Архів Общества - SRE

Statistical data from the 1930 census in Romania. This volume contains data on the population of individual towns and villages broken down by declared ethnicity and native language. Carpatho-Rusyns and Ukrainians were treated as one category. Carpatho-Rusyn communities could be found in formerly Hungarian territories; particularly in counties Arad, Bihor, Brașov, Cluj, Hunedoara, Maramureș, Sălaj, Satu Mare, Severin, Timiș-Torontal.

Статістичны даны зо списаня жытельства Румунії з року 1930. Тото выданя подає населіня окремых міст і сіл подля декларованой етнічной і языковой катеґорії. Русины і Українці были зарахованы до єдной катеґорії. Русинскы громады мож найти на теріторіях, што были частьов Угорщины; головні в жупах Арад, Біхор, Брашов, Клуж, Марамуреш, Салаж, Сату-Маре, Северін, Тіміш-Торонтал, Хунедоара.

https://rusynsociety.com/document/romanian-census-1930/

A dictionary of a large number of 17-18th cent. official documents – most prominently the urbarial records of the 1770s, and the correspondence of Manuil Oľšavskŷj, Bishop of Mukachevo. An important source for the study of Rusyn secular literature. The edition includes the author’s previous article on urbarial records as well as some of their examples.

Словник великого числа памяток урядного писемства 17.-18. століть, найважнійшыма з котрых сут урбарскы записы з 1770. років і кореспонденція мукачівского єпископа Мануїла Ольшавского. Важне жерело до історії русинской світской літературы. Выданя містит у собі авторову старшу статю о урбарскых записах і тыж дакілько їх прикладів.

https://rusynsociety.com/document/dezso_pismennost/

✨ РІДКЫЙ ТЕКСТ ✨

One of the oldest Rusyn philosophical texts in existence. This particular essay on proving the existence of god was written by the famous Subcarpathian writer and scientist Vasyl Dovhovych (1783-1849), and was published in a Hungarian journal in 1829.

Єден из майдавньых русинськых тексту, што у цілому маєме. Сись есей, котрый ставив перед собов ціль доказати екзистанованя Бога, быв написаный знамым Пудкарпатськым автором ай ученым Васильом Довговичом (1783-1849. годы), тай быв опубликованый у мадярському журналови у 1829. рокови.

https://rusynsociety.com/rue/document/efforts-to-show-the-existence-of-god/

A description of the debate over an appropriate literary language in Subcarpathian Rus published in the last years of the First Czechoslovak Republic. The article also deals with the terminology issue in the Czech language.

The author describes the dynamics of the Ukrainophile and Russophile currents in Subcarpathian Rus over the interwar decades. Claiming both parties have stopped accommodating the local vernacular, he sees potential in the sporadically present Rusynophile idea. Previous polemical literature as well as the relevant legal documents are referenced throughout.

Опис дебатів о выборі літературного языка про Підкарпатску Русь, выданый у послідны рокы Першой чехословацькой републікы. Статя ся тыж занимат проблемами термінолоґії в чеськім языку.

Автор описує дінаміку українофілского і русофілского таборів на Підкарпатскій Руси перебігом медживойновых десятьріч. Твердячи, же обадва таборы ся веце не адаптуют ку народній бесіді, видит потенціал у спорадичній русинофілскій ідеї. У тексті ся подає вельо інформацій з пережой полемічной літературы і релевантных правовых документів.

https://rusynsociety.com/document/on-the-language-disputes-in-subcarpathian-rus/

A first-hand account of Czechoslovakia’s post-war administration in Subcarpathian Rus’, headed by František Němec, Government Delegate for the Liberated Territories.

Němec reports on his interaction and communication with the Red Army and local Communists, who successfully impeded all Czechoslovak activities in the province and orchestrated a pro-Soviet separatist movement. He then describes the negotiations in Moscow over the following two months, where it became clear that Subcarpathian Rus’ would inevitably be ceded to the Soviet Union.

Звіт з першых рук о чехословацькій повойновій адміністрації на Підкарпатскій Руси під началництвом Франтішка Нємеца, владного делеґата про ослободжены теріторії.

Нємец дає звіт о взаємодіяню і комунікації з Червенов Армадов і містныма комуністами, котры успішно сперли вшытку роботу чехословацькой адміністрації і орґанізовали просовітскый сепаратістичный рух у краю. Дале описує переговоры у Москві медже слідуючыма двома місяцями, де вже было ясно, же Підкарпатска Русь неминучо буде передата Совітскому союзу.

https://rusynsociety.com/document/the-soviet-seizure-of-subcarpathian-ruthenia/

Records from the September 1919 founding meeting of the National Congress of American Rusyns, a new political body organized by its predecessor, the American National Council of Uhro-Rusyns. A report by Gregory Zhatkovych dealt with the situation in Europe and the expected Rusyn self-determination. The account of ANCUR’s history by Julius Gardoš’ also features the text of the Council’s memorandum presented to U.S. President Woodrow Wilson in October 1918.

