Turkiy xalqlar tarixi

​Gitlerning «Orqadan zarba» rejasini o‘zbek razvedkachisi to‘xtatib qolgan edi

«Barbarossa» rejasi haqida ko‘pchilik eshitgan bo‘lsa kerak. 1940—1941 yillarda ishlab chiqilgan ushbu rejada Germaniyaning sobiq ittifoqqa harbiy hujumi bosqichma-bosqich bayon etilgan.

Mazkur rejaga ko‘ra, nemis fashistlari 1942 yilning qishigacha sobiq ittifoqni bosib olishlari kerak edi. Ammo u barbod bo‘lgandan so‘ng, Hitler raqibini boshqa tarafdan kuchsizlantirishni maqsad qiladi va O‘rta Osiyo hamda Afg‘oniston hududlaridagi muhim o‘choqlarda qo‘poruvchilik ishlarini amalga oshirish, nemis desantchi kuchlarining O‘rta Osiyoga joylashishlari uchun hudud tayyorlashga qaratilgan «Orqadan zarba» rejasini ishlab chiqadi. Biroq ushbu reja ham yo‘qqa chiqariladi. Bunda o‘zbek razvedkachisi Bahrom Ibrohimovning xizmatlari beqiyosdir.

Bu gaplar osmondan olib gapirilayotgani yo‘q. Sobiq ittifoq, Buyuk Britaniya va Fransiyaning Afg‘onistondagi elchilari talabiga ko‘ra, hibsga olingan Germaniyaning Afg‘onistondagi elchisi Pilger Moskvadagi so‘roqlar paytida bu haqda shunday degan edi: «Afg‘onistonda o‘zbek razvedkasi nemis razvedkasi ustidan g‘alaba qozondi. Oyqorli (Bahrom Ibrohimov) uchinchi front ochilishini barbod qildi».

Afsonaviy rus razvedkachisi Rixard Zorge Bahrom Ibrohimovni xotirlab shunday yozadi: «Bizning sharqiy chegaralarda «po‘lat qo‘l» ishlayapti. Toki u bor ekan uchinchi front hargiz ochilmaydi». Shu o‘rinda ikkinchi jahon urushi vaqtida butun ittifoq razvedkachilari orasida faqat o‘zbeklardangina xoin chiqmagan. Vatanning bu kabi sodiq farzandlari safining avvalida Jizzax viloyati, Baxmal tumani, O‘smat qishlog‘ida tavallud topgan Bahrom Ibrohimov turadi.

Bu ma'lumotlar o‘tgan yillar mobaynida nima uchun sir tutilib kelganini tushunasiz, deb o‘ylaymiz. Bugun ularni ommaga oshkor qilish vaqti yetdi.

ПОМПЕЙНИНГ СЎНГИ КУНИ

Эрадан аввал 79 йил 24 августда Везувий тоғининг вулқони илк ва ҳаммага маълум бўлган энг даҳшатли отилиши содир бўлди.
• Ўша куни, эрта тонгда, ҳамманинг эътиборидан четда бўлган вулқон пишқира-пишқира уйғона бошлади, унинг нафасидан самога ўрлаган қора булут атрофни қоплаб олди.

