جداره
برخی معتقدند «جِدار» در عربی به‌معنای «دیوار» است، ولی «جِداره» در عربی یا در متون معتبر فارسی به‌کار نرفته‌است. این کلمه از جعلیات اخیر رادیو و تلویزیون و بعضی از گروه‌های علمی است که آن را به‌معنای توسّعی «جدار»، یعنی «آنچه شبیه جدار است» یا «جدار کوچک»، به‌کار می‌برند. مثلاً به‌جای «جدار لولۀ آزمایشگاهی» می‌گویند: «جدارۀ لولۀ آزمایشگاهی». در همۀ این موارد می‌توان واژۀ فارسی «ديواره» را به‌کار برد و از استعمال کلمۀ جعلیِ «جداره» چشم پوشید.

پاسخ:
یکی از کاربردهای پسوند «ـ ه» ساخت اسمی است که به پایه شباهت دارد. روشن است که این پسوند نیز، به‌مانند دیگر پسوندها، می‌تواند هم به واژه‌های فارسی بپیوندد، مانند «تیغه»، «دسته»، «دندانه»، و «زبانه»، و هم به وام‌واژه‌های رایج در فارسی، مانند «ساقه» به‌معنی «بخشی از گیاه» («ساقه» در این معنی ربطی به «ساقة» عربی به‌معنی «قسمت انتهایی لشکر» ندارد). واژه‌های «ديواره» و «جداره» نیز ازطریق همین فرایند ساخته شده‌اند. فرایندِ ساخت اسم از اسم و پسوند «ـ ه» از فرایندهای زایای فارسی است و ربطی به قاعده‌های صرفیِ عربی ندارد.

فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh