🔶 از سوی دیگر مارتین هایدگر در کتاب هستی و زمان با اشاره‌ی مستقیم به کانت تذکر می‌دهد که: «رسوایی فلسفه در این نیست که چنین برهانی تاکنون فراهم نیامده است، بلکه در این است که چنین برهانی هنوز هم طلب و جست‌وجو می‌شود» (هایدگر، ۱۳۹۲، ص۲۶۸). به عبارتِ بهتر، از دید هایدگر طلب کردن چنان برهانی ریشه در شکاف افکندن میان فاعل شناسا از یکسو و متعلَق شناخت از سوی دیگر دارد. ذهنیت سوژه‌محور دکارتی- کانتی آدمی را از جهان منفک می‌سازد و آنگاه می‌کوشد بر روی شکاف بزرگی که خود باعث دهان گشودن‌اش شده است، پل ببندد! این‌درحالی‌ست که ما نه در برابر جهان بلکه غوطه‌ور در آن‌ایم چنان‌که نحوه‌ی وجود آدمی، درجهان‌بودگی (In-der-Welt-sein) است. بدین ترتیب مَثَل ما مَثَل ماهی‌ای‌ست که در دریا شناور است و برای وجود دریا طلب برهان می‌کند، آن‌هم در وضعیتی که وجود او با وجود دریا درهم تنیده‌اند!

پی‌نوشت: یک بازآفرینی هنری از آزمایش فکری مغز درون خمره را می‌توان در فیلم The Matrix ساخته‌ی ۱۹۹۹ سراغ گرفت.

⚫️ دکارت، رنه. (۱۳۹۱). تاملات در فلسفه‌ی اولی. ترجمه‌ی احمد احمدی.

هایدگر، مارتین. (۱۳۹۲). هستی و زمان. ترجمه‌ی عبدالکریم رشیدیان.

⚫️ Aune, Bruce. (1991). Knowledge of The External World.

Goldberg, Sanford C. (2016). Introduction: Putnam’s reflections on the brain in a vat. Published in The Brain in a Vat.

Kant, Immanuel. (2000). Critique of Pure Reason. Translated by Paul Guyer & Allen Wood.

Plato. (2014). Theatetus. Translated by John McDowell.

Putnam, Hilary. (1999). Brains in a Vat. Published in Skepticism: A Contemporary Reader.

Zalta, Edward N. (1995). Basic Concepts in Modal Logic.

Zhuangzi. (2013). The Complete Works of Zhuangzi. Translated by Burton Watson.

https://t.me/Philosophical_Researches