#ڕوانگەی_یەكەم
لە پێناسەی بەندایەتی و پەرستن بۆكردن لە شەرعدا، بۆمان دەردەكەوێت كە لە پەرستن كردندا چەند ڕوكنێك پێویستە: ئەگەر بوونیان نەبێت، ئەوە پەرستنیش بوونی ڕاستەقینەی نابێت، كە ڕوكنەكانیش بریتین لە:
١.زەلیلی و ملكەچی نواندنی تەواو.
٢.خۆشویستنێكی تەواو(١).
٣.گوێڕایەڵی كردن؛ بە بەجێهێنانی فەرمانەكان و دووركەوتنەوە لە قەدەغەكراوەكان.
جا كەبەندایەتی كردن ئەم شتانە بێت؛ ئەوە گومانی تێدانییە كە تەنها زاتی خوای پەروەردگار شایستەو شیاوی ئەوەیە ئەم جۆرە بەندایەتیەی بۆ بكرێت بەتەنها چونكە:
١. زەلیلی و ملكەچی: بۆ یەكێك دەنوێنرێت كە ئەوپەڕی تواناو دەسەڵات و گەورەیی و تۆڵەو سزای هەبێت. ئەم سیفەتانەش تەنها لە الله ى پەروەردگاردا هەن كە ئەوە: [المجيد، الكبير، العظيم، الجليل، العليُّ الأعلى، العزيز، القويُّ، المتينُ، الجبّار، المتكبِّر، الرقيبُ، المحيطُ، القهَّار، ذو الجلال والإكرام، القابِض الباسط، المعطي المانع ].
٢. وە خۆشویستنی تەواو: تەنها بۆ یەكێك دەكرێت، كە خۆی لە خۆیدا جوان و تەواوو سیفەت بەرز بێت لە لایەكەوە، وە لە لایەكی تریشەوە بەخشندەو میهرەبان و خاوەن چاكە بێت لەگەڵا خەڵكی بێ بەرامبەر. وە هیچ یەكێكیش ئەم دوو لایەنەی تێدا نین بەتەواوی جگە لە الله ى بەبەزەیی كە ڕەحمەتەكەی هەموو شتێكی گرتۆتەوەو، خاوەنی چەندین سیفەتی بەرزو جوانە وەك: [ الصمد، الحميد، العفوُّ، الغفور، التواب، الودود، الفتاح، الرزاق، الغنيُّ، المُغني، الحليم، الشاكر، القريب، المجيب، الكافي].
٣. وە گوێڕایەڵی: یەكێك دەكرێت، كە فەرمانەكانی هەموو عەدل بن، وە فەرمان بە چاكەو شتی پاك و سوودبەخش بكات، وە نەهیەكانی لە شتی خراپ وپیس و زەرەرمەند بێت. وە هەروەها فەرمانەكانی بگونجێن لەگەڵا سروشتی مرۆﭪ.
وە تەنها فەرمانی ئەو زاتە لە هەموو ڕوانگەیەكەوە عەدل و چاك و سوودبەخش و، گونجاوە لەگەڵا سروشتی ئادەمیزاد، كە ئادەمیزادی دروست كردووەو، بونەوەریش هەمووی لەسەر نیزامی ئەو بەڕێوە دەچێت:
{إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّـهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْ‌شِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِ‌هِ ۗ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ۗ تَبَارَ‌كَ اللَّـهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿٥٤﴾} [الأعراف].
{ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِندَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنجِيلِ يَأْمُرُ‌هُم بِالْمَعْرُ‌وفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّ‌مُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَ‌هُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ ۚ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُ‌وهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنزِلَ مَعَهُ ۙ أُولَـٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿١٥٧﴾} [الأعراف].
