Экзистенциализм – бұл адамның жеке тәжірибесі мен еркіндігін, өмірдің мәнін іздеуді басты назарға алатын философиялық бағыт. Бұл ілім 19–20 ғасырларда пайда болды және әсіресе адамның өмірдегі орны мен жауапкершілігі туралы сұрақтарды зерттейді.
Экзистенциализмнің негізгі идеялары:
1. Адам – еркіндік иесі: Адам өзінің өмірін таңдау және шешім қабылдау арқылы қалыптастырады. Ол өз тағдырына өзі жауапты.
2. Өмірдің мәні: Экзистенциалистер өмірдің алдын ала анықталған мәні жоқ деп санайды. Адам өзі өмірге мағына бере алады.
3. Жалғыздық: Адам өзінің жеке болмысы мен шешімдері алдында жалғыз қалады.
4. Қорқыныш пен абсурд: Адам өмірдің мәнсіздігін сезініп, абсурдтық пен белгісіздікке тап болады, бірақ сол арқылы өзін табуға ұмтылады.
5. Автентичность: Адам өзі болуға тырысуы керек және сыртқы қысымдарға немесе қоғамның күтуіне емес, ішкі шынайы болмысына сүйенуі керек.
Экзистенциализм өкілдері:
• Серен Кьеркегор – экзистенциализмнің бастаушыларының бірі. Ол сенім, еркіндік және таңдау мәселелерін зерттеген.
• Жан-Поль Сартр – адам өзінің өмірін өзі қалыптастыратынын және “өмір сүру мәннен бұрын” деген ұстанымды алға тартқан.
• Альбер Камю – өмірдің абсурдтығы және оған қарсы тұру туралы идеяларды дамытқан.
• Мартин Хайдеггер – адамның болмысы және өмір сүрудің мағынасы туралы философиялық сұрақтарды көтерген.
Экзистенциализмнің маңызы:
Бұл бағыт адамға өзін-өзі түсінуге, өмірдің мәнін іздеуге және еркіндік пен жауапкершілікке терең қарауға көмектеседі. Экзистенциализм өнерде, әдебиетте және психологияда да үлкен ықпал етті.
Қысқаша:
Экзистенциализм – адамның еркіндігі мен жауапкершілігін, өмірдің мәнін іздеуді зерттейтін философиялық ілім. Бұл бағыт әрбір адамға өзінің болмысын өзі анықтау құқығы мен міндеті бар екенін үйретеді.
Экзистенциализмнің негізгі идеялары:
1. Адам – еркіндік иесі: Адам өзінің өмірін таңдау және шешім қабылдау арқылы қалыптастырады. Ол өз тағдырына өзі жауапты.
2. Өмірдің мәні: Экзистенциалистер өмірдің алдын ала анықталған мәні жоқ деп санайды. Адам өзі өмірге мағына бере алады.
3. Жалғыздық: Адам өзінің жеке болмысы мен шешімдері алдында жалғыз қалады.
4. Қорқыныш пен абсурд: Адам өмірдің мәнсіздігін сезініп, абсурдтық пен белгісіздікке тап болады, бірақ сол арқылы өзін табуға ұмтылады.
5. Автентичность: Адам өзі болуға тырысуы керек және сыртқы қысымдарға немесе қоғамның күтуіне емес, ішкі шынайы болмысына сүйенуі керек.
Экзистенциализм өкілдері:
• Серен Кьеркегор – экзистенциализмнің бастаушыларының бірі. Ол сенім, еркіндік және таңдау мәселелерін зерттеген.
• Жан-Поль Сартр – адам өзінің өмірін өзі қалыптастыратынын және “өмір сүру мәннен бұрын” деген ұстанымды алға тартқан.
• Альбер Камю – өмірдің абсурдтығы және оған қарсы тұру туралы идеяларды дамытқан.
• Мартин Хайдеггер – адамның болмысы және өмір сүрудің мағынасы туралы философиялық сұрақтарды көтерген.
Экзистенциализмнің маңызы:
Бұл бағыт адамға өзін-өзі түсінуге, өмірдің мәнін іздеуге және еркіндік пен жауапкершілікке терең қарауға көмектеседі. Экзистенциализм өнерде, әдебиетте және психологияда да үлкен ықпал етті.
Қысқаша:
Экзистенциализм – адамның еркіндігі мен жауапкершілігін, өмірдің мәнін іздеуді зерттейтін философиялық ілім. Бұл бағыт әрбір адамға өзінің болмысын өзі анықтау құқығы мен міндеті бар екенін үйретеді.