Zoyir Hafiz | Bo’lajak Marketolog

Бозорда маркетолог ва раҳбарият ўртасидаги тушунмовчиликлар масаласи жуда авжига чиқяпти. Келинг, бу ҳақда очиқ гаплашамиз.

Бугунги кунда маркетолог ва бизнес раҳбарлари ўртасидаги муносабатларда қатор муаммолар кузатилмоқда.

Бизнес эгалари: "Маркетинг натижа бермаяпти", маркетологлар эса: "Раҳбарлар маркетингни тушунмайди" дейишади. Аммо ҳақиқатда масала иккала тарафда ҳам бор.

Муаммонинг асоси нимада?

1. Раҳбарларнинг умумий маркетингни тушунмаслиги
Кўпчилик раҳбарлар маркетингнинг моҳиятини чуқур тушунмайди. Улар учун маркетинг фақат реклама ёки сотувни ошириш воситаси. Ваҳоланки, маркетинг — бу тизимли жараён, стратегик ёндашув ва узоқ муддатли инвестициядир.

Умумий билимларнинг етишмаслиги: Академик даражадаги маркетинг асослари ҳақида тушунчаларнинг йўқлиги уларни нотўғри қарорларга олиб келади.
Системали ёндашувни тушунмаслик: Маркетинг тизими реклама билан чекланмайди. У бренднинг имиджини яратиш, мижозлар содиқлигини шакллантириш, масштаблашиш имкониятларини яратишни ўз ичига олади.

2. Қарорлар нотўғри мотивларга асосланиши
Раҳбарлар орасида шундай қараш бор: "Ҳамма маркетинг қиляпти, мен ҳам қилишим керак." Бу тенденция тушунчаларсиз, шунчаки трендга эргашишни англатади. Натижада, қўлланилган стратегия ўзини оқламайди ва: "Ҳамма маркетологлар ёмон," деган муносабат шаклланади.

3. Муаммони ўз вақтида тан олмаслик
Кўп раҳбарлар ўзларининг билимсизлигини тан олиш ўрнига, бошқаларни айблашга мойил. Мисол:

- Ақл иккита Rolex ёки битта Gelik сотиб олишга етади, аммо бизнесни тизимли бошқаришга ета олмайди.

4. Келишув ва KPIларни аниқ белгиламаслик
Маркетолог ва раҳбар ўртасидаги келишувларда кўп ҳолларда аниқ вазифалар кўрсатилмайди:
Маркетолог: "Мен ишладим," дейди, лекин раҳбар: "Натижа қайда?"
Келишувларда аниқ KPIлар белгиламаслик келажакда тушунмовчиликка олиб келади.

Агар сиз бу муаммоларни ҳали кузатмаган бўлсангиз, демак, ушбу матн сизга тегишли эмас. Агар ўзингизни бу муаммоларда кўрсангиз, ва қўшимчасига натижаларингиз сўралганда ишончли жавоб бера олмасангиз, вақти келгандир – шуларни тўғрилаш учун ҳаракат қилишга.

Нима қилиш керак?

Раҳбарлар учун:

1. Маркетингни шунчаки харажат деб эмас, узоқ муддатли инвестиция деб қабул қилинг.
Маркетинг бренднинг имиджини шакллантириш, сотув тизимини яратиш ва мижозлар содиқлигини ошириш учун инструмент эканлигини англаш керак.

2. Билимингизни оширинг.
Академик даражадаги маркетинг тушунчалари ҳақида ўрганиш:

- Маркетингнинг асосий вазифалари нима?
- Қандай натижаларга эришиш мумкин?
- Қандай инструментлардан фойдаланиш керак?

3. Келишувларда аниқ вазифаларни белгилаш:

- Маркетолог бизнес учун нима қилиши керак?
- Ҳар бир харажат нимани англатади ва унинг натижаси қандай бўлади?
- Маркетинг фаолиятининг натижасини қандай ўлчаймиз?

Маркетологлар учун:

1. Реклама билан чекланманг, бизнес жараёнларини тушунинг.
Фақат реклама билан шуғулланиш маркетологнинг асосий вазифаси эмас. Бизнеснинг ички жараёнларини тушуниб, уларга мос стратегия ишлаб чиқинг.

2. Келишувларда аниқ KPIларни белгиланг:

- Нималарга жавобгар эканлигингизни аниқ баён қилинг.
- Айтайлик, $2000лик маркетинг хизматларига нималар кириши ва қандай натижалар кутилганини олдиндан белгилаш керак.
- Бизнесга йўналтирилган маркетинг қилинг.

Маркетолог бизнес учун реал қиймат яратишга ҳаракат қилиши керак. Масалан:

- Брендни яхшилаш.
- Содиқ мижозлар базасини шакллантириш.
- Масштаблашиш учун қўшимча имкониятлар яратиш.