Давомини ўқиш:👉https://telegra.ph/POMPEJNING-SЎNGI-KUNI-04-03

Turkiy xalqlarning o'zaro yaqinlashuviga halal berayotgan omil haqida

Turkiylar qadim zamonlardan sharqda Tinch okeani, g'arbda Sharqiy Yevropa, shimolda Shimoliy Muz okeani va janubda Fors ko'rfazigacha yastangan keng hududlarda yashagan va vaqti-vaqti bilan qo'shni hududlar (Xitoy, Hindiston, Shimoliy Afrika, G'arbiy Yevropa)ga ham chopqinlar uyishtirib, bu yerlarga ham tarqalgan hamda asosan ko'chmanchi chorvachilik bilan shug'ullangan o'ta yirik etnosdir.
Qadim zamonlardan turkiylar faqat urug'-qabilaviy jihatdan farqlangan. Chunki, turmush tarzi uzoq vaqt ko'chmanchilikdan iborat bo'lib faqat so'nggi o'rta asrlar davridagina turklar o'troqlashib, hududiy jihatdan bo'lina boshlagan. Garchi shunday keng hududda joylashsada, bugungi kunda turkiy dunyoda atiga 6 ta mustaqil davlat mavjud, ammo shu 6 davlat ichida ham achinarli tendensiya kuzatilmoqda. Ya'ni tarixchilar orasida turk tarixini taqsimlab olish, milliylashtirish hollari ko'p uchrab turadi. "Mening bobom, sening bobong" jarayoni tabiiyki millatlar orasida ajdod va hudud talashish kabi holatlarni keltirib chiqaradi. Oqibatda, birodar xalqlar orasiga nifoq urug'i sepiladi.
Keyinchi...?
XIX-XX asrlarda mustamlakachilar nimani orzu qilgan bo'lsa, biz o'z qo'limiz bilan o'sha orzularni ro'yobga chiqarib qo'ymaymizmi?
#Menimcha turklar Amir Temurni, o'zbeklar Attilani, qozoqlar Alp Arslonni, turkmanlar Zohir Beybarsni va qirg'izlar Z. M. Boburni o'z bobosi deb tan olmagunicha turk dunyosi tanazzul sharoitidan chiqa olmaydi. Turk tarixini hududlar va "millat"larga taqsimlash jarayonini to'xtatib, hamma turkiy xalqlar yagona tarix - Turkiston tarixini o'rgansa, menimcha maqsadga muvofiq bo'lardi.

Yuqoridagilarning bari o'zimning fikrim. Buni millatchilik deb noto'g'ri tushunmasligingizni iltimos qilardim.

Https://t.me/tarixshunos01

​​Ўзбек тилининг муаммолари кўп, аксарияти кенг оммага ва мутахассисларга яхши маълум. Бугун аксарият эътибор қилмайдиган бир муаммога эътибор қаратмоқчиман.

Ўзбек тили 1930-йиллардан буён рус тилининг босими остида мавжуд бўлиб келган; бундай босим ҳозир ҳам бор. Ўзлашмаларни рус тилидан олиш, русча талаффуз қилиш, рус тилига ҳар масалада аланглашдан ташқари, яна бир жиҳат борки, бу кўча ёзувларида ва рекламада кўп акс этади. Гап икки тилнинг гап тартибида.

Гап тартиби типологияси деган тушунча бор. Бу типология тилларни гапда қайси бўлак қайси ўринда келишига кўра таснифлайди. Унга кўра, рус тили SVO базавий тартибига эга. Бунда S – subject (эга), V – verb (кесим), O – object (воситасиз тўлдирувчи). Яъни рус тилида дастлаб эга, сўнг кесим, сўнг воситасиз тўлдирувчи келади: Я люблю тебя.

Худди шу гапни ўзбекча айтсангиз, тўлдирувчи ва кесим жой алмашади: Мен сени севаман. Чунки ўзбек тили SOV базавий тартибига эга.

Ўзбек тилининг мустақил эмаслиги шаҳар эпиграфикасида (пешлавҳа ва расмий ёзувларда) ўзбекча матнни русча матнга мослашга уринишларида кўзга ташланади. Чап томондаги суратда бунинг мисолини кўришингиз мумкин. Ўзбек тили қонуниятларига кўра, гапнинг Дўстлик шаҳрига компоненти хуш келибсиз компонентидан олдин туриши керак: Дўстлик шаҳрига хуш келибсиз. Лекин рус тилида бунинг терси бўлади: Добро пожаловать в город Дустлик. Азалдан русча ёзиб, ўзбекча матнни русчага мослаб ўрганиб қолишганидан, ўзбек шаҳарлари киришига қўйиладиган бу каби марҳамат инсталляцияларининг шакли ҳам рус тили қоидаларига мослангани учун (шаҳар номи учун пастда горизонтал чизиқ қолдирилади) ўзбек тилининг гап тартибини бузиб, Хуш келибсиз Дўстлик шаҳрига деб ёзишади. Шунчаки инсталляциянинг шаклини ўзгартириб, горизонтал чизиқни тепага кўчириб қўйиш бировнинг хаёлига келмайди.

