Акмалхон ОРТИКОВ | Давлат активларини бошқариш агентлиги директори

Ер участкалари реализациясида электрон аукционлардан мақбули йўқ

Охирги беш йил амалиёти кўрсатдики, давлат активлари, айниқса, харидоргир объектларни коррупциясиз, таниш-билишларсиз сотиш хусусийлаштириш жараёнларига ишончни мустаҳкамлашнинг асосий мезони саналади. Айниқса, ернинг иқтисодий қийматини белгилаш орқали фуқаролик ҳуқуқий муносабатлар объекти сифатида эркин муомалага киритишда электрон аукционлар ўзининг нафақат шаффофлиги, балки иқтисодий фойдалилиги билан ҳам муқобили йўқ инструментлардан бирига айланди. Ер участкалари реализациясида охир-оқибат ҳокимлар иштироки амалиётига барҳам берилганининг сабаби ҳам шундан.

Электрон аукционларда активларни реализация қилиш одамларда, айниқса, иштирокчи-тадбиркорларда олди-бердига нисбатан шубҳага ўрин қолдирмаяпти, энг муҳими, бюджет ҳам бундан ютаяпти. Чунки ким кўп пул таклиф қилса, ўша ғалаба қозонаяпти. Кунда-кунора бошланғич нархидан бир неча баравар қиммат сотилаётган объектлар ҳақидаги хабарлар чиқаётгани бежизга эмас.

Тадбиркорлик учун ер участкалари, стратегик турдаги ва норуда фойдали қазилмаларни қазиш учун ер қаъри участкалари учун онлайн аукционлар қизғин курашлар остида кечаётгани ҳам фикримиз тасдиғидир.

Масалан, Навоий вилояти, Навбаҳор туманидаги бошланғич нархи 223 млн сўмлик Бўзгул кони учун ўтказилган савдоларда 10 нафар иштирокчи ўртасида кечган қизғин баҳс натижасида ушбу ер қаъри участкаси 5,7 млрд сўмга сотилди.

Ёки Самарқанд вилояти, Ургут туманидаги бошланғич нархи 7,6 млн сўмлик 18 сотих тадбиркорлик учун ер участкасини олайлик. Ушбу актив савдосида 6 нафар иштирокчи қатнашиб, аукцион натижасида ушбу лот 188 млн сўмга сотилди. Тенг имконият натижасида ер 24 баравар қимматроққа кетган.

Шунингдек, бошланғич нархи 8 млн сўмлик норуда қазилмаларни қазиш ҳуқуқлари ҳам бир неча баравар қимматроққа сотилган. Мисол учун, Жиззах вилоятида Қўйтош конининг 4-участкаси учун 121 млн сўм, Фарғона вилоятидаги Қурувчи-1 кони учун 104 млн сўм, Қорақалпоғистон Республикасидаги Жанубий Кекликтау кони учун 91 млн сўм нарх тасдиқланган.

Эътиборли тарафи, ташкилотчиларнинг айтишича, мазкур аукционлар ғолиблари объект учун тўловларни тўлиқ ва ўз муддатида амалга оширди. Иштирокчиларга кенг имконият ва рақобат муҳити яратилгани боис ер учун бир неча ўн баравар қиммат нарх тасдиқланмоқда. Ер участкаларини хусусийлаштириш жараёни кенгайиб борар экан, электрон аукционларнинг аҳамияти янада ортади. Зеро, муносабатларни бозорнинг ўзи тартибга солгани маъқул.

e-auksion.uz portalidan foydalanish uchun qo'llanmalar

✅ Ro‘yxatdan qanday o‘tiladi?
➡️ https://new.e-auksion.uz/auction-rules

✅ Shaxsiy hisob qanday to‘ldiriladi?
➡️ https://new.e-auksion.uz/deposite-adjunction

✅ Shaxsiy hisobdan pul qanday qaytariladi?
➡️ https://new.e-auksion.uz/refund-money

✅ Lotga qanday ariza beriladi?
➡️ https://new.e-auksion.uz/bid-lot

✅ G‘oliblik bayonnomasi qanday tekshiriladi?
➡️ https://new.e-auksion.uz/check-winner-protocol