Хулоса:
Муаммони биринчи ҳал қилиш раҳбарларга боғлиқ. Улар маркетингни тушуниш ва уни узоқ муддатли инвестиция сифатида қабул қилишлари керак. Шу билан бирга, маркетологлар ўз ишини самарали ва аниқ қилиб бажариш учун келишувларда аниқ KPI ва вазифаларни белгилашлари керак.

#xulosa_qilishimiz_kerak

Manba: Azizbek Umaraliyev

@zoyirhafizmarketolog

Telegram | Shaxsiy blog | Instagram | Facebook | Twitter

Jamoamizdagilarni befarqligi tufayli, o’tgan oy bir mijozimiz bizdan qattiq norozi ekanligini bildirdi.

Aybimizni tan oldik va huddi o’sha oy tekinga ish qilib berdik.

Yangi oyga shartnoma imzolagani borsak, “man bozorni o’rganib chiqdim, boshqalar o’rtacha faloncha summaga ishlar ekan, men ham shuncha beraman sizlarga” deb shart qo’yishni boshladi.

U mijozni o’rniga o’zimni qo’yib ko’rdim va u 100% bunday qilishga haqli. Men ham uni o’rnida bo’lganimda shunday qilar edim.

Lekin…

Men u qo’ygan shartga hozir rozi bo’lsam, 2 ta narsa bo’lardi:

1. Uni bunday shartlari ko’payishda davom etadi

2. “Men aytgan narxga rozi bo’lsa demak oldin menga qimmat bergan ekanda?” degan gumonga boradi va yana narxingizni tushirishni so’raydi.

“Uzr, aybimizni yuvish uchun tekinga ish qilib yopib berdik, agar bu ham sizni qoniqtirmagan bo’lsa, hamkorlikni shu yerda to’xtata qolaylik” deb uchrashuvni yakunladik.

Qadrli agentlik rahbarlari, frilanserlar! (bu gap o'zimga ham tegishli)

Avvalo bergan va'dangizni ustida turing. Mabodo inson faktori bilan xato qilsangiz, yuqorida ta'kidlaganimdek tekinga ishlang lekin hech qachon narxingizni tushirish evaziga mijozni ushlab qolishga harakat qilmang!


Qadrli mijoz!

Agentlik/frilanser va siz o'rtangizda HAMKORLIK shartnomasi imzolanadi. Hamkorlikda kimdir kimnidir ustidan rahbar bo'lmaydi. Siz kutgan natija bo'lmasa imkon bering yoki hamkorlikni to'xtating, tamom!

#xulosa_qilishimiz_kerak

Manba: @maqsadli_mijoz

@zoyirhafizmarketolog

Telegram | Shaxsiy blog | Instagram | Facebook | Twitter

Mijozlarga mahsulotingiz yoki xizmatingizni foydalanib ko‘rishlariga shunchaki tekinga imkon bering.

Bu yo’l nafaqat ularni sizning mahsulotingizga qiziqtiradi, balki sifatni o‘z ko‘zlari bilan baholash imkonini ham beradi. Misol uchun, agar siz kafe yoki restoran egasi bo‘lsangiz, yangi taomlaringizdan kichik namunalarni mijozlarga bepul taklif qiling. Agar siz onlayn kurslar o‘tkazsangiz, birinchi darsni bepul qilib ko‘ring.

Bu yondashuv mijozlar bilan ishonchli aloqa o‘rnatadi va ular mahsulot yoki xizmatingizning qiymatini his qiladi.

❗️Shuni unutmang, bugungi raqobat sharoitida mijozlarni jalb qilish va ularning e’tiborini qozonish uchun ularga birinchi qadamingizni siz tashlashingiz kerak.

P.s: Tajribani bepul sinab ko‘rgan mijozlar qoniqqan taqdirda, ular sizga doimiy mijoz sifatida qaytadi. Bu usul, ayniqsa, bozorda yangi mahsulot yoki xizmatni targ‘ib qilishda juda samarali.

@zoyirhafizmarketolog

Telegram | Shaxsiy blog | Instagram | Facebook | Twitter

Marketing nima? Marketolog kim? Ularning vazifasi nimalardan iborat?

📊 Marketing — bu mahsulot yoki xizmatlarni iste’molchilarga yetkazib berish, ularga taqdim etish va ularni sotishni ta’minlashga qaratilgan faoliyatlar majmuidir.

Ingliz tilidan tarjima qilinganda “marketing” so’zi bozordagi faoliyat degan ma’noni anglatadi.

Marketingning maqsadi - iste’molchilarning ehtiyoj va istaklarini aniqlash, shu orqali ularning talablari asosida mahsulot yoki xizmatni ishlab chiqish va reklama qilish orqali foyda olishdir.

Marketolog — marketing faoliyatini boshqaruvchi mutaxassisdir. Marketologlar iste’molchilarni tahlil qilish, bozorni o’rganish, mahsulot yoki xizmatning sotuvini oshirish uchun strategiyalarni ishlab chiqish va amalga oshirish bilan shug’ullanishadi.