Рус тилидан воз кечиб, инглиз тилига ўтиш билан муаммо ҳал бўлмайди. Гап шундаки, инглиз тили ҳам SVO базавий гап тартибига эга. Яъни инглиз тилига мосланган ўзбекча матнларда ҳам худди ўша хато такрорланади. Буни ўнгдаги суратда кўришингиз мумкин. Tashkent loves youth гапида феъл сўз билан эмас, юракча билан ифодаланган. Ўзбек тили тартибига кўра, юракчанинг ўрнида Тошкент сўзи бўлиши керак, юракча эса гап охиригача кўчиш керак. Лекин ўзбек тилини бошқа тилларга бўйсундиришга ўрганган рекламачиларимиз коллажни инглиз тили тартибига мослаган. Натижада ўзбекча матн Тошкент севади ёшларни деган ғайритабиий кўринишга келиб қолган.

Бу плакатда ўзбекча матн инглизчадан йирикроқ бўлса ҳам, аслида унга бўйсуниб турибди. Бу ўзбек тилининг бугунги ҳолатини акс эттиради. Тузукроқ тил тадқиқотлари ўтказилиб, ўзбек тилининг ўз имкониятларига эътибор қаратилмас экан, уни бошқа тилларга мослаштириш тўхтамас экан, бу аҳвол давом этаверади.

@AsanovEldar

​Тақдим этилаётган алифбо лойиҳасини бир оз таҳрирлаш керак

«O‘o‘ » ва «G‘g‘» ҳарфлари ўрнига — «Ōō» ва «Ḡḡ» ҳарфлари таклиф қилинмоқда. Бу яхши, нима бўлганда ҳам, мазкур ҳарфларнинг ёзма кўринишига яқинлаштирилган.

Бироқ «Ōō» символи шу пайтгача фойдаланишда бўлган кўплаб шрифтларда акс этса-да, «Ḡḡ» символи ҳақида ундай деб бўлмайди. Машҳур халқлардан бирортаси бу ҳарфдан фойдаланмагани учун у учинчи дунё мамлакатлари кодировкасидан ўрин олган. «Ḡḡ» — Times, Arial каби стандарт шрифтлардагина аксланади.

Лекин ўзбек тилида фақат ана шу стандарт 3–4 та шрифтдан фойдаланилмайди. «Ḡḡ»нинг аксарият шрифтларда акс этмаслиги дизайнерлар ва турли соҳа ходимларига катта қийинчилик келтириб чиқаради. Янги шрифтни ҳеч ким бизга ясаб бермайди. Шунинг учун мавжуд бўлган, кўп тарқалган, Юникоднинг асосий базасидан ўрин олган символлардан фойдаланавериш керак.

Мисол учун, «Ḡḡ» ўрнига туркий халқлар фойдаланадиган «Ğğ» символини олавериш керак. Бехавотир. Ахир, туркий халқларга хос бўлган «Şş» ва «Çç»ни олмоқчимиз-ку.

Фақат, «Ḡḡ» ўрнига «Ğğ» олингач, визуал бирхилликка эришиш учун «Ōō» ўрнига ҳам «бревисли о» — «Ŏŏ»ни қабул қилишимиз лозим.