وە هەر الله خۆی خاوەنی ئەم سیفەتانەیە كە وادەخوازن تەنها ئەو مافی شەریعەت دانانی هەبێت و هەر خۆی شیاوی بەرنامەو یاسا بۆ دانان بێت، وەك:
[الحكم، العدل، الهادي، الرشيد، الحق، الرب، الملك، العليم، الخبير، السميع، البصير، الخالق، الباريء، المصوِّر، المهيمن، الحيُّ القيُّوم، الأوَّل، والآخِر، والظاهِر، والباطِن]
(١) تێبینی: عیبادەت دوو ڕوكنی سەرەكی و بنەڕەتی هەیە، كە بریتین لە:
كمالُ الـحب وغايته، مع غاية الذل
واتە: تەواوی خۆش ویستن، لەگەڵا ئەو پەڕی زەلیلی و ملكەچی نواندن بۆ ئەو زاتەی كە كردارو گوفتارەكەی بۆ ئەنجام دەدرێ.
كەواتە هەر كردەوەیەك كە ئەم دوو ڕوكنەی تێدا بێت، ئەوە عیبادەتە؛ جا كە بۆ الله بكرێت، ئەوە پەرستنێكی تەوحیدی و پیرۆزە، وە كە بۆ غەیری ئەویش بكرێت، ئەوە پەرستنێكی شیركی وكوفرەو، خاوەنەكەی دەبێتە ئەهلی دۆزەخ بە بەردەوامی.
قال الحافظ الحكمي -رحمه الله-: ((وأنَّ مناطها- يعني العبادة- الذي لاقوام لها إلاّ به هو: كمال الحب وغايته، مع غاية الذل، ولا تسمى عبادة إلاّ مع ذلك كلّه... فإذا اجتمعا في العمل كان عبادة: إن كانت لله فهو التوحيد الذي هو أشرف المطالب، وإن كانت لغيره فالشرك الأكبر المخلد صاحبه في النار، والعياذ بالله)) . (معارج القبول) ١/٢٥٩.
فەقیری لێبووردەی الله
براتان خاكى کوردی
#خوێنەربن
#بڵاویبڪەنەوە
#گرينكه_زور
لە پێناسەی بەندایەتی و پەرستن بۆكردن لە شەرعدا، بۆمان دەردەكەوێت كە لە پەرستن كردندا چەند ڕوكنێك پێویستە: ئەگەر بوونیان نەبێت، ئەوە پەرستنیش بوونی ڕاستەقینەی نابێت، كە ڕوكنەكانیش بریتین لە:
١.زەلیلی و ملكەچی نواندنی تەواو.
٢.خۆشویستنێكی تەواو(١).
٣.گوێڕایەڵی كردن؛ بە بەجێهێنانی فەرمانەكان و دووركەوتنەوە لە قەدەغەكراوەكان.
جا كەبەندایەتی كردن ئەم شتانە بێت؛ ئەوە گومانی تێدانییە كە تەنها زاتی خوای پەروەردگار شایستەو شیاوی ئەوەیە ئەم جۆرە بەندایەتیەی بۆ بكرێت بەتەنها چونكە:
١. زەلیلی و ملكەچی: بۆ یەكێك دەنوێنرێت كە ئەوپەڕی تواناو دەسەڵات و گەورەیی و تۆڵەو سزای هەبێت. ئەم سیفەتانەش تەنها لە الله ى پەروەردگاردا هەن كە ئەوە: [المجيد، الكبير، العظيم، الجليل، العليُّ الأعلى، العزيز، القويُّ، المتينُ، الجبّار، المتكبِّر، الرقيبُ، المحيطُ، القهَّار، ذو الجلال والإكرام، القابِض الباسط، المعطي المانع ].
