Birinchi turda piyozlar qazib olinganidan so’ng, ularning ustki
po’stloqlarida jigarrang-sariq dog’lar ko’rinadi va ular saqlanish
vaqtida qurib, qattiqlasha boshlaydilar va ularning tag qismida
unsimon chang – zamburug’larning sporalari paydo bo’ladi.
Ikkinchi turda piyozning tag qismi probkaga aylanib qoladi va uning
rangi och-jigarrang tusga kiradi. Piozlarning ustki qismida oldin
mayda, so’ngra chuqurroq yoriqlar paydo bo’ladi. O’simliklar
vegetatsiya paytida bu kasallikka duchor bo’ladilar.
Uchinchi turdagi kasallik piyoznung fuzariozli chirishi deb nomlanadi
va bu kasallik piyozlar qazib olingandan so’ng tezlik bilan
quritilmagan taqdirda avj oladi. Zararlangan piyoz a’zolari oldin
jigarrang tusga kiradi va so’ngra qoraya boshlaydi. Piyoz po’stloqlari
g’ijimlanib, zamburug mitseliyalari va sporalarning oqish rangdagi
koloniyalari bilan qoplanadilar. Agar piyozlar quruq joyda
saqlansalar, kasallikning rivojlanishi biroz sekinlashadi. Ko’pincha
tag qismida yoriqlari bor piyozlar kasallanadilar, ammo yaxshi
quritilmagan sog’lom piyozlar ham chirib ketishlari mumkin.
To’rtinchi turdagi kasallikda ildizlar shikastlanadi va ular qorayib,
chiriy boshlashadi. Bunday kasallik piyozlar ekib bo’linganidan so’ng
tuproq harorati 13 gradusdan yuqori bo’lgan xollarda paydo bo’ladi.
Ushbu fuzarioz kasalligiga qarshi kurash choralari. Eng avvalo giatsint
piyozlarini o’z vaqtidan kechiktimay qazib olish, tezlik bilan va sifatli quritish,
havo almashinadigan hamda issiq xonalarda saqlash, kasallangan piyozlarni
sog’lomlaridan ajratib olish, tag qismida yoriqlari bo’lgan piyozlarni ajratib olish,
po’stloqlarida chirish alomatlari bor bo’lgan piyozlarni yo’qotish, o’simliklarni
almashlab ekishni keng miqyosda joriy qilish va tuproqni yaxshilab dezinfektsiya
qilish tavsiya etiladi.
Yashil g’ubor (is bosib ketishi) yoki penitsillyoz Penicillium zamburug’lari
tomonidsan yuzaga keladi. Piyozlarni saqlash vaqtida, past haroratlarda ularning
tag qismlarida va unga yaqin bo’lgan a’zolarda mayda och-jigarrang dog’lar paydo bo’ladi va ular piyozning tepa qismiga yoki piyoz ichki qismiga tarqala boshlaydi.
Buning natijasida piyozning aloxida po’stloqlari jigarrang tusli chriyotgan massaga
aylanadi. Po’stloqlar orasida esa kasallikning ko’kish rangdagi sporalari hosil
bo’ladi. Bu turdagi zamburug’larning piyozni zararlantirishiga uning yuzasidagi
mexanik shikastlanishlar sabab bo’ladi.
Bu kasallikka qarshi kurash choralari. Piyozlarni 17 gradusdan yuqori
bo’lgan haroratda saqlash talab etiladi. Agar bunday qilishning imkoni bo’lmasa, u
holda xonadagi namlik miqdorini kamaytirish va havoning yaxshi ventilyatsiyasini
ta’minlash kerak boladi. Piyozlarni ekishdan oldin barcha kasal piyozlarni
uloqtirib, sog’lomlarini mexanik shikastlanishdan asrash kerak. Agar giatsint
piyozlariga 30 minut davomida fundazolning 0,2% li suspenziyasida ishlov berilsa,
yaxshi natijalarga erishish mumkin.
Ba’zi paytlarda giatsint piyozlarida Botrytis hyacinthi va B. cinerea
zamburug’lari tomonidan yuzaga keladigan sarg’ish chirish kasalligini ham
uchratish mumkin. Bu kasallik birinchi navbatda barglarning yuqori qismini
zararlaydi va bu barglar sarg’ish-jigarrang tusga kirib, quriy boshlaydilar.
Vegatatsiya jarayoni davomida kasallik sekin-asta rivojlanadi va buning natijasida
barglar qurib, qayrilib ketadilar. O’simlikning kasal organlarida zamburug’lar oq
paxtasimon moddalar ko’rinishida namoyon bo’ladi. Bu zamburug’lar suv va
shamol ta’sirida tarqaladi. B. cinerea aksariyt xollarda giatsintning piyozini
zararlaydi. Kasallangan o’simliklarning rivojlanishi sekinlashadi va uning
barglarida o’ziga xos yaltirash alomatlari paydo bo’ladi. Piyozning ustki qismi
(uchi) va tashqi po’stloqlar “oynasimon” bo’lib qoladilar va keyinchalik ular
jigarrang tusga kiradilar, undan so’ng esa ularda qora rangdagi kasallik
tarqatuvchilar paydo bo’ladi. Kasallik yuqori namlik sharoitlaruda avj oladi.
