МАЪНАВИЯТ” ЁТ ТУШУНЧАМИ?
Янги дунёвий тартиб ижодкорлари кўп нарсаларни нишонга олишгани бугунги инсониятга сир эмас: анъанавий оила институтини емириш, бир жинсли никоҳлар, инсоният асрлар давомида қадрлаб келган қадриятларни йўқ қилиш – оммавий (қуроқ) маданият, ГМО – ирсиятнинг моддий асоси ўзгартирилган биологик шакллари билан дунё аҳолисини боқиш (стратегик аҳамиятга эга буғдой, соя, картошка, маккажўҳори, шоли (гуруч)... каби экинларнинг турли-туман ирсий ўзгартирилган шаклларини эслаш кифоя)...
Оила институтини йўқ қилиш ёки бир жинсли никоҳларни қўллаб-қувватланишидаги мақсадни тушуниш қийин эмас – биологик тур сифатида одам ва унинг наслини йўқ қилиш.
Оммавий маданиятларнинг зўрлаб тиқиштирилиши, кун тартибига қўйилишдан кўзланган мақсаднинг якуний нуқтаси ҳам шу – инсонни қадриятлардан юз ўгиртириб, ваҳший оломон вакили, сўнг эса ҳайвон табиати устун бўлган индивидга айлантириш.
ГМО ҳақида сўзлаш ортиқча. Ўйлаб кўринг, нега айнан одам кўп истеъмол қиладиган маҳсулотларнинг ГМОси бозорларга чиқарилган. Буғдойсиз – нонсиз яшаш мумкинми? Картошка, гуруч, соясиз, маккажўҳорисизчи? Биринчидан, иқтисодий манфаат, иккинчидан, яна ўша янги тартиблардаги асосий постулатлардан бири – инсонни биология жиҳатдан йўқ қилиш.
Ўзим биологман, кўп йиллар ҳорижда ишлаганман. Молекуляр биологияда модел сифатида танланган Arabidopsis thaliana ўсимлиги ёки Escherichia coli бактерияси устида олиб борилган сон-саноқсиз тажрибалардан хабарим бор. Ёки, бирор генни, айтайлик, бактериянинг генини ўсимликка кўчириб ўтказилгани ва модикацияланган геномли биологик шакл олинганини ҳам биламан. Масалан, Bacillus thuriengensis бактериясидаги токсин синтезига жавобгар генни ғўза – Gossypium hirsutum’га кўчирилгани ва Bt-cotton олинганини нафақат олимлар, қишлоқ хўжалигига алоқаси бор кишилар ҳам билади. Лекин, фундаментал фаннинг далилларига ҳам қулоқ тутилмаяпти.
Ҳаммасида кўзланган бир мақсад бор. Бу биологик деградация. Одамнинг ўз-ўзига – фитратига бегоналашуви. Ёки, ўша Габриел Гарсия Маркеснинг “Ёлғизликнинг юз йили” романидаги одамни ўз-ўзини йўқ қилиши. Улуғ ёзувчи ўшандаёқ башорат қилганди: “одамни, унинг наслини сақловчи нарса бу эътиқод, маънавият!” Мағриб ва машриқнинг чегаралари йўқолган бу дунёдаги одамнинг ўз-ўзини сақлаш эътиқоди ва маънавияти ёрдам беради.
Энди, асосий масалага ўтамиз.
Шундай таҳликали замонда – кўринмас урушлар авж олган паллада инсоннинг биологик барқарорлигини сақлаб қоладиган нарса нима? Эътиқод, унинг маънавий бойлиги. Замонавий урушлар янги мустамлакаларга эга бўлиш ёки иқтисодий қарам қилиш эмас, аслида, инсоннинг ўзига – биологик тур сифатидаги барқарорлигига қарши урушдир. Маънавиятга таҳдид (ҳар қандай кўринишда), ўша урушларнинг биргина қуроли, холос.
Ҳозирги урушларга тайёр бўлмас экан, одам боласи бу аросат саҳросида улоқиб-тентираб юраверади.
Кимгадир эриш, кулгили туюлиши мумкин. Белдан пастга ҳазил қиладиганлар, шов-шув бўлаётган клиплар ҳақида фикр билдирмайман, булар ўткинчи нарсалар. Уларни вақт саралайди. Вақтки, жамиятнинг маънавий кучайиши, алоҳида инсонларнинг шахс бўлишига кетган фурсат. Жамиятимизда танлов йўқ. Бўлганида ўша зўрма-зўраки, бачкана ҳазил қиладиганлар, ўзининг тор савиясини омма (жамият) фикри деб тақдим этадиганлар юздан бир, мингдан бирга айланарди. Ҳозир жамият учун синов даври. Ундан эсон-омон ўтишига ишонаман. Чунки, бутун бошли халқнинг эътиқоди, маънавияти – ўлмас қадриятлар ҳали ўзи билан тирик.
