin edi.
- Islom olamidagi siyosiy birlik saqlangan holda, katta imperiyalar shakllanishi va global siyosatda yanada kuchli ta’sir ko‘rsatgan bo‘lar edi.
- Bag‘dod madaniy muloqot uchun markaz bo‘lib qolishi, Sharq va G‘arb o‘rtasidagi madaniy aloqalarga yanada katta hissa qo‘shishiga sabab bo'lardi.

Bag‘dod yana yuksala olarmikan?
Bag‘dodning hozirgi ahvoliga qarab, u qachondir yana Islom madaniyati va ilm-fani markaziga aylanarmikin, deb o'yga cho'madi kishi. Ha, bu ish amalga oshishi uchun bugungi ummatdan chuqur ixlos, tinimsiz harakat talab etilsa kerak.


Avliyo Chalabiyning "Sayohatnoma" sida shunday hikoya keltiriladi:

Sulton Mehmed Fotih Istanbulni fath qilgach, Aya Sofiadek mahobatli ibodatxona qurishni qasd qiladi. Atik Sinon ismli meʼmor Istanbuldagi Fotih masjidini ana shunda qurgan ekan. Ammo sulton masjidning qubbasi Aya Sofianikidan kichik ekanligidan darg‘azab bo‘lib, meʼmorning ikki qo‘lini kesishga buyuribdi.
Ertasiga qo‘llari kesilgan meʼmor qoziga arz qilibdi. Qozi darhol sultonni chaqirtiribdi, yetib kelib, o‘tirgan sultonni "Yo‘q, daʼvogarning yonida tik turing" deb tanbeh beribdi. So‘ng qozi ikkala tomonni tinglabdi. So‘ngida sultonni aybdor deb topibdi:

"Avvalambor, kibr faqat ofat keltiradi, peshtoqning pastligi ibodatga to‘sqinlik qilmaydi. Toshingiz, gavhardan bo‘lsa ham, faqat toshdir. Farishtalardan ham ko‘ra ikrom qilingan hazrati inson esa, 40 yillab shakllanadi. G‘azab va kibr sabab qo‘llarini kesibsiz. Uning ko‘p bolasi bor ekan, ana endi ularning tirikchiligi sizning bo‘yningizda"

So‘ngra jazoni eʼlon qilibdi: shariatga ko‘ra, sulton meʼmor boshdan kechirgan og‘riqni aynan his qilishi kerak. Yaʼni sultonning qo‘llari ham kesilishi kerak, deb hukm chiqaribdi.

Sulton dahshatga tushib, boshqa yo'lini taklif qilibdi: me'mor va uning oilasiga badal to'lab, rozi qilishini aytibdi. "Qancha kerak bo'lsa, shunchasini baytulmoldan olib beraman" debdi Sulton. Qozi qat'iy ravishda "Yo'q! Bu yukni baytulmolga yuklatmayman. Bu ish shariat ruxsatisiz sodir bo'lgan, aybdor esa o'zingizdir. O'z maoshingizdan (ulufa), kuniga o'n kumush tanga to'lash majburiyatini olasiz.

Sulton Xudoning oldida me'mor tomonidan kechirilish uchun 20 tangadan ham to'lashga tayyorligini bildiribdi. Me'mor taklifni qabul qilibdi.

Xo'sh, bu hikoyadan qanday xulosa chiqadi?

Oradan deyarli to‘rt asr o‘tgach, bu hikoyaning qaysi qismi haqiqat-u, qaysi qismi diniy to'qima ekanini bila olmaymiz. Ammo, nima bo'lgan taqdirda ham, bu hikoya Usmonli jamiyatida shariat qanday ma’no kasb etganini ko‘rsatib beradi: shariat hatto qudratli sultondan ustun turuvchi qonun hisoblanar edi.

Mazkur misolni Mustafo Akyol "Why as a muslim, I defend liberalism" kitobida keltiradi.


Ғазо тинчлик шартномаси тузилганидан кейин хурсандчиликдан тилим калимага келмай қолди. Ҳар қандай ибора ичимдаги катта сўзларни ифодалай олмаяпти. Шунинг учун тилимда фақат бир ибора айланяпти. Балки айнан шу сўзлар ҳамма туйғуларимни ифодалар:

АЛЛОҲУ АКБАР!


Foydalimikin dan repost
Шахматдаги шох нега катта кучга эга эмас?

Тарихи кўриб чиқадиган бўлсак, шахматнинг аждоди бўлган хиндларнинг чатуранга ўйинида қирол таваккал қилмайдиган ҳақиқий ҳукмдор саналган. Шунга асосан шох учун бошқалар жанг қилади деган фикр шахматга сингиган ва бизгача етиб келган...


Menga nima!

