လွတ်လပ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ပိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်ကိုတည်ဆောက်
မောင်ငြိမ်းအေး
မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ပြီးသည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၇၇ နှစ် ရှိပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် မရှေးမနှောင်းကာလများ၌ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ကြသော နိုင်ငံများသည် လွတ်လပ်ရေး၏အသီးအပွင့်ဖြစ်သည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးများကို ရရှိခံစားနေကြပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ထိုမျှကြာရှည် လာသောကာလအတွင်း နိုင်ငံသားများအားလုံး လွတ်လပ်ရေး၏အသီးအပွင့်များကို ထိုက်တန်စွာခံစားရရှိသင့်သော်လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အပြည့်အဝ မရရှိသေးသည်မှာ ဝမ်းနည်းစရာဖြစ်သည်။
တိုင်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နှေးကွေးနောက်ကျခြင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့်နိုင်ငံအဖြစ်သို့ မတက်လှမ်းနိုင်သေးခြင်းအကြောင်းမှာ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားများ၏ စိတ်ဓာတ်ခံယူချက်များနှင့် လွတ်လပ်ရေးနှင့်အတူ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ယနေ့ထက်တိုင်အောင် မချုပ်ငြိမ်းသေးခြင်းသည် အရေးကြီးသောအကြောင်း အချက်ဖြစ်သည်။ မငြိမ်းချမ်းသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မတည်ဆောက်နိုင်၊ မတည်ဆောက်နိုင်သောကြောင့် မငြိမ်းချမ်း၊ တည်ဆောက်သော်လည်း ပဋိပက္ခများကြောင့် ပြန်လည်ပျက်စီးခြင်းဟူသည့် အဆိုးသံသရာတွင်လည်နေသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။
လွတ်လပ်ရေးဆုံးရှုံး
နိုင်ငံတော်က ဦးထိပ်ပန်ဆင်သည့် ပြည်ထောင်စုမပြိုကွဲရေး၊ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်မှုမပြိုကွဲရေး၊ အချုပ်အခြာအာဏာတည်တံ့ခိုင်မြဲရေးဟူသည့် ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးသည် ရရှိပြီးသော လွတ်လပ်ရေးခိုင်မြဲရေးအတွက် အသက်သွေးဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေးနှင့် အချုပ်အခြာအာဏာ ထာဝစဉ်တည်တံ့ခိုင်မြဲအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရမည့်အရေးကို အစိုးရနှင့်တပ်မတော်က အဓိကတာဝန် ထမ်းဆောင်နေသလို နိုင်ငံသားအားလုံးကလည်း ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြဖို့တာဝန်ရှိသည်။ မျက်မှောက်ကာလ ဖြစ်ပေါ်နေသောပဋိပက္ခများသည် ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးကို ခြိမ်းခြောက်နေသော အန္တရာယ်များဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးကို ထိခိုက်ပါက တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေးဆုံးရှုံးသလို ဖြစ်သွားနိုင်သည်။
ယခုအခါ ပြည်ထောင်စုကြီးပြိုကွဲအောင်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုပျက်ပြားအောင် ပြည်ပမှသွေးထိုးလှုံ့ဆော် မြှောက်ပင့်အားပေးမှုဖြင့် အကွက်ချစီစဉ် ဖျက်ဆီးနေကြသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။ အကျိုးဆက်မှာ ပြည်တွင်း၌ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအချင်းချင်း ရန်စစ်ခင်းသဖြင့် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားပြည်သူများ ဆင်းရဲဒုက္ခမျိုးစုံရောက်ကြရသည့်အပြင် ပြည်သူများနေထိုင်ရာဒေသများလည်း ပျက်စီးဆုံးရှုံးပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အလှမ်းဝေးသွားသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရရှိသည့်အခါ လွတ်လပ်ရေး၏ အသီးအပွင့်များကို တန်းတူညီမျှခံစားရရှိရေးအတွက် အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီးများက မျှော်မှန်းဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ၏ အကျိုးဆက်ကြောင့်ဝေးခဲ့ရသည်မှာ စိတ်မကောင်းစရာဖြစ်သည်။
ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်
