بررسی واژە ،، آبراه يا كانال ،، در كوردى كورمانجى
#Erx 👉 ئەرخ
🏝 مترادف ها:
Co 👉 جۆ
Kanal👉 کانال

#Erx: Ava kêm ya diherrike.(bi taybetî ya ku ji baranê çêbûye û piştî demek ne dirêj dîsan diçike yan jî ava berdidin zeviyan û baxan û daristanan .
کوردهاى كورمانج خلخال و طارم عليا زنجان به جوى آبى كه از رودخانه يا چشمە انشعاب گرفتە و بە زمین کشاورزی و بوستان و باغ ختم ميشود Erx(ئەرخ) میگویند
در ضمن به بخشى از زمين كه تقسيم بندى شده وبا قسمتى از اين آب ، سيراب ميشود/ كووز Kûz يا همان ،، كەرت Kert ,, /میگویند و بە بخشی يا انشعابى از آب كه از Erx جدا ميشود ،، ڤەریان Veriyan ,, گفتە میشود
رساندن آب از ڤەریان Veriyan ,, به قطعه مورد ابيارى ،، Acîn kirin ئاجین کرن ،، گفتە میشود.
Acîn kirin
در اينجا به نوعى تنظيم كردن آب به قطعه زمين ميباشد.
به تميز كردن Erx از خاک ، برگ ، خاشاک ، گل (Rut an ziq ),و سنگ ،، Aritmîş kirin ئارتمیش کرن "گفتە میشود کە ریشە ترکی دارد و کوردهاى خلخال و طارم به جاى اين واژە از Paqij kirin بهره ببرند ، بهتر است
Rut=روت= گل شل
Ziq û zibiriq=زق وو زبرق= گل و لای
همان Lehî لەهى ميباشد.

🏝 یک ضرب المثلى هست كه ميگویند :
Felan kesek veriyan da avê
فەلان کەسەک ڤەریان دا ئاڤێ
کنایە از گاف دادن و زیرآب كسى را زدن است

🔅_تا الان همه فكر ميكردن كه Erx آذرى يا تركى است ولى با توجه به مستندات Wq
اين كلمه كوردى هم هست.
تركها به ان ark, akaç, arik میگویند.

📚توجە: توضيح و واشكافى متن تجربه نويسنده مطابق اصطلاحات روستاى كورد كورمانج بالاكوه( بەلەکۆ Beleko ) است و ممكن است هرمحلى اصطلاحات و اسامى خاص خود را داشته باشد.
نکتە;
#Kûz 👉 کووز
بە بخش تڤسیم شدە زمین جهت بذر پاشی (گندم ، جو و ... ) زمان شخم زدن و کاشت هم گفتە میشود.

✍على حضرتى

📚📚کانال مرجع و پژوهش زبان شاطرانلو Zimanê Şatiranlo

t.me/ZimaneShatiranlo