реакторларында пайдалануға бола ма? Ол барлық реакторға жарамды ма?
– Иә, егер реактор AFA3G™ француз дизайнындағы жылу бөлетін құрамаларда жұмыс істесе, әрине, болады. Сәйкес дизайн таңдалған жағдайда ҮМЗ-де отын жинағын дайындау әбден мүмкін. Қытайдың, сондай-ақ Францияның да ұқсас реакторы болса игі. Егер ресейлік немесе корейлік дизайн таңдалса, оны жасай алмаймыз. Өйткені ол үшін басқа жинақтарға арналған жаңа өндіріс орнын ұйымдастыру қажет. Бірақ жоба экономикалық жағынан тартымды болуы үшін өндіріс қуаты жылына кемінде 200 тонна болуы керек. Отандық атом электр стансасының қайта жүктеуі небәрі 35 тонна (бір реактор) болатынын ескерсек, оны сатып алу оңай әрі арзан болады.
Әйтсе де, отын жинағын құрастыру зауытында орнатылған қондырғы жылына 400 тонна уран эквивалентін шығаруға есептелген. Әзірге 200 тоннаны жария еттік. Көлемді ұлғайтуға кәсіпорын жұмыс режімін өзгерту керек, яғни екі ауысымда жұмыс істеуге көшеміз. Ол үшін бірқатар әріптестермен келісім және үйлестіру жұмысын жүзеге асыру керек.
– Егер АЭС салу туралы оң шешім қабылданса, болашақ атом электр стансасы үшін отын өндіруге ҮМЗ дайын ба?
– Атом стансасын салуға байланысты оң шешім қабылданған жағдайда, еліміз белгілі бір шарттарда оны өзінің ядролық отынымен қамтамасыз ете алады. Қазір «ҮМЗ» АҚ қатысуымен біріккен кәсіпорнының қуаттарында AFA3G™ француз дизайнындағы жылу бөлетін құрамалар шығарылады. Егер стансаға отынның осындай түрі қажет болса, өндіріс көлемін арттыруға мүмкіндігіміз бар.
Тіпті, басқа реактор құрылымы, сәйкесінше басқа дизайнды отын таңдалса да, «ҮМЗ» АҚ технологияны түзеткен соң отын таблеткаларын, яғни жылу бөлетін құрамаларды дайындау мақсатында құрамдас бөліктерді шығара алады. Бірақ кез келген жағдайда еліміздегі АЭС үшін ядролық отынның компоненттерін өндіру, сондай-ақ AFA3G™ дизайндағы жылу бөлетін құрамаларды шығару үшін ҮМЗ-де барлық қажетті технологиялық мүмкіндіктер мен кадрлық кәсіби құзырет бар.
Әңгімелескен – Нұрбай ЖОЛШЫБАЙҰЛЫ,
«Egemen Qazaqstan»
– Иә, егер реактор AFA3G™ француз дизайнындағы жылу бөлетін құрамаларда жұмыс істесе, әрине, болады. Сәйкес дизайн таңдалған жағдайда ҮМЗ-де отын жинағын дайындау әбден мүмкін. Қытайдың, сондай-ақ Францияның да ұқсас реакторы болса игі. Егер ресейлік немесе корейлік дизайн таңдалса, оны жасай алмаймыз. Өйткені ол үшін басқа жинақтарға арналған жаңа өндіріс орнын ұйымдастыру қажет. Бірақ жоба экономикалық жағынан тартымды болуы үшін өндіріс қуаты жылына кемінде 200 тонна болуы керек. Отандық атом электр стансасының қайта жүктеуі небәрі 35 тонна (бір реактор) болатынын ескерсек, оны сатып алу оңай әрі арзан болады.
Әйтсе де, отын жинағын құрастыру зауытында орнатылған қондырғы жылына 400 тонна уран эквивалентін шығаруға есептелген. Әзірге 200 тоннаны жария еттік. Көлемді ұлғайтуға кәсіпорын жұмыс режімін өзгерту керек, яғни екі ауысымда жұмыс істеуге көшеміз. Ол үшін бірқатар әріптестермен келісім және үйлестіру жұмысын жүзеге асыру керек.
– Егер АЭС салу туралы оң шешім қабылданса, болашақ атом электр стансасы үшін отын өндіруге ҮМЗ дайын ба?
– Атом стансасын салуға байланысты оң шешім қабылданған жағдайда, еліміз белгілі бір шарттарда оны өзінің ядролық отынымен қамтамасыз ете алады. Қазір «ҮМЗ» АҚ қатысуымен біріккен кәсіпорнының қуаттарында AFA3G™ француз дизайнындағы жылу бөлетін құрамалар шығарылады. Егер стансаға отынның осындай түрі қажет болса, өндіріс көлемін арттыруға мүмкіндігіміз бар.
Тіпті, басқа реактор құрылымы, сәйкесінше басқа дизайнды отын таңдалса да, «ҮМЗ» АҚ технологияны түзеткен соң отын таблеткаларын, яғни жылу бөлетін құрамаларды дайындау мақсатында құрамдас бөліктерді шығара алады. Бірақ кез келген жағдайда еліміздегі АЭС үшін ядролық отынның компоненттерін өндіру, сондай-ақ AFA3G™ дизайндағы жылу бөлетін құрамаларды шығару үшін ҮМЗ-де барлық қажетті технологиялық мүмкіндіктер мен кадрлық кәсіби құзырет бар.
Әңгімелескен – Нұрбай ЖОЛШЫБАЙҰЛЫ,
«Egemen Qazaqstan»