လက်ရှိတွင် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများက တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်မှုပျက်ပြားအောင် တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးနေကြသည်။ ပြည်တွင်းပြည်ပမှ အဖျက်သမားများက သောင်းကျန်းသူများနှင့် အတိုင်အဖောက်ညီစွာဆိုရှယ်မီဒီယာကို လက်နက်သဖွယ်အသုံးပြုပြီး အစိုးရနှင့် ပြည်သူ၊ ပြည်သူနှင့်တပ်မတော်၊ ပြည်သူနှင့်ပြည်သူ သွေးကွဲအောင်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုပျက်ပြားအောင် တိုက်ခိုက်နေသည်ကိုတွေ့ရမည်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတော်တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးအတွက် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်နေကြ သည့် တပ်မတော်သားအချင်းချင်း စိတ်ဝမ်းကွဲအောင် သတင်းတု၊ သတင်းမှားများဖြင့် ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်နေကြသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။
တပ်မတော်ပြိုကွဲလျှင် တိုင်းပြည်ပြိုကွဲမည်ဖြစ်၍ တပ်မတော်ဖြိုခွဲရေးကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင်နေသည့် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေး သတင်းတု၊ သတင်းမှားများကို နားမယောင်မိဖို့လိုသည်။ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်မှုများသည် တပ်မတော်အပေါ်၌သာမက တစ်မျိုးသားလုံး၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကိုပါ ထိခိုက်စေပြီး တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ပျက်ပြားစေနိုင်သည်ကို သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။ သတင်းတု၊ သတင်းမှားများကြောင့် ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များ ယိမ်းယိုင်မသွားစေရန်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှု ခိုင်မာအားကောင်းစေရန် အစဉ်အမြဲနိုးကြားနေရ မည်ဖြစ်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်ဖျက်မီဒီယာများ၏ ဆိုးရွားသည့်လုပ်ရပ်များကို အသိ၊ သတိနှင့်ဆင်ခြင်ပြီး စစ်မှန်သည့် စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို တည်ဆောက်သွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။
မောင်ငြိမ်းအေး
မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ပြီးသည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၇၇ နှစ် ရှိပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် မရှေးမနှောင်းကာလများ၌ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ကြသော နိုင်ငံများသည် လွတ်လပ်ရေး၏အသီးအပွင့်ဖြစ်သည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးများကို ရရှိခံစားနေကြပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ထိုမျှကြာရှည် လာသောကာလအတွင်း နိုင်ငံသားများအားလုံး လွတ်လပ်ရေး၏အသီးအပွင့်များကို ထိုက်တန်စွာခံစားရရှိသင့်သော်လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အပြည့်အဝ မရရှိသေးသည်မှာ ဝမ်းနည်းစရာဖြစ်သည်။
တိုင်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နှေးကွေးနောက်ကျခြင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့်နိုင်ငံအဖြစ်သို့ မတက်လှမ်းနိုင်သေးခြင်းအကြောင်းမှာ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားများ၏ စိတ်ဓာတ်ခံယူချက်များနှင့် လွတ်လပ်ရေးနှင့်အတူ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ယနေ့ထက်တိုင်အောင် မချုပ်ငြိမ်းသေးခြင်းသည် အရေးကြီးသောအကြောင်း အချက်ဖြစ်သည်။ မငြိမ်းချမ်းသောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မတည်ဆောက်နိုင်၊ မတည်ဆောက်နိုင်သောကြောင့် မငြိမ်းချမ်း၊ တည်ဆောက်သော်လည်း ပဋိပက္ခများကြောင့် ပြန်လည်ပျက်စီးခြင်းဟူသည့် အဆိုးသံသရာတွင်လည်နေသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။
လွတ်လပ်ရေးဆုံးရှုံး
