کارنامه تاریخ سراسر حاکی از... دشواریهاست و در عین حال حاکی از این نکته است که هر چه بر عمر انسان می گذرد دشواریهایش کمتره امیدهایش بیشتر. این کارنامه را البته نمی توان در چند حادثه خلاصه کرد اما آنچه خردمندان آناتول فرانس درین باب می توانسته اند به پادشاه شرقی خویش بگویند تا آن حد نمی توانسته است يأس انگیز باشد. اگر تاریخ انسانیت را بتوان در ترازو نهاد آنچه در گذشته و حال مایه شرم و پستی انسان می تواند شد نسبت بدانچه مایه اميد و سرفرازی اوست وزن زیادی ندارد. درست است که گهواره نخستین جلوه حیات انسانی را هنوز نمی توان از روی قطع تعیین کرد اما گهواره قدیمترین تمدن امروز انسانی را بیشک باید در شرق نزدیک جست. در بین النهرین و حوزه نیل.

تاریخ در ترازو؛ دکترعبدالحسین زرین کوب؛امیرکبیر؛ ۱۳۶۲.ص ۲۶۲
https://t.me/tarikhfarhanghonariranzamin