Биринчидан, кириллча «Ўзбекистон», «ўзбек» сўзларида ҳам «бревисли у»дан фойдаланамиз. Бу «шапка» биз учун қадрдон, таниш. Агарда, туркий халқлар фойдаланадиган «Öö» символларидан фойдаланиш керак, дейилса, мазкур ҳарф айрим сўзларни ёзишда яна бир қатор визуал ноқулайликларни келтириб чиқаради:
Mö’tabar 👎
Mŏ’tabar 👌

Töğri 👎
Tŏğri 👌

Фикримча, Ŏ ҳарфини ўзбек тилининг махсус рамзи, логотипига айлантириш ҳам мумкин. Ҳаттоки, ўзбек сўми символини ифодалашда ҳам шу ҳарфни асос қилиб олса бўлади.

Шуҳрат Шокиржонов,
журналист
Манба

@xatoliklar

Муҳокамага қўйилган алифбо ҳақида фикрларим (иккинчи қисм)

Таклифларим
— Мен ng ҳарфий бирикмасини алифбодан олиб ташланиши тарафдориман. Бу ҳақда Хушнудбек Худойбердиев икки йил аввал яхши мақола ёзган. Бирикманинг нутқда оз бўлса-да ўрни бор, лекин унинг алифбодан олиниши нутқда ҳам ўрнини йўқотишини билдирмайди.

— Ҳозирда тутуқ белгиси (апостроф) ичи бўялган 9 сонига ўхшайди — (’). Лекин амалда унинг техник шакли кўп ишлатилади — ('). Янги имло қоидаларига тутуқ белгиси сифатида икки шаклини ҳам ишлатиш мумкин деган қоида киритилиши муҳаррир ва мусаҳҳиҳлар учун улкан ёрдам бўлади.

— Ō ва Ḡ ҳарфларининг устидаги белгисини танлашда нималарга таянилгани, нега айнан шу белги танлангани менга ҳам қизиқ. Бунда дастурчиларнинг ҳам фикри инобатга олинган, деган умиддаман. Ҳозирги ахборот технологиялари замонида қўлда эмас, балки компьютерда ёзишда муаммолар бўлмаслигига кўпроқ эътибор қаратиш керак.

Хулоса
Биз лотин алифбоси йўлидан юрдик, ортга қайта олмаймиз, лекин йўлнинг ўртасида туравериш ҳам ярамайди. Йўл юриш доим мураккаб, унда тўсиқлар бўлиши тайин. Йўлга чиқмаганимизда эди, лотин алифбоси ҳақидаги таклифни рад этишга журъат қилсак ўринли бўларди. Энди эса кеч. Энди фақат олға юриш керак.

Биринчи қисм: https://t.me/xatoliklar/845

@xatoliklar

Муҳокамага қўйилган алифбо ҳақидаги фикрларим (биринчи қисм)

Янгиланган алифбо ҳақида кўпчилик фикримни сўради, қуйида уларни имкон қадар содда ва қисқа равишда баён қилишга ҳаракат қиламан.

1. Ўзи керакмиди?
Керак эди, лекин анча йил аввал амалга оширилиши керак эди. Нима учун шунча йил давомида лотин алифбосига тўлиқ ўта олмадик? Бунга ундаги камчиликлар ва ноқулайликлар сабаб бўлаётганди. Бир ҳарфни тўғри териш учун олтитагача тугма босишга тўғри келаётганди. Вақтдан ютиш мақсадида одамлар ўзларига қулайлик ярата бошлади. Натижада oʻ ҳарфини 6, sh ҳарфини w, ch ҳарфини 4 сони билан ёзадиган авлод пайдо бўлди. Бунинг асосий сабаби — бир ҳарфни бир тугма билан эмас, бир неча тугма билан ёзилиши бўлди.

Имло қоидалари ҳам анча ислоҳотларга муҳтож. Янги имло қоидаларини ишлаб чиқишдан аввал эса алифбони ислоҳ қилиб олиш лозим. Бусиз барча уринишлар фойдасиз бўлади. 28 йиллик тажриба шуни кўрсатяпти.