Протокол закладаючого засіданя Народного Конґреса Америцкых Русинів (септ. 1919), нового політичного орґану орґанізованого його попередником, Америцков Народнов Радов Угро-Русинів. Ґриґорій Жаткович дав справу о сітуації в Европі і чеканім самоопреділіню Русинів. Юлій Ґардош выклав історію АНРУР вєдно з текстом єй меморандума, поданого президентові США Вудрову Вілсону в октобрі 1918.

https://rusynsociety.com/document/nationalcongress/

A history of the diocese of Prešov in the 18th and 19th centuries compiled from “unpublished Latin notes” of Alexander Dukhnovych translated into Russian and published in Saint Petersburg in 1877 after his death in 1865 by one Archpriest K. Kustodiev.

Історія Пряшівской єпархії в 18. і 19. столітях, зложена з «невыданых латиноязычных записів» Александра Духновича в російскім перекладі. Опублікована посмертно в Санкт-Петербурзі протоєрейом Константином Кустодієвом.

https://rusynsociety.com/document/istoriapriashevs/

Автобіоґрафія будителя Русинів Александра Духновича в латинскім оріґіналі з українскым перекладом (переклав Андрій Дідик). Духнович описує свій жывот од дітинства до року 1861. Бесідує о своїй роботі в пряшівскій і мукачівскій єпархіях, револуції 1848. року і насліднім періоді.

The autobiography of the Rusyn awakener Alexander Duchnovič, published in the Latin original alongside the Ukrainian translation (by Andriy Didyk). Duchnovič describes his life from his childhood years until 1861. He speaks of his work in the Eparchies of Prešov and Mukačevo, the 1848 revolution, and the following period.

https://rusynsociety.com/document/autobiographia/

This publication reproduces and analyzes one of the oldest surviving documents in the Rusyn language: a confirmation patent issued by the sons of voivode Balicza in 1404. The patent concerns the jurisdiction of the Hrušovo Monastery, and as such is important for early Rusyn ecclesiastical history. Other documents pertaining to the monastery are also reviewed.

Тота публикація містит у собі копію і аналізу єдной з найстаршых дотеперь захороненых памяток у русинскім языку: потверджуючу грамоту, выдану сынами войводы Балиці в році 1404. Грамота, што ся тыче юрісдікції Грушовского монастыря, є цінным жерелом про давну русинску церьковну історію. Обзераны сут ай другы дотычны монастыря документы.

https://rusynsociety.com/document/slavonic-document-1404/

Маєме про вас рідкі выданя!

J. Nečas. Politická situace na Podkarpatské Rusi. Praha, 1997 (рукопис 1921).
Й. Перени, Из истории закарпатских украинцев, 1849–1914. Будапешт, 1957.
І. Керча. Утцюзнина: читанка про недїльні школы. Будапешт, 2001 (1. выданя).
М. Алмашій, М. Молнарь. Слово за словом. Ужгород, 2004.

М. Троян. Того дня зійшло сонце возз’єднання. Ужгород, 1979.
О. Довганич (упор.). Навічно в пам’яті історії : біографічний довідник делегатів. Ужгород, 2004.
А. Ильницкій (ред.). Карпатска Недѣля (1940, 1941). Унгвар.

В. Котигорошко. Верхнє Потисся в давнину. Ужгород, 2008.
И. Коломиец. Социально-экономические отношения и общественное движение в Закарпатье во второй половине XIX столетия, т. 1, т. 2. Томск, 1961/2.
Sztripszky H., Bilák I. Dolha és vidékének néprajza. Budapest, 1915/6.

Б. Співак, М. Троян. 40 незабутніх днів. Ужгород, 1967 – екслузив!
В. Владыков. Рыбы Подкарпатской Руси. Ужгород, 1926.
Е. Фенцикъ (ред.). Листокъ (1889, 1890). Унгваръ.

F. Němec, V. Moudrý. The Soviet Seizure of Subcarpathian Ruthenia. Toronto, 1955 (repr. ed. 1981) — ексклузив!
А. Волошин. Спомины. Ужгород, 1923.
Я. Головацкій. Народныя пѣсни Галицкой и Угорской Руси III, отд. I, отд. II. Москва, 1878.

Образкы Русину в роботах Якова Головацького / Pictures of Rusyns in Yakiv Holovatsky's works

(Я. Головацкій, Народныя пѣсни Галицкой и Угорской Руси, т. 2-3; О народной одеждѣ и убранствѣ Русиновъ…)

П. Линтуръ. Угро-русскія коляды. Ужгородъ, 1942 (Uhro-Rusyn Koľadŷ, author's text in Russian)
В. Гнатюк. Угроруські духовні вірші. Львів, 1902 (Uhro-Rusyn Spiritual Poems, author's text in Ukrainian)
Я. Головацкій. Народныя пѣсни Галицкой и Угорской Руси (I, II). Москва, 1878 (The Folksongs of Galician and Hungarian Rus’, author's text in Russian)

I. Muranij, Stories and Fables (1941), in Rusyn
W. Goetl (ed.), On the Lemko Region (1935), in Polish
J. Czajkowski (ed.), Lemkos in the History and Culture of the Carpathians, vol. I (1995), in Polish
J. Czajkowski, Studies on the Lemko Region (1999), in Polish