Ushbu kasallikka qarshi kurash usullari. Ushbu kasallik namoyon bo’lgan
yer maydo
po’stloqlarida jigarrang-sariq dog’lar ko’rinadi va ular saqlanish
vaqtida qurib, qattiqlasha boshlaydilar va ularning tag qismida
unsimon chang – zamburug’larning sporalari paydo bo’ladi.
Ikkinchi turda piyozning tag qismi probkaga aylanib qoladi va uning
rangi och-jigarrang tusga kiradi. Piozlarning ustki qismida oldin
mayda, so’ngra chuqurroq yoriqlar paydo bo’ladi. O’simliklar
vegetatsiya paytida bu kasallikka duchor bo’ladilar.
Uchinchi turdagi kasallik piyoznung fuzariozli chirishi deb nomlanadi
va bu kasallik piyozlar qazib olingandan so’ng tezlik bilan
quritilmagan taqdirda avj oladi. Zararlangan piyoz a’zolari oldin
jigarrang tusga kiradi va so’ngra qoraya boshlaydi. Piyoz po’stloqlari
g’ijimlanib, zamburug mitseliyalari va sporalarning oqish rangdagi
koloniyalari bilan qoplanadilar. Agar piyozlar quruq joyda
saqlansalar, kasallikning rivojlanishi biroz sekinlashadi. Ko’pincha
tag qismida yoriqlari bor piyozlar kasallanadilar, ammo yaxshi
quritilmagan sog’lom piyozlar ham chirib ketishlari mumkin.
To’rtinchi turdagi kasallikda ildizlar shikastlanadi va ular qorayib,
chiriy boshlashadi. Bunday kasallik piyozlar ekib bo’linganidan so’ng
tuproq harorati 13 gradusdan yuqori bo’lgan xollarda paydo bo’ladi.
Ushbu fuzarioz kasalligiga qarshi kurash choralari. Eng avvalo giatsint
piyozlarini o’z vaqtidan kechiktimay qazib olish, tezlik bilan va sifatli quritish,
havo almashinadigan hamda issiq xonalarda saqlash, kasallangan piyozlarni
sog’lomlaridan ajratib olish, tag qismida yoriqlari bo’lgan piyozlarni ajratib olish,
po’stloqlarida chirish alomatlari bor bo’lgan piyozlarni yo’qotish, o’simliklarni
almashlab ekishni keng miqyosda joriy qilish va tuproqni yaxshilab dezinfektsiya
qilish tavsiya etiladi.
Yashil g’ubor (is bosib ketishi) yoki penitsillyoz Penicillium zamburug’lari
tomonidsan yuzaga keladi. Piyozlarni saqlash vaqtida, past haroratlarda ularning
tag qismlarida va unga yaqin bo’lgan a’zolarda mayda och-jigarrang dog’lar paydo bo’ladi va ular piyozning tepa qismiga yoki piyoz ichki qismiga tarqala boshlaydi.
Buning natijasida piyozning aloxida po’stloqlari jigarrang tusli chriyotgan massaga
aylanadi. Po’stloqlar orasida esa kasallikning ko’kish rangdagi sporalari hosil
bo’ladi. Bu turdagi zamburug’larning piyozni zararlantirishiga uning yuzasidagi
mexanik shikastlanishlar sabab bo’ladi.
Bu kasallikka qarshi kurash choralari. Piyozlarni 17 gradusdan yuqori
bo’lgan haroratda saqlash talab etiladi. Agar bunday qilishning imkoni bo’lmasa, u
holda xonadagi namlik miqdorini kamaytirish va havoning yaxshi ventilyatsiyasini
ta’minlash kerak boladi. Piyozlarni ekishdan oldin barcha kasal piyozlarni
uloqtirib, sog’lomlarini mexanik shikastlanishdan asrash kerak. Agar giatsint
piyozlariga 30 minut davomida fundazolning 0,2% li suspenziyasida ishlov berilsa,
yaxshi natijalarga erishish mumkin.
Ba’zi paytlarda giatsint piyozlarida Botrytis hyacinthi va B. cinerea
zamburug’lari tomonidan yuzaga keladigan sarg’ish chirish kasalligini ham
uchratish mumkin. Bu kasallik birinchi navbatda barglarning yuqori qismini
zararlaydi va bu barglar sarg’ish-jigarrang tusga kirib, quriy boshlaydilar.
Vegatatsiya jarayoni davomida kasallik sekin-asta rivojlanadi va buning natijasida
barglar qurib, qayrilib ketadilar. O’simlikning kasal organlarida zamburug’lar oq
paxtasimon moddalar ko’rinishida namoyon bo’ladi. Bu zamburug’lar suv va
shamol ta’sirida tarqaladi. B. cinerea aksariyt xollarda giatsintning piyozini
zararlaydi. Kasallangan o’simliklarning rivojlanishi sekinlashadi va uning
barglarida o’ziga xos yaltirash alomatlari paydo bo’ladi. Piyozning ustki qismi
(uchi) va tashqi po’stloqlar “oynasimon” bo’lib qoladilar va keyinchalik ular
jigarrang tusga kiradilar, undan so’ng esa ularda qora rangdagi kasallik
tarqatuvchilar paydo bo’ladi. Kasallik yuqori namlik sharoitlaruda avj oladi.
Ushbu kasallikka qarshi kurash usullari. Ushbu kasallik namoyon bo’lgan
yer maydo