Usmoniy hukmdor Qonuniy Sulton Sulaymonni davlatni tanazzulga uchratuvchi asosiy illat nima ekani qiziqtiradi?
Ushbu savolga ustozi Shayx Yahyo hazratlaridan javob istab, u zotga maktub yozadi va uni bosh vaziridan berib yuboradi. Vazir qaytib kelib:
– Yahyo hazratlari maktubingizni o‘qidilar-u, javob yozmadilar, faqat  bir gap aytdilar, xolos, – deydi.
Sulton:
– Nima dedilar? – deb so‘raydi.
– "Menga nima" deyilgan zamon… – dedilar.

Oradan bir necha kun o‘tgach Sulton Sulaymon Shayxga yana bir maktub yozib, iborasini kengroq  sharhlab berishlarini iltimos qiladi.
Shayx Yahyo hazratlari maktubga bunday javob yozadi:
"Qaysi bir davlatda zulm kuchaysa;
qator-qator haqsizliklar yuz bera boshlasa;
adolat oyoqosti qilinsa va buni ko‘rib turganlar "menga nima" deya sukut saqlasa;
arboblar yetim-esirlarning, beva-bechoralarning, kambag‘allarning ahvoli bilan qiziqmasa;
muhtojlarning ohini toshlar eshitsa-yu, odamlar eshitmasa;
amaldoru ulamo bularning barini anglab, bilib tursa-yu, "menga nima" deya o‘z nafsi bilan ovora bo‘lsa;
hokimlar hukmdorni aldash yo‘liga o‘tsa…
Ana o‘shanday davlatda fuqarolarning hukumatga ishonchi va hurmati yo‘qoladi. Xalqda osoyishtalik qolmaydi. Bunday davlatlar tanazzulga mahkumdir!"

Sulton Sulaymon bu javobni o‘qib, yig‘lab yuborgan ekan…

Shayx Yahyo hazratlarining bu maktubi hozirda Istanbuldagi To‘pkapi saroyi muzeyida saqlanmoqda.


Assalomu aleykum hammaga

Juma ayyomilar muborak boʻlsin🕋🕌


#Audiofilm

📢 Dunyo tartibi o‘zgarish yoqasida: G‘arbning hukmronligi tugayaptimi?

️😎 @audiokitoblar_uz


Video oldindan ko‘rish uchun mavjud emas
Telegram'da ko‘rish
Mamlakatlar va ularning oldin mavjud boʻlgan imperiyalari 🏛🇺🇿



3-qism


Келдим, кўрдим, ғалаба қозондим.
© Цезарь

Ҳар доим ўзингиздан кучлилар орасида бўлинг! Қийналасиз, аммо ривожланасиз.
© Уорен Бафет

Билгувчилар амал қилсин, тушунганлар сабоқ берсин.
© Конфуций

Секин ҳаракат қилишдан қўрқманг, қотиб қолишдан қўрқинг.
© Брюс Ли

Имконият музқаймоққа ўхшайди, эриб кетмасидан олдин еб қолиш керак.
© Бодо Шефер

Қўрқсанг бажарма, бажаряпсанми қўрқма, бажардингми ачинма!
© Чингизхон


"Bazi bir chalasavod kishilar "Ilmli odam dinsiz boʻladi, kishining ilmi qancha koʻpaysa, uning dinsizligi ham shuncha ortadi", deb oʻylaydi.
Haqiqatda esa xech bir zamonda ilm oʻz egasini hudosizlikka olib bormagan.
Haqiqiy olim toʻgʻri ilmiy ishlar olib borgani sayin, oʻzining cheksiz bir olamda yashayotganini his etib boraveradi. Bu olamda ajoyib tartibini intizom hukum so'rayotganini, xech bir narsa tartibsiz yoki behuda emasligini toʻla tushunadi.
Bularni idrok etish Allohga ishonishga olib keladi. Germaniyalik olim Dinard oxirgi to'rt asrda yashab, insoniyat madaniyatiga ulkan hissa qoʻshgan 290 nafar olimning fikrini oʻrganib chiqib, quyidagi natijalarni toʻplagan: 290 kishidan 20 kishi xech bir aniq e‘tiqodga ergashmaganini, 242 kishi Allohga ishonishini, faqat 20 kishigina din bilan qiziqmasligini aytgan.
    Agar din bilan qiziqmagan kishilarni (olimlarni) "ateist " deb atasak, dunyo miqyosidagi ushbu 290 nafar ulkan olimdan 92% dindor boʻlib chiqadi.

©️Olam va odam, din va ilm.


Azon Global — Муқобил ахборот-таҳлилий канали dan repost
Уйғурларнинг қонли кўз ёшлари эвазига ўсаётган Хитой брендлари

Бугун биз устимизга кийиб юрган Хитой либосларини ишлаб чиқариш қанчага тушганини биласизми? Шу туфайли, қанчадан-қанча болалар онасиз қолган, қанча эркаклар қулдек ишлатилган, қанча аёллар хўрлик ва таҳқирларни бошидан кечирган!? Биз кийган ҳар бешинчи пахталик кийим нисбатан мана шундай оғир шароитларда, зулм остида ишлаб чиқарилиши хаёлингизнинг бир четидан бўлса ҳам ўтганми?!