2. Бошқа қиладиган иш йўқмиди? Қанча-қанча муаммоларимиз бор.
Таълим алифбодан бошланади. Бу тараққиётни жуда чўққига чиқариб юбормаса ҳам, одамларни бир зумда олим қилиб қўймаса ҳам, таълим тизимига билвосита ижобий таъсир кўрсатиши аниқ.

3. Бу сиёсий кучлар таъсирими?
Бу ислоҳотни сиёсатга боғлаш тўғри эмас. 4 та ҳарфни ўзгартириб биз ҳеч қайси давлатга қарам бўлиб қолаётганимиз йўқ.

4. Турклардан олиб ўзлаштириб қўйдикми?
Йўқ. Туркий тилли давлатлар алифболари ўрганилган ва шу асосда янгилик киритилган. Ş ва Ç ҳарфларини турклардан олинди дейиш ҳам хато. Бирор давлат у ёки бошқа ҳарфни ўз алифбосида ишлатса, у айнан шу давлатга тегишли ҳарф бўлиб қолмайди. Бундан ташқари, юқоридаги ҳарфларни фақатгина Туркия ишлатмайди ва Туркия ҳам кимлардандир олган:
— Ç белгиси илк бор эски испан ёзувида ишлатилган ва XVIII асргача муомалада бўлган. Туркия эса уни 1929 йилда — араб ёзувидан лотин ёзувига ўтиш пайтида ўзлаштирган.
— Ş белгиси илк бор 1860 йилда Руминия ёзувида ишлатилган. Ўшанда Руминия эски румин кириллицасидан лотин алифбосига ўтган. Ҳозир бу ҳарфларни турклардан ташқари яна ўнлаб давлатлар ўз ёзувларида ишлатади.

5. Энди саводсиз бўлиб қоламизми?
Саводсизлар саводсизлигича қолаверади. Биз ҳар нарсадан фожиа ясашни хуш кўрамиз-да. Мутлақо янги алифбо яратилмади-ку. Мавжуд 4 та ҳарфнинг шакли ўзгартирилди. Шу боис саводсизлик даражаси ошиши ҳақидаги гаплар пуч ва асоссиз.

Лотин алифбосида ўқишни билган одам, агар унинг хотирасида жиддий муаммо бўлмаса, 4 та ҳарфни ёдда сақлаб қолиши муаммо бўлмаслиги керак. Агар лотин алифбосини ҳали ўрганмаган бўлса, энди уни бемалол ўрганаверсин. Кўринишидан туркча матнга ўхшаса ҳам. Мажбурликдан бўлса ҳам. Ноқулай бўлса ҳам.

6. Ҳали лотин алифбосига тўлиқ ўтиб улгурмаган эдик, яна ўзгартиришнинг нима кераги бор эди?
Айнан лотин алифбосига тўлиқ ўтмаганимиз учун, тўғрироғи ўта олмаганимиз учун ҳам бу ишни қилиш керак эди. Биз вақтдан анча ютқазиб қўйдик ва бу нарса бизнинг энг оғриқли мавзумизга айланиб улгурди. Лекин буни кейинга суравериш ҳам ярамасди.

7. Китобларни қайта нашр қилиш учун катта маблағ кетади-ку?!
Мен иқтисодчи ёки молиячи эмасман. Лекин бу ислоҳот нуқсонли лотин алифбосидан фойдаланиб юришдан кўра кўпроқ фойда келтиради, молиявий жиҳатдан ўзини оқламаса ҳам, маънавий жиҳатдан оқлайди, деган умидларим бор.

8. Клавиатураларимизда бу белгилар йўқ-ку, қаердан олиб ёзамиз?
Тўғри, компьютердаги инглиз тили клавиатураси (раскладкаси)да бу белгилар йўқ. Лекин қонун қабул қилинса, барча операцион тизимлар учун янги раскладкалар ишлаб чиқилади. Ўшанда компьютер ёки телефонингизга лотин алифбосига асосланган янги ўзбек тили клавиатурасини бир марта қўшиб қўясиз-да, ҳар бир ҳарфни биргина тугма билан тераверасиз.

