څېړنه: چین بغیر له کوم جرمه ایغوري مسلمانان محاکمه کوي
عاصم / کابل ټکی کام
د دویچه ویله په نام یو تحقیقي راپور کې راغلي چې د چین شینجیانګ ولایت په کمپونو کې له یو میلیون څخه ډیر ایغوري مسلمانان ساتل کیږي او دوی بې جرمه د چین د حکومت له لوري محاکمه کیږي.
په چین کې په اصطلاح د «روزنې په مرکزونو کې» چې زندانونو ته ورته کمپونه دي، په ورځني ډول ګڼ شمیر زنداني شوي ایغوري مسلمانان په دوامداره توګه تر ځورونې لاندې دي او هره شیبه یې یوه بد خوب ته ورته ده.
دلته زنداني شوي ایغوریان اړ دي چې په اجباري توګه په دوامداره توګه د ژبې او د بیا اصلاح کیدو اړوند درسونه تعقیب کړي.
له دوی څخه زیاتره یې اساسي سهولتونو ته لاس رسی نه لري او پر کوچنیو چوکیو ناست وي. په ځینو نورو ودانیو کې بیا ساتل کیدونکي ایغوریان د اوږدې مودې له پاره په اجباري ډول د چین د ولسمشر شي جين پینګ د ستاینې تلویزیوني پروپاګند پروګرامونه ګوري.
په دې ځایونو کې د ډیرې کمې مودې له پاره بې کاره پاته کیدل او یا له یو بل سره په غوږ کې خبرې کول، سختې او عاجلې جزاګانې لري.
د چین له دغو کمپونو څخه آزاد شوي یو شمیر ایغوریان وايي چې په دغو کمپونو کې یوه ورځ له نورو څخه ډیره متفاوته وه او هغه داسې چې دوی ته یوه ورځ د سرغړونو یو لست ورکړل شو او دوی اړ وو چې له دې لست څخه خپله سرغړونه په خپله انتخاب کړي.
په پایله کې، په بند کې ساتل کیدونکي ایغوریان اړ وو چې داسې جرمونه انتخاب کړي چې اصلاً دوی نه دي ترسره کړي او له کبله یې د میاشتو له پاره زنداني شوي دي.
دوی همدا راز ویلي چې هغه مهال چې دوی د چینايي چارواکو له لوري نیول کیږي، دوی ته د نیول کیدو د علت په هکله هم څه نه ویل کیږي.
وروسته له دې چې دوی له ورکړل شوي لست څخه خپل جرم انتخاب کړي، بیا نو د یوې داسې محکمې نوبت وي چې جرم یې نه وي ترسره شوی.
په دغو محکمو کې محاکمه کیدونکي کسان د وکیل قانوني حق نه لري او دوی د محکمې په ترڅ کې له شواهدو پرته مجرم پیژندل کیږي او یا هم محکمه یې بل پړاو ته داخلیږي.
#العشاء_خبري_څانګه
@Al_Aesha_News
عاصم / کابل ټکی کام
د دویچه ویله په نام یو تحقیقي راپور کې راغلي چې د چین شینجیانګ ولایت په کمپونو کې له یو میلیون څخه ډیر ایغوري مسلمانان ساتل کیږي او دوی بې جرمه د چین د حکومت له لوري محاکمه کیږي.
په چین کې په اصطلاح د «روزنې په مرکزونو کې» چې زندانونو ته ورته کمپونه دي، په ورځني ډول ګڼ شمیر زنداني شوي ایغوري مسلمانان په دوامداره توګه تر ځورونې لاندې دي او هره شیبه یې یوه بد خوب ته ورته ده.
دلته زنداني شوي ایغوریان اړ دي چې په اجباري توګه په دوامداره توګه د ژبې او د بیا اصلاح کیدو اړوند درسونه تعقیب کړي.
له دوی څخه زیاتره یې اساسي سهولتونو ته لاس رسی نه لري او پر کوچنیو چوکیو ناست وي. په ځینو نورو ودانیو کې بیا ساتل کیدونکي ایغوریان د اوږدې مودې له پاره په اجباري ډول د چین د ولسمشر شي جين پینګ د ستاینې تلویزیوني پروپاګند پروګرامونه ګوري.
په دې ځایونو کې د ډیرې کمې مودې له پاره بې کاره پاته کیدل او یا له یو بل سره په غوږ کې خبرې کول، سختې او عاجلې جزاګانې لري.
د چین له دغو کمپونو څخه آزاد شوي یو شمیر ایغوریان وايي چې په دغو کمپونو کې یوه ورځ له نورو څخه ډیره متفاوته وه او هغه داسې چې دوی ته یوه ورځ د سرغړونو یو لست ورکړل شو او دوی اړ وو چې له دې لست څخه خپله سرغړونه په خپله انتخاب کړي.
په پایله کې، په بند کې ساتل کیدونکي ایغوریان اړ وو چې داسې جرمونه انتخاب کړي چې اصلاً دوی نه دي ترسره کړي او له کبله یې د میاشتو له پاره زنداني شوي دي.
دوی همدا راز ویلي چې هغه مهال چې دوی د چینايي چارواکو له لوري نیول کیږي، دوی ته د نیول کیدو د علت په هکله هم څه نه ویل کیږي.
وروسته له دې چې دوی له ورکړل شوي لست څخه خپل جرم انتخاب کړي، بیا نو د یوې داسې محکمې نوبت وي چې جرم یې نه وي ترسره شوی.
په دغو محکمو کې محاکمه کیدونکي کسان د وکیل قانوني حق نه لري او دوی د محکمې په ترڅ کې له شواهدو پرته مجرم پیژندل کیږي او یا هم محکمه یې بل پړاو ته داخلیږي.
#العشاء_خبري_څانګه
@Al_Aesha_News