1809 йил (бундан 215 йил олдин) – Хива яқинидаги Қиёт қишлоғида Эрниёзбек мироб оиласида шоир, тарихчи ва таржимон Муҳаммадризо Огаҳий дунёга келди. У йигирма ёшида Хива хони Оллоқулихон томонидан мироб этиб тайинланган. Ўттиз олти ёшида отдан йиқилиб, оёғи “шакарланг” (шол) бўлиб қолган. У йигирма саккиз йил давомида мироблик қилиб, қирқ саккиз ёшида истеъфога чиққан. Олтмиш саккиз йил умр кўрган Огаҳий умрининг охиригача моддий муҳтож, ғамгин, касалманд аҳволда кун кечирган.

Унинг 18 минг мисрадан иборат лирик куллиёти – “Ошиқлар тумори” бизгача тўла етиб келган. Огаҳийнинг юксак инсонпарварлик руҳи билан суғорилган ғоялари хон ва шоир Муҳаммад Раҳимхон II Ферузнинг сиёсий-маърифий тарбиясига таъсир қилган. У тарихчи олим сифатида тарихий асарлар, Хива хонларига, йирик тарихий шахсларга бағишлаб қасидалар ёзган.

Огаҳийнинг “Қасидаи насиҳат” асари Ферузга бағишланган. Феруз Огаҳийнинг давлатни бошқариш тўғрисидаги маслаҳатларига қулоқ тутган, унинг ҳикматли байтларини мармар тошларга ёздириб, арзхоналарга қўйдирган, кўп эзгу ишларни амалга оширган.

@Xorazm_tarixidan