Янги дунёвий тартиб ижодкорлари кўп нарсаларни нишонга олишгани бугунги инсониятга сир эмас: анъанавий оила институтини емириш, бир жинсли никоҳлар, инсоният асрлар давомида қадрлаб келган қадриятларни йўқ қилиш – оммавий (қуроқ) маданият, ГМО – ирсиятнинг моддий асоси ўзгартирилган биологик шакллари билан дунё аҳолисини боқиш (стратегик аҳамиятга эга буғдой, соя, картошка, маккажўҳори, шоли (гуруч)... каби экинларнинг турли-туман ирсий ўзгартирилган шаклларини эслаш кифоя)...
Оила институтини йўқ қилиш ёки бир жинсли никоҳларни қўллаб-қувватланишидаги мақсадни тушуниш қийин эмас – биологик тур сифатида одам ва унинг наслини йўқ қилиш.
Оммавий маданиятларнинг зўрлаб тиқиштирилиши, кун тартибига қўйилишдан кўзланган мақсаднинг якуний нуқтаси ҳам шу – инсонни қадриятлардан юз ўгиртириб, ваҳший оломон вакили, сўнг эса ҳайвон табиати устун бўлган индивидга айлантириш.
ГМО ҳақида сўзлаш ортиқча. Ўйлаб кўринг, нега айнан одам кўп истеъмол қиладиган маҳсулотларнинг ГМОси бозорларга чиқарилган. Буғдойсиз – нонсиз яшаш мумкинми? Картошка, гуруч, соясиз, маккажўҳорисизчи? Биринчидан, иқтисодий манфаат, иккинчидан, яна ўша янги тартиблардаги асосий постулатлардан бири – инсонни биология жиҳатдан йўқ қилиш.
Ўзим биологман, кўп йиллар ҳорижда ишлаганман. Молекуляр биологияда модел сифатида танланган Arabidopsis thaliana ўсимлиги ёки Escherichia coli бактерияси устида олиб борилган сон-саноқсиз тажрибалардан хабарим бор. Ёки, бирор генни, айтайлик, бактериянинг генини ўсимликка кўчириб ўтказилгани ва модикацияланган геномли биологик шакл олинганини ҳам биламан. Масалан, Bacillus thuriengensis бактериясидаги токсин синтезига жавобгар генни ғўза – Gossypium hirsutum’га кўчирилгани ва Bt-cotton олинганини нафақат олимлар, қишлоқ хўжалигига алоқаси бор кишилар ҳам билади. Лекин, фундаментал фаннинг далилларига ҳам қулоқ тутилмаяпти.
Ҳаммасида кўзланган бир мақсад бор. Бу биологик деградация. Одамнинг ўз-ўзига – фитратига бегоналашуви. Ёки, ўша Габриел Гарсия Маркеснинг “Ёлғизликнинг юз йили” романидаги одамни ўз-ўзини йўқ қилиши. Улуғ ёзувчи ўшандаёқ башорат қилганди: “одамни, унинг наслини сақловчи нарса бу эътиқод, маънавият!” Мағриб ва машриқнинг чегаралари йўқолган бу дунёдаги одамнинг ўз-ўзини сақлаш эътиқоди ва маънавияти ёрдам беради.
Энди, асосий масалага ўтамиз.
Шундай таҳликали замонда – кўринмас урушлар авж олган паллада инсоннинг биологик барқарорлигини сақлаб қоладиган нарса нима? Эътиқод, унинг маънавий бойлиги. Замонавий урушлар янги мустамлакаларга эга бўлиш ёки иқтисодий қарам қилиш эмас, аслида, инсоннинг ўзига – биологик тур сифатидаги барқарорлигига қарши урушдир. Маънавиятга таҳдид (ҳар қандай кўринишда), ўша урушларнинг биргина қуроли, холос.
Ҳозирги урушларга тайёр бўлмас экан, одам боласи бу аросат саҳросида улоқиб-тентираб юраверади.
Кимгадир эриш, кулгили туюлиши мумкин. Белдан пастга ҳазил қиладиганлар, шов-шув бўлаётган клиплар ҳақида фикр билдирмайман, булар ўткинчи нарсалар. Уларни вақт саралайди. Вақтки, жамиятнинг маънавий кучайиши, алоҳида инсонларнинг шахс бўлишига кетган фурсат. Жамиятимизда танлов йўқ. Бўлганида ўша зўрма-зўраки, бачкана ҳазил қиладиганлар, ўзининг тор савиясини омма (жамият) фикри деб тақдим этадиганлар юздан бир, мингдан бирга айланарди. Ҳозир жамият учун синов даври. Ундан эсон-омон ўтишига ишонаман. Чунки, бутун бошли халқнинг эътиқоди, маънавияти – ўлмас қадриятлар ҳали ўзи билан тирик.