Давоми: https://t.me/xatoliklar/846

@xatoliklar

Аросат даври тезроқ тугаши керак

Лотин ёзувида хат-саводини чиқарганлар 35 ёшга етди. Лотин ёзувида савод чиқарганларнинг фарзандлари лотин ёзувида имлони ўзлаштиришмоқда. Агар сон жиҳатдан олинадиган бўлса, лотин ёзувини мактабда ўзлаштирганлар ҳозир мутлақ кўпчиликни ташкил этишади.

Мен тилшунос ёки филолог эмасман, фойдаланувчиман. Кунига 50-60 саҳифа матн ўқийман, 4-5 саҳифа матн ёзаман. Шахсан мен учун амалдаги лотин ёзувидаги матнларни ўқиш ва ёзиш ўнғайсиз, ҳисоблаб кўрганман, клавиатурада тутуқ белгиси, қўшҳарфларни излаш ва киритиш ҳисобига ўртача 20 фоиз кўпроқ вақт кетади. Таклиф этилаётган вариант менда мавжуд бўлган муаммолардан энг асосийсини бартараф этади. Шундан хурсандман.

Маркетинг тилида айтганда, замонавий дунёда фойдаланишни осонлаштириш томон юриш, фойдаланувчиларга қулайлик сотувлар ҳажмини оширади. Алифбо мисолида бу унинг фойдаланувчиларидир. Кирилл ёзувида фойдаланувчилар кўплиги, афсуски улардан бири менман, бош сабаби ҳам шу - ундан фойдаланиш осонроқ.

Лойиҳа эълон қилингач, ҳарфларнинг шакллари-ю, яналиф масалалари, соддалаштириш, мураккаблаштириш муҳокамалари асосий масалани - лотин алифбосига узил-кесил ўтишни яна чўзиши, кейинга қолдириши мумкин. Менга қолса, шу йил 1 сентябрдаёқ ислоҳ қилинган янги алифбони ёппасига жорий этиш керак. Саводсизлик даражаси 90% бўлган 1926 йилда инқилобий қадамдан чўчишмаган, нега биз 21- асрда, саводлилик даражаси 99% эканида чўчишимиз керак?!

Барака топгурлар, аввал узил-кесил ўтиб олайлик, ҳеч қурса, беш йил ўзгартирмай фойдаланайлик, плюс ва минусларини ҳис этайлик, кейин таклифлар, мулоҳазалар асосида алифбомизни такомиллаштириб бораверамиз. 1926 йилда қабул қилинган алифбо 1940 йилгача адашмасам 3 марта, 1940 йилдаги кирилл алифбоси эса ҳозиргача камида 2 марта турли ўзгаришларга учраган. Бу норма. Бундан қўрқмаслик керак.

@the_bankiroff

Лақайлик Наполeон

«Зудлик билан юртимиздан даф бўлингиз — тўрт тарафингиз қибла! Талофатсиз чиқиб кетишларинг учун имкон яратиб бераман. Бундан ташқари отларингизни ем-ҳашак билан таъминлайман. Фақат тезроқ қорангиз ўчса бас!»