✅ Login qanday aniqlanadi?
➡️ https://new.e-auksion.uz/find-login

✅ Login qanday o‘zgartiriladi?
➡️ https://new.e-auksion.uz/change-login

✅ Ko‘p beriladigan savollar
➡️ https://new.e-auksion.uz/faq

O'zbekcha / Русча

👇Xabardor boʼlish uchun👇
Telegram | Facebook | Instagram | Youtube

“Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” хусусийлаштирилди

Ўзбекистонда кенг кўламли хусусийлаштиришни амалга ошириш иқтисодий тараққиётнинг устувор йўналиши сифатида белгиланиш билан бир вақтда амалий ишлар ҳам ўз натижасини аллақачон бера бошлаган.
Биргина “Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” МЧЖ қўшма корхонасидаги 57 фоизлик давлат улуши 252 миллион АҚШ долларига сотилди.
“Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” МЧЖ қўшма корхонасидаги 57 фоизлик давлат улуши хусусийлаштирилиши Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 27 октябрдаги “Давлат иштирокидаги корхоналарни ислоҳ қилишни жадаллаштириш ҳамда давлат активларини хусусийлаштиришга оид чора-тадбирлар тўғрисида” ПФ-6096 сонли фармонида белгиланган эди.
Ўтган вақт давомида хусусийлаштиришга масъул Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлиги ва UzAssets инвестиция компанияси томонидан бошқа объектлар қатори “Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” МЧЖ қўшма корхонасидаги 57 фоизлик давлат улуши хусусийлаштириш жараёнини ҳар томонлама шаффоф ўтказиш учун кенг кўламли ишлар амалга оширилди.
Давлат активларини бошқариш агентлиги давлат улушининг қийматини максимал даражада оширишдан, шунингдек “Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” МЧЖ фаолиятининг келгусида янада ривожланишидан манфаатдорлиги савдо натижаларида ҳам ўз аксини топди.
Хусусийлаштириш жараёнига танлов асосида – Rothschild & Co инвестиция банки (молиявий маслаҳатчи), Dentons юридик фирмаси (юридик маслаҳатчи), шунингдек KPMG (молиявий ва солиқ ҳисоботларини тузиш, шунингдек компаниянинг устав капиталидаги давлат улушини баҳолаш) каби етакчи халқаро маслаҳатчилар жалб қилинганлиги ҳам ижобий натижа берди.
Давлат улушини сотиб олиш бўйича Агентликка ва Молиявий маслаҳатчига Осиё, Европа, Америка ва Африка қитъалари мамлакатларидан бир қанча талабгорларнинг таклифлари келиб тушганлиги савдонинг кескин рақобат муҳитида кечганлигидан далолат беради.
Хусусийлаштириш бўйича жараён бошлангач, шошма-шошарлик билан 150 миллионга мижоз бўлсада, 70 миллион долларга сотилиши кутилмоқда, нимага харидорларга чекловлар қўйилган ва ҳокозолар, дея оммавий ахборот воситаларида бонг ҳам урилди. Ҳаттоки, тендер иштирокчиларини саралаш ва ғолибни танлаш бўйича белгиланган мезонларнинг ўта юқори ва асослантирилмаганлиги сабабли “Coca-cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” МЧЖдаги давлат улушини хусусийлаштириш бўйича ўтказилаётган тендер жараёнини тўхтатиш бўйича Коррупцияга қарши кураш агентлигининг “Коррупцияни келтириб чиқарувчи сабаб ва шарт-шароитларни бартараф этиш чораларини кўриш тўғрисида” Тақдимномаси Давлат активларини бошқариш агентлигига киритилган ҳолатлар ҳам бўлди. Ўша вақтда ҳам Давлат активларини бошқариш агентлигининг ошкоралик ва шаффофлик асосидаги фаолияти мана бугун ўз натижасини берди.

Давлат активларини бошқариш агентлигининг халқаро маслаҳатчилар билан юқори даражада ҳамкорлик ўрната олганлигини ҳар томонлама намоён қилди. Буни “Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” МЧЖ қўшма корхонасидаги 57 фоизлик давлат улушининг 252 миллион АҚШ долларига сотилиши яққол кўрсатиб турибди, шунчаки қойил.

252 миллион доллар

“Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston, Ltd” МЧЖ (Компания) устав капиталидаги 57,118 % давлат улуши “Cоcа-Cола İçеcек А.Ş.”га 252,28 миллион долларга сотилди.

30 йиллик хусусийлаштириш тарихида ҳали ҳеч бир давлат мулки бундай юқори нархда сотилмаган эди.

Шу пайтгача йирик давлат активлари эгалланган, чайилган, кейин тортиб олинган, рейдерлик қилинган, яна тортиб олинган, соғилган, таланган.

Coca-Cola билан боғлиқ бу занжир узилгани рост бўлсин.

Демак, агар хоҳиш бўлса, ўнг чўнтакдан чап чўнтакка солмасдан, ўғри дўстларга ишончли бошқарувга топширмай, муттаҳам олигархларнинг янги компаниясига улуш сифатида қўшмасдан, қон-қариндош воситачиларнинг офшорларини ишлатмасдан хусусийлаштиришни амалга ошириш мумкин.

Бошланиши бўлсин.