Buyuk Ipak yo‘li har doim bog‘liqlik, savdo va innovatsiyaning ramzi bo‘lib kelgan. Ikki ming yildan oshiq vaqt oldin u savdoning tom ma’nodagi yuragi bo‘lib, Markaziy Osiyo orqali Sharqni G‘arb bilan bog‘lagan. Savdogarlar ipak, ziravorlar va qimmatbaho buyumlarni bu ulkan tarmoq bo‘ylab tashiganlar, ammo ular o‘zlari bilan yanada qimmatliroq narsalarni olib kelishgan — bilim, madaniyat va g‘oyalar. Ipak yo‘li aslida innovatsiyaning ilk ekotizimi edi, u yerda hamkorlik va almashinuv rivojlanishga turtki bergan.
Bugungi kunga kelib:Ipak yo‘li yana qayta shakllanmoqda. Uning innovatsion merosi endi startap ekotizimi ko‘rinishida namoyon bo‘lmoqda. Markaziy Osiyo texnologik rivojlanish markaziga aylanmoqda, bu jarayonni iqtidorli tadbirkorlar, uzoqni ko‘ra oladigan hukumatlar va qo‘llab-quvvatlovchi ekotizimlar boshqarmoqda. O‘zbekiston, Qozog‘iston va Qirg‘iziston kabi davlatlar texnoparklar, akseleratsiya dasturlari va yoshlarning salohiyatini ochish uchun mo‘ljallangan boshqa tashabbuslarga katta mablag‘ kiritmoqda.
Masalan:“Raqamli Startaplar Dasturi” bu uyg‘onishning yorqin namunasi hisoblanadi. Bu dastur sarmoya, trening va xalqaro tajriba almashinuvi orqali yosh innovatorlarni qo‘llab-quvvatlab, ularga global miqyosda fikrlash va mahalliy bozor uchun loyihalar yaratishga imkon bermoqda. Bu kabi dasturlar zamonaviy “Ipak yo‘li”ni yaratmoqda, u nafaqat mahsulotlarni, balki yechimlar, texnologiyalar va g‘oyalarni ham eksport qiladi.
Kelajakda imkoniyatlar juda katta:
Tasavvur qiling, Toshkent, Samarqand va Buxorodan chiqqan startaplar sun’iy intellekt, yashil energiya va elektron tijorat sohalarida nafaqat mintaqaviy, balki global innovatsiyalarni yetaklamoqda. Silikon vodiysidagi investorlar Markaziy Osiyoga nafaqat bozorni egallash uchun, balki hamkorlik qilish uchun qiziqish bildirishlarini o‘ylab ko‘ring.
O‘tmishdagi Ipak yo‘li dunyoga ipak, ziravorlar va hikoyalar berdi. Kelajakdagi “Startap yo‘li” esa innovatsiya, tadbirkorlik va global ta’sirni olib keladi.
Bu nafaqat tiklanish, balki yuksalishdir. Ipak yo‘li endi faqat yo‘l emas — u dunyoqarashdir.
© Muhammad Xalil