Fizika- matematika fakulteti talabalari

"Topologiya: Robototexnikada Inqilob"

Hech o‘ylab ko‘rganmisiz, robotlar qanday qilib murakkab muhitlarda harakatlanadi, qiyinchiliklarga moslashadi va aniq harakatlarni amalga oshiradi? Bu savolning javobi topologiya, ya’ni shakllar va fazolarning doimiy deformatsiya ostida o‘zgarmas xususiyatlarini o‘rganadigan matematik sohadan keladi. Topologiya bugungi kunda robototexnika sohasini tubdan o‘zgartirmoqda.

Topologiyaning Robototexnikadagi Ahamiyati

1. Harakat yo‘llarini rejalashtirish va navigatsiya
Topologiya robotlarga atrof-muhitni tushunish va xaritalash imkonini beradi. Grafiklar va sirtlar yordamida robotlar eng samarali yo‘llarni hisoblab chiqadi, to‘siqlardan chetlab o‘tadi va noma’lum hududlarni o‘rganadi.


2. Obyektlarni ushlash va manipulyatsiya qilish
Topologik usullar robotlarga shakllarni tahlil qilish va obyektlarni to‘g‘ri ushlash yoki boshqarish yo‘llarini aniqlashga yordam beradi.


3. Ko‘p robotlarning hamkorligi
Swarm (to‘da) robototexnikasida topologiya bir nechta robotlar o‘rtasidagi muvofiqlikni ta’minlaydi va ularning guruh harakatlarini optimallashtiradi.


4. Moslashuvchan va yumshoq robotlar
Topologiya yordamida tabiiy organizmlarga o‘xshab burila oladigan, cho‘ziladigan yoki qisqaradigan yumshoq robotlar yaratilmoqda.


Haqiqiy Hayotdagi Qo‘llanilishi

Avtonom transport vositalari: Topologiya o‘zini o‘zi boshqaruvchi mashinalarga yo‘l tarmoqlarini tahlil qilish va to‘qnashuvlardan qochish imkonini beradi.

Tibbiyot robotlari: Jarrohlik robotlari inson tanasining murakkab tuzilishini topologiya yordamida aniqlik bilan o‘rganadi.

Koinotni o‘rganish: Topologik algoritmlar robotlarga sayyora va asteroidlarning notekis hududlarida harakat qilish imkonini beradi.

Nima uchun bu muhim?

Topologiyadan foydalanish robototexnikani qattiq, qat’iy qoidalarga asoslangan tizimlardan moslashuvchan, aqlli yechimlarga o‘tkazmoqda. Bu matematika va texnologiya uyg‘unligi robotlarning kundalik hayotimizga mukammal moslashishini ta’minlaydi.

"Robototexnikadagi topologiya shakllar haqida emas, balki aqlli, samarali va ishonchli mashinalarni yaratish haqida!"

🚀 Matematik va zamonaviy texnologiyalar tutashgan nuqtalarni o‘rganishda davom eting!

https://t.me/milliymatematikauz

Hurmatli kafedra mudirlari! Ma'lumki Vazirlikning tegishli buyrug'i bilan talabalarga joriy o'quv yili uchun beriladigan qishki ta'til 2024-yilning 25-dekabridan 2025-yil 7-yanvariga qadar (shu kuni ham) belgilangan. Universitet bo'yicha kunduzgi ta'lim shakli talabalari o'quv jarayoni grafigi 15 haftalikdir. Shundan kelib chiqib 1-kurs talabalari uchun dastlabki 2 hafta Fan tanlovi , tanishish kunlari etib belgilanganligi sababli joriy yilning 24 dekabr kuniga qadar (shu kuni ham) o'quv mashg'ulotlari davom ettiriladi. Qishki ta'til 2024-yil 25- dekabrdan 2025-yil 7-yanvargacha (shu kuni ham) etib belgilanadi, 8-9-10-yanvar kunlarida dars jarayonlari tashkil etiladi. 2025-yil 13-yanvardan 25-yanvargacha yakuniy nazoratlar bo'lib o'tadi, 2025-yil 27-yanvardan esa bahorgi semestr boshlanadi. 2-3-4-kurs talabalari uchun o'quv jarayoni grafigi 15 haftalik joriy yilning 22-dekabr sanasigacha to'liq bajariladi. Shunda 2024-yil 23-24- dekabr kunlari hamda 2025-yil 8-yanvardan 18-yanvargacha yakuniylarni to'liq o'tkazish imkoniyati mavjud bo'lganligi uchun 2024-yil 23-24-dekabr kunlari yakuniy nazorat qo'yilmasligi tavsiya beriladi. Ushbu kurslarda ham qishki ta'til davomiyligi 2024-yil 23-dekabrdan 2025-yil 7-yanvargachadir, 2025-yil 20-yanvardan bahorgi semestr boshlanadi.