Батафсил ўқиш:👉https://telegra.ph/Ibroҳimbek-Laқaj-1889-1932-03-28

O’ZBEK ELATI (XALQI)NING TARIXIY MANBALARDAGI GENEOLOGIYASI (ShAJARASI) – Telegraph
https://telegra.ph/OZBEK-ELATI-XALQINING-TARIXIY-MANBALARDAGI-GENEOLOGIYASI-ShAJARASI-03-21

​​Alisher Navoiy ta’bida shahvoniy nafs va ruhiy lazzatga mayl qat’iy cheklangan
Bir kun Sulton Husayn Mir Alisher Navoiyning porsoligi va tahoratini buzmasligi haqida shunday deydi: “Bu janob dunyoga kelganidan buyon etagiga shahvat chirkini tekkizmagan. Futuvvat va jo‘mardlik tugmasini xotinlar havoyu havasiga tutqizmagan”. Sultonning xotini, mamlakat bosh malikasi Xadichabegim bu gaplarga g‘ashi kelib, “Bundan chiqdi, janobi Mir Alisher erkaklik xislatidan mahrum ekanlarda?!” dedi va shu masalada sulton bilan bahslasha boshladi.
Xadichabegimning Davlatbaxt ismli go‘zallikda tengi yo‘q cho‘risi bor edi. Uning husni va sarv qomatidan ishqida yonuvchilar nihoyatda ko‘p bo‘lgan. Sulton Husayn, Xadichabegim va Mir Alisher o‘rtasida bo‘lgan o‘ta maxfiy gapda shu cho‘ridan boshqa guvoh bo‘lmagan. Alisher Novoiy ham bu cho‘ri go‘zalligiga befarq emasligini fahmlagan Xadichabegim Davlatbaxtga ba’zi ayyorligu karashmalarni o‘rgatib, shoir uyiga yuboradi. Davlatbaxt qorong‘u tushgan mahal Navoiy uyiga kirib keladi va bemahal kelgan bu pari paykal holatidan shoir hayratga tushadi. Alqissa, cho‘ri o‘rgatilganidek, uzundan-uzoq u yoq bu yoqdan gapirganidan keyin, “Uh, nima qildim, juda kech bo‘lib ketdiku!” deb, diydiyosini boshlaydi. Shunda Navoiy bosiqlik bilan, “Hechqisi yo‘q, shu yerda tunab qolaver”, deydi va yonidagi xonani ko‘rsatadi. Davlatbaxtning muddaosi shu edi. Kechadan bir muddat o‘tgach, Davlatbaxt ohista qadam bilan, xushbo‘y iforlar tarqatib, Navoiyning xonasiga kiradi. Shoir uni ko‘rib, nima maqsadda kelganini fahmlaydi, ammo sir boy bermasdan, indamay yotaveradi. Shunda, cho‘ri tashabbus qilib, shunday deydi: “Ey, olam maxdumi, badanimdagi har bir tuk zajir kabi meni bu tomon sudrayotgandek tasavvur qilayapman. Bu sudrash, kamina kanizakka bo‘lgan inoyatingizdandir. Inoyatni darig‘ tutmang!”. Shunda Navoiy: “Bu takalluf va nayranglar ish bermaydi. Nima maqsadda kelganingiz ma’lum bo‘ldi”, dedida, kanizning qo‘lini olib, o‘z tanasidagi kaniz istagan yeriga qo‘yadi va shunday deydi: “Bu musqab (!) bilan maqsadingiz durini tesha olishimga imoningiz komil bo‘lsa kerak va bu kalit bilan murodingiz qulfini ochib, maqsad gavharini topa olaman. Shuni bilingki (guvohi bo‘ldingizki), bizda erkaklik xislati bor, qo‘limizdan keladi, ammo bu ishni qilmaganmiz, qilmagaymiz ham”.
Bu gaplar Xadichabegim va Sulton Husayn qulog‘iga yetgach, ularning Mir Alisher Navoiygan bo‘lgan ehtiromi va e’tiqodi yuz emas, ming chandon ziyoda bo‘ldi. Sulton esa, do‘stini shayx sifatida ulug‘lab, uning Xadichabegimga isbot etilganidan mamnun bo‘ldi.

Manba:Akbar Zamonovning,,O'rta asr tarixiy shaxslari hayotining ayrim noma'lum sahifalari"kitobidan olindi
Kvazar kanaliga a'zo bo'lmaganlar uchun havola:👉https://t.me/kvazar_quasar