❗️Marketingning asosiy vazifalari:

1. Bozorni o’rganish — iste’molchilarning ehtiyojlari va istaklarini aniqlash, bozorning holatini tahlil qilish.
2. Mahsulotni yaratish va rivojlantirish — iste’molchilarga mos mahsulot yoki xizmatlarni ishlab chiqish.
3. Narxni belgilash — mahsulot yoki xizmat uchun optimal narxni tanlash.
4. Distribyutsiya — mahsulotning iste’molchiga yetkazilish jarayonini tashkil qilish (savdo tarmoqlari, logistikani boshqarish).
5. Reklama va targ’ibot — mahsulotni yoki xizmatni potensial mijozlarga tanitish va sotishni oshirish uchun reklama va marketing kampaniyalarini tashkil etish.

❗️Marketologning vazifalari:

1. Bozor tahlili — iste’molchilar, raqobatchilar va bozor tendensiyalarini tahlil qilish.
2. Marketing strategiyasini ishlab chiqish — kompaniya mahsulot yoki xizmatini bozorga muvaffaqiyatli kiritish uchun rejalar tuzish.
3. Reklama va PR kampaniyalarini tashkil etish — mahsulotning mashhurligini oshirish uchun marketing tadbirlarini rejalashtirish va amalga oshirish.
4. Sotuvlarni oshirish — mahsulot yoki xizmatni sotish va sotuv hajmini oshirish bo’yicha harakatlarni boshqarish.
5. Mahsulotning imidjini yaratish — mahsulot yoki brendning jozibadorligini ta’minlash va mijozlar bilan yaxshi munosabatlar o’rnatish.

P.s: Shu bilan birga, marketing va marketologlarning vazifalari bozor sharoitlariga qarab o’zgarishi mumkin.

@zoyirhafizmarketolog

Telegram | Shaxsiy blog | Instagram | Facebook | Twitter

Assalomu aleykum, barchaga.
Ma’lum sabablarga ko’ra blogimda faol bo’lolmayotgan edim. InshaAlloh endilikda imkon qadar blogda faol bo’lib, sizlar uchun manfaatli bo’ladigan matnli, videoli kontentlar hamda materiallardan ulashib boraman.

@zoyirhafizmarketolog

Men uchun qadrli bir ustozim, mendan Zoyirjon faoliyatingiz turi qanday deb so’ragandilar. Shuni erinmasdan yozma holda tushuntirib bergandim va sizlarga manfaatli bo’lar deb ulashyapman.

P.s:
Sizlarga ham foydali bo’ldi deb umid qilaman, foydali bo’lganini esa, qo’yilgan reaksiyalardan bilaman.

СММ ва Дижитл маркетинг фарқи?


СММ (SMM - social media marketing) - ижтимоий тармоқлар маркетинги. Яьни ижтимоий тармоқлар орқали бирор компания ёки бизнесни тарғиб қилиш, танитиш, мижозлар оқимини кўпайтириш ва савдосини ошириш билан шуғулланадиган фаолият тури.

СММ бу - Маркетингни бир кичик туридир.

СММ менежер (SMM manager) эса, ижтимоий тармоқлар орқали компания ва бизнесларни тарғиб қилувчи, бизнесни танитиб, савдосини ошириш билан шуғулланувчи мутаҳассис.

Маркетингни яна бир тури бор, бу Дижитл Маркетинг(Рақамли маркетинг).

Дижитл Маркетолог(Digital Marketolog) эса, рақамли каналлар ва рақамли инструментлар билан ишловчи ҳамда компания, бизнесни ривожланишига, танилишига, савдосини ошишига ёки бундан ташқари компаниянинг бошқа мақсадларини амалга оширишда тадбиркор, бизнесменга ёрдам берувчи мутаҳассис.

———————————————

СММ менежр ва Дижитл Маркетолог фарқи:

СММ менежр: Фақатгина ижтимоий тармоқлар билан ишлайди. (Телеграм, Инстаграм, Фейсбук, Ютуб, ТикТок ва бошқалар)

Дижитл Маркетолог: Барча рақамли инструментлар(СММ, Таргетинг(Инстаграм ва Фейсбук орқали реклама йоқиш), контекстли реклама, гугл эдс, яндекс реклама ва бошқалар) ва онлайн каналлар билан (веб сайтлар, мобил иловалар, чат ботлар, SEO,SEM ва бошқалар) ишлайди.


П.с: СММ менежр ҳам Дижитл маркетолог ҳам комания ва бизнес ривожланиши, танилиши, савдоси ошишига ҳисса қўшувчи, ёрдамлашувчи мутаҳассислардир.

@zoyirhafizmarketolog

Telegram | Shaxsiy blog | Instagram | Facebook | Twitter