[ የሶሓቦች አሻራ…]
በሰይዲና ዑመር (ረዐ) የኸሊፋነት ቆይታ ኢስላማዊ እሳቦቶች አብበዋል።ቁርዓናዊ ስልጣኔ በዓለም ዙርያ የጎመራበት ዘመን ነበር።በነብያዊ አስተምሕሮቶት የተገሩት ሶሓቦች በየደረሱበት መልካም ዜጋን ስለመፍጠር ታግለዋል።በሰው ልጅ ላይ የተጫነውን የዘረኝነት መርዝ አክመው፣
የእኩልነት መርሆዎችን አስገንዝበዋል።
በሰብዓዊነት ላይ የተከናነቡ ዝንባሌዎችን በፍትህ ተክተዋል።በዳዕዋቸውም ፍጡርን ከፈጣሪ ጋር አዛምደዋል።ለፈጣሪም ለፍጡርም የመታመን ባህልን አዳብረዋል።ለችግር ሲባል እርስ በርስ መጣረስን በማስቆም፣በፍቅርና በሶብር የማለፍ እሴቶችን አውርሰዋል።
ኢስላማዊ ትምሕርቶችም በተቀናጀ ሁናቴ የደሩበት ወርቃማ ዘመን ነበር።
ዘርፈ ብዙ አበርክቶዎችን ማደል የቻለው ይሃ ዘመን በከተሞች ምስረታና እድገት ላይ ያኖረው አሻራ በቀዳሚነት ይዘከራል።ዛሬ ላይ በዓለም ዙርያ ከሚታወቁ እና የጎላ የኋሊት ታሪክና ስልጣኔን ከተቋደሱት ከተሞች ጀርባ የሶሃቦች የጥበብና የትግል ሚናቸው በሰፊው ይነበባል።
"ፋስጠጥ"በመባል የምትታወቀው ጥንታዊቷ ካይሮም ታሪኳ ላይ ተሃድሶን ካስገኙላት መሪዎች መሐል አምር ኢብኑል አስ አንዱ ናቸው።ሶሃቦች ሚስር(ግብፅ)ን ከቶጣጠሩ በኋላ፣አምር ቢን አስ የግዛቲቱ ሚንስቴር ተደርገው ተሾሙ።ባለ ታሪኳን አሌክሳንድሪያ ከተማን መናገሻቸው አደረጉ።
በሒደትም ከጠቅላይ አዛዡ ሰይዲና ዑመር ጋር በመምከር፣የማዕከላዊ መንግስታቸውን መቀመጫ ወደ ያኔዋ "ፋስጣጥ"የዛሬዋ ካይሮ ለወጡ።ከተማይቱ ጥንታዊ ብትሆንም በሶሓቦቹ እጅ ከገባች በኋላ ግን በርካታ መሰረታዊ ልማቶችን፣የንግድ መንገዶችን፣የግንባታና
የምህንድስና ጥበባትን ማግኘት ችላለች።
ሶሓቦች በሰፈሩበት ከተሞች ሁሉ ቀዳሚ ተግባራቸው የነበረው የመስጂድ ግንባታ መሆኑን በታሪክ ያወሷል።ለዚያም በቀዳሚነት የ(አምር ኢብንል አስ)መስጂድ ተገንብቷል።
በቀጣይነትም በወቅቱ በነበሩ ሶሓቦች ስም የተሰየሙ ሌሎች በርካታ መስጂዶችም በሀገሪቱ አራቱም አቅጣጫ ተዋቅረዋል።እሰከ 220 የሚደርሱ መስጂዶችና መድረሳዎችን በወቅቱ መመስረታቸውም ድርሳናት ያትታሉ።በዚህም ሰበብ በሀገሪቱና አጎራባች ክፍለ ግዛቶች ላይ የኢስላማዊ እውቀት ስርጭት ተደራሽ ሆኗል።
ከቆይታም በኋላ የሚንስትሩ አምር ወኪሎች ወደ ሊቢያ በመገስገስ፣ሰርጥ የተሰኘችን ከተማ መያዝ ችለዋል።ከተማዋን በምህንድስና ጥበባቸው እንዳዲስ አስዋቡ።እና መንገዶችን፣
መኖሪያ ቤቶች፣ለሚኒስትሮች መቀመጫ ቢሮዎችን፣እንዲሁም የጦር ካምፕን ጨምሮ መዝናኛ ስፍራዎችን ሰርተዋል።በግዛቶች ያልተያ መንፈሳዊና ቁሳዊ ስልጣኔን ማስረፅ ችለዋል።