٢. وە خۆشویستنی تەواو: تەنها بۆ یەكێك دەكرێت، كە خۆی لە خۆیدا جوان و تەواوو سیفەت بەرز بێت لە لایەكەوە، وە لە لایەكی تریشەوە بەخشندەو میهرەبان و خاوەن چاكە بێت لەگەڵا خەڵكی بێ بەرامبەر. وە هیچ یەكێكیش ئەم دوو لایەنەی تێدا نین بەتەواوی جگە لە الله ى بەبەزەیی كە ڕەحمەتەكەی هەموو شتێكی گرتۆتەوەو، خاوەنی چەندین سیفەتی بەرزو جوانە وەك: [ الصمد، الحميد، العفوُّ، الغفور، التواب، الودود، الفتاح، الرزاق، الغنيُّ، المُغني، الحليم، الشاكر، القريب، المجيب، الكافي].
٣. وە گوێڕایەڵی: یەكێك دەكرێت، كە فەرمانەكانی هەموو عەدل بن، وە فەرمان بە چاكەو شتی پاك و سوودبەخش بكات، وە نەهیەكانی لە شتی خراپ وپیس و زەرەرمەند بێت. وە هەروەها فەرمانەكانی بگونجێن لەگەڵا سروشتی مرۆﭪ.
وە تەنها فەرمانی ئەو زاتە لە هەموو ڕوانگەیەكەوە عەدل و چاك و سوودبەخش و، گونجاوە لەگەڵا سروشتی ئادەمیزاد، كە ئادەمیزادی دروست كردووەو، بونەوەریش هەمووی لەسەر نیزامی ئەو بەڕێوە دەچێت:
{إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّـهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْ‌شِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِ‌هِ ۗ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ۗ تَبَارَ‌كَ اللَّـهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿٥٤﴾} [الأعراف].
{ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِندَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنجِيلِ يَأْمُرُ‌هُم بِالْمَعْرُ‌وفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّ‌مُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَ‌هُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ ۚ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُ‌وهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنزِلَ مَعَهُ ۙ أُولَـٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿١٥٧﴾} [الأعراف].
وە هەر الله خۆی خاوەنی ئەم سیفەتانەیە كە وادەخوازن تەنها ئەو مافی شەریعەت دانانی هەبێت و هەر خۆی شیاوی بەرنامەو یاسا بۆ دانان بێت، وەك:
[الحكم، العدل، الهادي، الرشيد، الحق، الرب، الملك، العليم، الخبير، السميع، البصير، الخالق، الباريء، المصوِّر، المهيمن، الحيُّ القيُّوم، الأوَّل، والآخِر، والظاهِر، والباطِن]
(١) تێبینی: عیبادەت دوو ڕوكنی سەرەكی و بنەڕەتی هەیە، كە بریتین لە:
كمالُ الـحب وغايته، مع غاية الذل
واتە: تەواوی خۆش ویستن، لەگەڵا ئەو پەڕی زەلیلی و ملكەچی نواندن بۆ ئەو زاتەی كە كردارو گوفتارەكەی بۆ ئەنجام دەدرێ.
كەواتە هەر كردەوەیەك كە ئەم دوو ڕوكنەی تێدا بێت، ئەوە عیبادەتە؛ جا كە بۆ الله بكرێت، ئەوە پەرستنێكی تەوحیدی و پیرۆزە، وە كە بۆ غەیری ئەویش بكرێت، ئەوە پەرستنێكی شیركی وكوفرەو، خاوەنەكەی دەبێتە ئەهلی دۆزەخ بە بەردەوامی.
قال الحافظ الحكمي -رحمه الله-: ((وأنَّ مناطها- يعني العبادة- الذي لاقوام لها إلاّ به هو: كمال الحب وغايته، مع غاية الذل، ولا تسمى عبادة إلاّ مع ذلك كلّه... فإذا اجتمعا في العمل كان عبادة: إن كانت لله فهو التوحيد الذي هو أشرف المطالب، وإن كانت لغيره فالشرك الأكبر المخلد صاحبه في النار، والعياذ بالله)) . (معارج القبول) ١/٢٥٩.
فەقیری لێبووردەی الله
براتان خاكى کوردی
#خوێنەربن
#بڵاویبڪەنەوە
#گرينكه_زور