Forward from: Grand Strategiya
Fedaration of American Scientists (FAS) yadroviy mutaxassislari “Amerika Qo’shma Shtatlari Yadro Qurollari 2024" hisobotini e'lon qildilar.
Bu nashr har ikki yilda bir maratoba chop etilib, bunda AQSh yadroviy arsenalining joriy holati va tendensiyalari haqida batafsil ma'lumot beriladi. Bunga kora:
➖Barcha yadro qurollarini modernizatsiya qilish jarayoni keng qamrovli davom etmoqda. 2023-2032-yillar uchun $756 milliard ajratilgan;
➖Modernizatsiya dasturining muhim qismi xarajatlarning o‘sishi va kechikishlarga duch kelmoqda. Masalan, Sentinel ICBM dasturining qiymati to‘rt yil avvalgiga nisbatan 37% ga oshgan;
➖Evropaga yangi B61-12 boshqariladigan yadroviy bombasini joylashtirish kutilmoqda. Bu NATO ning yangi a’zosi Finlandiya va Shvetsiya bo’lishi mumkin;
➖Rossiya va Xitoy bilan strategik raqobat ko‘proq yadro qurollariga bo‘lgan talabni oshirmoqda.
Ushbu ma’lumotlar sonida FAS Qo’shma Shtatlarda taxminan 3,708 ta yadroviy kallak saqlanayotganini ta’kidlagan. Qo'shma Shtatlar yadroviy kallaklarining umumiy soni hozirda taxminan 5,044 tani tashkil etib, ulardan 1,770 tasi turli bazalarda joylashtirilgan, 1,938 tasi operatsion kuchlar uchun zaxirada saqlangan. Yana 1,336 tasi qayta demontaj qilish uchun olingan.
Joylashtirilgan kallaklar orasida FAS taxminlariga ko‘ra, 400 ta qit’alararo ballistik raketalarda (ICBM), 970 tasi suvosti ballistik raketalarda (SLBM) va 300 tasi AQShdagi bombardimonchi bazalarida joylashtirilgan. Taxminan 100 ta taktik bomba Yevropadagi bazalarda mavjud.
Qo'shma Shtatlar har bir yadroviy tashish tizimini yaqin kelajakda yangilanishini ko‘zda tutuvchi keng qamrovli yadroviy modernizatsiya dasturini boshlab yuborgan. Ushbu modernizatsiyaning umumiy qiymati 1,7 trillion dollardan oshishi mumkin.
2010-yilda Qo'shma Shtatlar va Rossiya ortasida tuzilgan New START shartnomasi ikkala davlatning joylashtirilgan strategik yadro kuchlarini nazorat qilish maqsadida tuzilgan. Ammo, bu shartnoma 2026-yil fevral oyida tugaydi va uni qayta tuzish hukumatlar bogliq. Agar yangi kelishuv imzolanmasa, Qo'shma Shtatlar va Rossiya o‘z zaxirasidagi bir necha yuzta yadro kallaklarni hududlar boylab joylashtirishi mumkin.
Manba: Saidakbar Shamsiyev IXTI, JIDU
Bu nashr har ikki yilda bir maratoba chop etilib, bunda AQSh yadroviy arsenalining joriy holati va tendensiyalari haqida batafsil ma'lumot beriladi. Bunga kora:
➖Barcha yadro qurollarini modernizatsiya qilish jarayoni keng qamrovli davom etmoqda. 2023-2032-yillar uchun $756 milliard ajratilgan;
➖Modernizatsiya dasturining muhim qismi xarajatlarning o‘sishi va kechikishlarga duch kelmoqda. Masalan, Sentinel ICBM dasturining qiymati to‘rt yil avvalgiga nisbatan 37% ga oshgan;
➖Evropaga yangi B61-12 boshqariladigan yadroviy bombasini joylashtirish kutilmoqda. Bu NATO ning yangi a’zosi Finlandiya va Shvetsiya bo’lishi mumkin;
➖Rossiya va Xitoy bilan strategik raqobat ko‘proq yadro qurollariga bo‘lgan talabni oshirmoqda.
Ushbu ma’lumotlar sonida FAS Qo’shma Shtatlarda taxminan 3,708 ta yadroviy kallak saqlanayotganini ta’kidlagan. Qo'shma Shtatlar yadroviy kallaklarining umumiy soni hozirda taxminan 5,044 tani tashkil etib, ulardan 1,770 tasi turli bazalarda joylashtirilgan, 1,938 tasi operatsion kuchlar uchun zaxirada saqlangan. Yana 1,336 tasi qayta demontaj qilish uchun olingan.
Joylashtirilgan kallaklar orasida FAS taxminlariga ko‘ra, 400 ta qit’alararo ballistik raketalarda (ICBM), 970 tasi suvosti ballistik raketalarda (SLBM) va 300 tasi AQShdagi bombardimonchi bazalarida joylashtirilgan. Taxminan 100 ta taktik bomba Yevropadagi bazalarda mavjud.
Qo'shma Shtatlar har bir yadroviy tashish tizimini yaqin kelajakda yangilanishini ko‘zda tutuvchi keng qamrovli yadroviy modernizatsiya dasturini boshlab yuborgan. Ushbu modernizatsiyaning umumiy qiymati 1,7 trillion dollardan oshishi mumkin.
2010-yilda Qo'shma Shtatlar va Rossiya ortasida tuzilgan New START shartnomasi ikkala davlatning joylashtirilgan strategik yadro kuchlarini nazorat qilish maqsadida tuzilgan. Ammo, bu shartnoma 2026-yil fevral oyida tugaydi va uni qayta tuzish hukumatlar bogliq. Agar yangi kelishuv imzolanmasa, Qo'shma Shtatlar va Rossiya o‘z zaxirasidagi bir necha yuzta yadro kallaklarni hududlar boylab joylashtirishi mumkin.
Manba: Saidakbar Shamsiyev IXTI, JIDU