በሰይዲና ዑመር (ረዐ) የኸሊፋነት ቆይታ ኢስላማዊ እሳቦቶች አብበዋል።ቁርዓናዊ ስልጣኔ በዓለም ዙርያ የጎመራበት ዘመን ነበር።በነብያዊ አስተምሕሮቶት የተገሩት ሶሓቦች በየደረሱበት መልካም ዜጋን ስለመፍጠር ታግለዋል።በሰው ልጅ ላይ የተጫነውን የዘረኝነት መርዝ አክመው፣
የእኩልነት መርሆዎችን አስገንዝበዋል።
በሰብዓዊነት ላይ የተከናነቡ ዝንባሌዎችን በፍትህ ተክተዋል።በዳዕዋቸውም ፍጡርን ከፈጣሪ ጋር አዛምደዋል።ለፈጣሪም ለፍጡርም የመታመን ባህልን አዳብረዋል።ለችግር ሲባል እርስ በርስ መጣረስን በማስቆም፣በፍቅርና በሶብር የማለፍ እሴቶችን አውርሰዋል።
ኢስላማዊ ትምሕርቶችም በተቀናጀ ሁናቴ የደሩበት ወርቃማ ዘመን ነበር።
ዘርፈ ብዙ አበርክቶዎችን ማደል የቻለው ይሃ ዘመን በከተሞች ምስረታና እድገት ላይ ያኖረው አሻራ በቀዳሚነት ይዘከራል።ዛሬ ላይ በዓለም ዙርያ ከሚታወቁ እና የጎላ የኋሊት ታሪክና ስልጣኔን ከተቋደሱት ከተሞች ጀርባ የሶሃቦች የጥበብና የትግል ሚናቸው በሰፊው ይነበባል።
"ፋስጠጥ"በመባል የምትታወቀው ጥንታዊቷ ካይሮም ታሪኳ ላይ ተሃድሶን ካስገኙላት መሪዎች መሐል አምር ኢብኑል አስ አንዱ ናቸው።ሶሃቦች ሚስር(ግብፅ)ን ከቶጣጠሩ በኋላ፣አምር ቢን አስ የግዛቲቱ ሚንስቴር ተደርገው ተሾሙ።ባለ ታሪኳን አሌክሳንድሪያ ከተማን መናገሻቸው አደረጉ።
በሒደትም ከጠቅላይ አዛዡ ሰይዲና ዑመር ጋር በመምከር፣የማዕከላዊ መንግስታቸውን መቀመጫ ወደ ያኔዋ "ፋስጣጥ"የዛሬዋ ካይሮ ለወጡ።ከተማይቱ ጥንታዊ ብትሆንም በሶሓቦቹ እጅ ከገባች በኋላ ግን በርካታ መሰረታዊ ልማቶችን፣የንግድ መንገዶችን፣የግንባታና
የምህንድስና ጥበባትን ማግኘት ችላለች።
ሶሓቦች በሰፈሩበት ከተሞች ሁሉ ቀዳሚ ተግባራቸው የነበረው የመስጂድ ግንባታ መሆኑን በታሪክ ያወሷል።ለዚያም በቀዳሚነት የ(አምር ኢብንል አስ)መስጂድ ተገንብቷል።
በቀጣይነትም በወቅቱ በነበሩ ሶሓቦች ስም የተሰየሙ ሌሎች በርካታ መስጂዶችም በሀገሪቱ አራቱም አቅጣጫ ተዋቅረዋል።እሰከ 220 የሚደርሱ መስጂዶችና መድረሳዎችን በወቅቱ መመስረታቸውም ድርሳናት ያትታሉ።በዚህም ሰበብ በሀገሪቱና አጎራባች ክፍለ ግዛቶች ላይ የኢስላማዊ እውቀት ስርጭት ተደራሽ ሆኗል።
ከቆይታም በኋላ የሚንስትሩ አምር ወኪሎች ወደ ሊቢያ በመገስገስ፣ሰርጥ የተሰኘችን ከተማ መያዝ ችለዋል።ከተማዋን በምህንድስና ጥበባቸው እንዳዲስ አስዋቡ።እና መንገዶችን፣
መኖሪያ ቤቶች፣ለሚኒስትሮች መቀመጫ ቢሮዎችን፣እንዲሁም የጦር ካምፕን ጨምሮ መዝናኛ ስፍራዎችን ሰርተዋል።በግዛቶች ያልተያ መንፈሳዊና ቁሳዊ ስልጣኔን ማስረፅ ችለዋል።