Абсурд (латын тілінен absurdus – «мағынасыз», «ақылға сыймайтын») – логика мен табиғат заңдарына қайшы келетін немесе түсініксіз, мәнсіз жағдайларды сипаттайтын ұғым. Абсурд көбінесе адам өмірінің мәнін немесе әлемнің ретсіздігін көрсету үшін қолданылады. Бұл ұғым философияда, әдебиетте, театрда және күнделікті өмірде кездеседі.
Абсурдтың негізгі сипаттамалары:
1. Логикалық қайшылықтар: Абсурд – бұл негізінен ақылға сыймайтын, түсініксіз немесе өзара қайшы келетін ойлар мен жағдайлар. Мысалы, бір адам бірнеше жерге бір уақытта бола алмайды, бірақ абсурдты логикада бұл мүмкін сияқты көрінуі мүмкін.
2. Мәнсіздік: Әдетте абсурд адам өмірінің мағынасыздығы немесе әлемнің хаосы туралы ойлармен байланысты. Адамдардың өмірі мен әрекеттері көбінесе абсурдтық көрінуі мүмкін, өйткені олардың мәні мен мақсаты сұрақ тудырады.
3. Экзистенциализмде абсурд: Бұл философиялық бағытта абсурд адамның өмірінің мәнін іздеуге деген ұмтылысының өзі ақылға сыймайтыны немесе толық қанағаттанарлық жауап жоқ екендігіне әкелетіндігін көрсетеді. Бұл мәселені ең жақсы білдірген философ – Альбер Камю, ол «абсурдты адам» деген ұғымды дамытты. Камюдің ойынша, абсурд адам өмірінің мәнін іздеуге тырысқанымен, ол ешқашан толық жауап ала алмайтынын сезінеді.
Абсурдтың қолданылуы:
• Әдебиетте: Абсурд әдебиетінде (мысалы, Камюдің «Шетел» романы, Самюэль Беккеттің «Қожайындар» пьесасы) өмірдің мағынасыздығы, адамның өз болмысын іздеу мен қоғамдағы орынға қарсы күресі қарастырылады.
• Театрда: Абсурд театры (мысалы, Беккеттің шығармалары) адамның тіршілігі мен тіршілік етуінің абсурдтығын, оған тап болатын қиындықтар мен өзара әрекеттердің мәнсіздігін
Абсурдтың негізгі сипаттамалары:
1. Логикалық қайшылықтар: Абсурд – бұл негізінен ақылға сыймайтын, түсініксіз немесе өзара қайшы келетін ойлар мен жағдайлар. Мысалы, бір адам бірнеше жерге бір уақытта бола алмайды, бірақ абсурдты логикада бұл мүмкін сияқты көрінуі мүмкін.
2. Мәнсіздік: Әдетте абсурд адам өмірінің мағынасыздығы немесе әлемнің хаосы туралы ойлармен байланысты. Адамдардың өмірі мен әрекеттері көбінесе абсурдтық көрінуі мүмкін, өйткені олардың мәні мен мақсаты сұрақ тудырады.
3. Экзистенциализмде абсурд: Бұл философиялық бағытта абсурд адамның өмірінің мәнін іздеуге деген ұмтылысының өзі ақылға сыймайтыны немесе толық қанағаттанарлық жауап жоқ екендігіне әкелетіндігін көрсетеді. Бұл мәселені ең жақсы білдірген философ – Альбер Камю, ол «абсурдты адам» деген ұғымды дамытты. Камюдің ойынша, абсурд адам өмірінің мәнін іздеуге тырысқанымен, ол ешқашан толық жауап ала алмайтынын сезінеді.
Абсурдтың қолданылуы:
• Әдебиетте: Абсурд әдебиетінде (мысалы, Камюдің «Шетел» романы, Самюэль Беккеттің «Қожайындар» пьесасы) өмірдің мағынасыздығы, адамның өз болмысын іздеу мен қоғамдағы орынға қарсы күресі қарастырылады.
• Театрда: Абсурд театры (мысалы, Беккеттің шығармалары) адамның тіршілігі мен тіршілік етуінің абсурдтығын, оған тап болатын қиындықтар мен өзара әрекеттердің мәнсіздігін