☆گات ها، نسک دینی زرتشتیان ☆
هنگامی كه از پیروان ادیان الهی درباره سخنانِ پیامبرشان پرسش می شود هر یك كتاب ویژه ای را معرفی می كنند كه دربرگیرنده وحی و الهام خداوندی به آن پیامبر است. به همین روی مسلمانان قرآن، یهودیان و مسیحیان به ترتیب تورات و انجیل را نام می برند.
پیش تر از آن، آیین یكتاپرستی در ایران باستان شكل گرفته و زرتشت، پیام آوری است كه در گویش آن زمان، گفتارش را به اوستایی بیان كرده است. بدین سببدهر جا سخن از نسک(:كتاب) دینی زرتشتیان باشد، در پاسخ از اوستا یاد می شود. این پاسخ از یك سو درست است. زیرا این نسک به زبان اوستایی است ولی هنگامی كه همه بخش های اوستا بررسی شود با نگرش به جستار(:موضوع) هر بخش از اوستا و چگونگی نگارش هر سرود ونیایش از گنجینه اوستا، نتیجه این است كه همه بخش های اوستا گفته های اشوزرتشت نیست و تنها سروده هایی از اوستا كه در بخشی از یسنا جای گرفته است ، گفتار وبینش پیام آور ایران است که این بخش گات ها نام دارد.
باید باور داشته باشیم كه تاریخِ تمدن، در سرزمین ایران بسیار فراتر از برخی كشورهای دیگر است. همچنین بپذیریم كه ایرانیان، پیش از دوره یكتاپرستی در این سرزمین، درباورهای استوره یی خود بسیاری از آداب و رسوم ، پندار و گفته ها داشته اند و درباره آخرین نتیجه هایی كه در پی هر رویداد زاستاری (:طبیعی) می گرفتند. باور، دستور وآیینی تازه را در همبودگاه (:اجتماع) خود گسترش می دادند. از آنجا كه زبان گفت و گوی مردم در روزگاران باستانی ایران، زبان اوستایی بوده تمام این سرودها، نیایش ها و دستورها به اوستا نام آور گشته اند.
كتاب اوستا گنجینه یی گسترده وارزشمند است كه سرودن بخشی از آن به سده هایی پیش از اشوزرتشت برمی گردد، پیش از آغازیكتاپرستی درایران باستان است که به زبان مادری آن روزگار سروده شده است.
درگنجینه اوستا، سرودها و گفته هایی آمده كه درباره باورهای دینی، تاریخی، گاه شماری، بهداشتی، دادگری و دانش های دیگر آن دوران است. به همین روی گنجینه اوستا كه در گاهداد (:تاریخ) وادبیات از آن یاد شده از پنج بخش تشكیل شده است. یسنا، یشت ها، ویسپرد، وندیداد و خرده اوستا.
خرده اوستا از همه بخش ها جوان تر است، گزیده بخش هایی از یشت های كهن با سرودهای جدید است. نمازهایی روزانه و سرودهایی درباره برگزاری تراداد(:مراسم) آیینی و درگذشتگان در آن گنجانده شده است.
وندیداد كه بخش دیگر است، به گویش اوستا" وی دَئِو داتَه" یعنی قانون ضد دیو است. دیو در باور مرتوگان (:مردم) پیش از دوره یكتا پرستی، خدایان پنداری ویران كننده بودند كه می بایست برای آنان قربانی و فدیه انجام شود تا از خشمِ آنان كاسته شود. در این نسک و به گویش اوستایی سفارش هایی درباره پاكیزگی و دستورها (:احكام) پرهیز از مردار به شیوه زمان باستانی ایران بیان شده است كه دردانش آن روزگار ارزشمند بوده و بیانگر نگرش مرتوگان در ایران باستان به یافته های پزشكی، بهداشت و هنجاهای هازمانی بوده است.
ویسپرد، یكی از بخش های اوستا است كه وابسته به نمازها و نیایش های آیین گاهنبار است. این جشن، شش چهره (:مرحله) در سال برگزار می شود كه در آغاز به مناسبت های گوناگون پیشه كشاورزی پدیدار شده و اكنون با برپایی نیایش های همگانی به داد و دهش و پذیرایی پرداخته می شود.
یشت ها، سرودها و گفته های بسیار كهن است و درحماسه هایی به ریخت (:صورت) نثر در ستایش ایزدان است كه از مهمترین آنها؛ اورمزد یشت، ورهرام یشت، اردیبهشت یشت، مهر یشت، هوم یشت و سروش یشت است كه بخش دیگری از اوستا را تشكیل می دهد.
یسنا، نیایش هایی درستایش پروردگار وآفریده های نیك اوست. سرودهای یسنا، 72 بخش هستند كه هر یك را "یسن" یا "هات" می گویند. یسنا مهمترین بخش گنجینه اوستا نام گرفته، زیرا سخنان وپیام اشو زرتشت دراین بخش جای دارد.
گات ها درمجموع 17 هات از یسنا را تشكیل می دهد كه خود نیز شامل پنج بخش به نام های اَهنود، اُشتَوُد، سپنته مد، وهوخشتر، وَهیشتوایش است.
.
سرودهای گات ها ، اندیشه برانگیز و آموزنده است. این پیام، دانش فراگیری اخلاق نیك و ارزش های مرتوگانی (:انسانی) است واز روش درست زیستن و رستگار شدن سخن می گوید.
پیام گات ها برای پیشرفت كار جهان است. در این بینش سستی، تنبلی و بیكاری روا نیست. نوسازی و تازه گردانیدن جهان هستی خویشکاری (:وظیفه) مرتوگان است.
گات ها، كسانی را كه با دانش و بینش خود در كار، جهان را به پیش می برند و تازه می گردانند، سوشیانت می گویند.
در پیام اشوزرتشت زن و مرد جایگاهی برابر و یكسان دارند. او باور دارد كه هر دو از فروزه منش نیك برخوردارند، پس باید ازخرد رسا بهره مند شوند وبه سوی دانایی گام بردارند.
برگرفته از تارنمای موبد نیکنام
www.kniknam.com
🔥🔥🔥🔥🔥🔥
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵
@zoroaster33 🏵