Батафсил: https://azon.global/2701

Томоша қилиш: https://youtu.be/uWbxgGb0oTk

©️Azon Global


Video oldindan ko‘rish uchun mavjud emas
Telegram'da ko‘rish
Mamlakatlar va ularning oldin mavjud boʻlgan imperiyalari 🏛🇻🇳


2-qism


Video oldindan ko‘rish uchun mavjud emas
Telegram'da ko‘rish
Mamlakatlar va ularning oldin mavjud boʻlgan imperiyalari🇺🇿🏛


1-qism


Foydalimikin dan repost
«Demokratiyada ahmoqlar ham ovoz berish huquqiga ega, diktaturada esa aynan ular hukmronlik qiladilar»

Erkin fikrlari uchun qamalib, keyinchalik Nobelga loyiq topilgan matematik olim Bertran Rassel


@Foydalimikin


@foydalimikin

Sizlar uchun maxsus foydali kanal 😊😊😊

Qoʻshilib olinglar!!!!


Россия 700 йил оралиғида босиб олган ерлари, босқичма-босқич.


Sezdingizmi?

1941-2025 yy.


Turkiston muxtoriyatini himoya qilib halok bo'lgan Qo'qonlik 20 yoshli yigit surati.
Uni 1918-yilda Armani dashnoqlar va qizil askarlar o'ldirishgan. Afsuski Marg'ilondagi muzeyda saqlanayotgan bu suratdagi shaxs biografiyasi mavjud emas.

U unsiz va nom nishonsiz halok bo'lgan minglab o'zbekning bir oddiy vakili.

Hozir ana shu marhumlar avlodlari bir vaqtlar Qo'qonni qon qaqshatgan kimsalarga sharaflar aytib, Georgiy Lentasini taqib, raqsga tushmoqdalar.


Qirgʻiz qabilalari va Buxoro xonligi

XVI asrning ikkinchi yarmi va XVII asrning boshlarida qirg‘izlar qabilalari siyosiy jihatdan tarqoq edi.

Ammo Hofiz Tanish Buxoriy (1549-1588) taʼkidlaganidek, qirgʻizlar Movarounnahr hukmdorlarining birortasiga ham boʻysunmagan edilar. Bu muallif 1575-yilda qirg'iz guruhlari Hisor va Dih-i Nau tomon bostirib kirganligini birinchi bo'lib qayd etgan.

Qirgʻiz qabilalarining bir qismi qozoq xoni Tevke (Tavakkal) xoni (1582—98) va boshqa sultonlarning Buxoro xonligiga qarshi (1598, 1603, 1606, 1610) harbiy yurishlarida qatnashgan.

Ularning Ashtarxoniylarga qarshi kurashi turli muvaffaqiyatlarga erishdi.

Mahmud ibn Valiyning "Bahr al-asror" da (1641), Ashtarxoniy hukmdori Imomqulixon (1611—1641) Toshkent vohasini egallab olgan qozoq sultonlari va qirgʻiz beklarining turli guruhlari bilan muzokaralar olib borishga majbur boʻlgan deb yozadi.

Faqat ular oʻrtasidagi doimiy nizo (1626—1627) Imomqulixonga Toshkent va Andijonda oʻz hokimiyatini qayta tiklashga imkon berdi.

Bir guruh qirg‘izlarning Hisor hududlariga navbatdagi yirik ko‘chishi ham Imomqulixon davrida sodir bo‘lgan.

Koʻchmanchilar Sharqdan kelgan 12 ming qirgʻiz oilasini tashkil qilgan (Mahmud ibn Valiy maʼlumotlariga koʻra, ularning koʻchishi 1045-yil rajab oyida, yaʼni 1635-yilning 12-dekabridan 1636-yil 9-yanvariga qadar sodir boʻlgan).

Balx hududida qolishni istagan koʻchmanchilarga Imomqulixon ruxsat bergan.

Mahmud ibn Valiyning bu maʼlumotini, “Silsilat as-salatin” [Sultonlarning shajaraviy daraxti] (1730—1731) muallifi Hoji Mir Muhammad Salim Xoʻjaning keyingi maʼlumotlari bilan solishtirish mumkin.

Bunda Burut (oyrot tilida “qirg‘iz”) harbiy qo‘mondonlari Nazarbiy va uning o‘g‘li Xusrav bekning Ashtarxoniylar qo‘l ostida qilgan xizmatlari qayd etilgan.

20 ta oxirgi post ko‘rsatilgan.