နိုင်ငံတော်က ဦးထိပ်ပန်ဆင်သည့် ပြည်ထောင်စုမပြိုကွဲရေး၊ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်မှုမပြိုကွဲရေး၊ အချုပ်အခြာအာဏာတည်တံ့ခိုင်မြဲရေးဟူသည့် ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးသည် ရရှိပြီးသော လွတ်လပ်ရေးခိုင်မြဲရေးအတွက် အသက်သွေးဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်ရေးနှင့် အချုပ်အခြာအာဏာ ထာဝစဉ်တည်တံ့ခိုင်မြဲအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရမည့်အရေးကို အစိုးရနှင့်တပ်မတော်က အဓိကတာဝန် ထမ်းဆောင်နေသလို နိုင်ငံသားအားလုံးကလည်း ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြဖို့တာဝန်ရှိသည်။ မျက်မှောက်ကာလ ဖြစ်ပေါ်နေသောပဋိပက္ခများသည် ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးကို ခြိမ်းခြောက်နေသော အန္တရာယ်များဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးကို ထိခိုက်ပါက တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေးဆုံးရှုံးသလို ဖြစ်သွားနိုင်သည်။
ယခုအခါ ပြည်ထောင်စုကြီးပြိုကွဲအောင်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုပျက်ပြားအောင် ပြည်ပမှသွေးထိုးလှုံ့ဆော် မြှောက်ပင့်အားပေးမှုဖြင့် အကွက်ချစီစဉ် ဖျက်ဆီးနေကြသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။ အကျိုးဆက်မှာ ပြည်တွင်း၌ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအချင်းချင်း ရန်စစ်ခင်းသဖြင့် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားပြည်သူများ ဆင်းရဲဒုက္ခမျိုးစုံရောက်ကြရသည့်အပြင် ပြည်သူများနေထိုင်ရာဒေသများလည်း ပျက်စီးဆုံးရှုံးပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အလှမ်းဝေးသွားသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရရှိသည့်အခါ လွတ်လပ်ရေး၏ အသီးအပွင့်များကို တန်းတူညီမျှခံစားရရှိရေးအတွက် အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီးများက မျှော်မှန်းဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ၏ အကျိုးဆက်ကြောင့်ဝေးခဲ့ရသည်မှာ စိတ်မကောင်းစရာဖြစ်သည်။
ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်
လက်ရှိတွင် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများက တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်မှုပျက်ပြားအောင် တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးနေကြသည်။ ပြည်တွင်းပြည်ပမှ အဖျက်သမားများက သောင်းကျန်းသူများနှင့် အတိုင်အဖောက်ညီစွာဆိုရှယ်မီဒီယာကို လက်နက်သဖွယ်အသုံးပြုပြီး အစိုးရနှင့် ပြည်သူ၊ ပြည်သူနှင့်တပ်မတော်၊ ပြည်သူနှင့်ပြည်သူ သွေးကွဲအောင်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုပျက်ပြားအောင် တိုက်ခိုက်နေသည်ကိုတွေ့ရမည်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတော်တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးအတွက် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတာဝန်များကို ထမ်းဆောင်နေကြ သည့် တပ်မတော်သားအချင်းချင်း စိတ်ဝမ်းကွဲအောင် သတင်းတု၊ သတင်းမှားများဖြင့် ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်နေကြသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။
တပ်မတော်ပြိုကွဲလျှင် တိုင်းပြည်ပြိုကွဲမည်ဖြစ်၍ တပ်မတော်ဖြိုခွဲရေးကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင်နေသည့် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေး သတင်းတု၊ သတင်းမှားများကို နားမယောင်မိဖို့လိုသည်။ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်မှုများသည် တပ်မတော်အပေါ်၌သာမက တစ်မျိုးသားလုံး၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကိုပါ ထိခိုက်စေပြီး တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ပျက်ပြားစေနိုင်သည်ကို သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။ သတင်းတု၊ သတင်းမှားများကြောင့် ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များ ယိမ်းယိုင်မသွားစေရန်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှု ခိုင်မာအားကောင်းစေရန် အစဉ်အမြဲနိုးကြားနေရ မည်ဖြစ်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်ဖျက်မီဒီယာများ၏ ဆိုးရွားသည့်လုပ်ရပ်များကို အသိ၊ သတိနှင့်ဆင်ခြင်ပြီး စစ်မှန်သည့် စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို တည်ဆောက်သွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။