نای بی‌نوا (تکمیلی)

دوست دانشمندی دربارۀ کاربرد زیرا به‌معنی «از این روی» (نه «از آن روی که») تذکر داد و یادآور شد که معنی بیت با آن صورت، بدون نیاز به خوانشی که من پیشنهاد کرده‌ام، منطقی‌ است: آنچه را دلم از او پر می‌شود با کوه می‌گویم، از این روی پاسخ گفتۀ من جز انعکاس سخنم نیست. این کاربرد زیرا را در این بیت از ناصر خسرو می‌توان دید:

زندان مؤمنانست جهان، من چنین
زیرا همی قرار به یمگان کنم

پس از این تذکر به‌یاری تارنمای گنجور دیوان مسعود سعد را جست‌وجو کردم تا ببینم آیا در جای دیگر زیرا را به‌معنی «زین روی» به کار برده‌است یا نه، و دیدم ظاهراً همه جا آن را به‌معنی «از آن روی که» به کار برده‌است. این موضوع را با آن دوست عزیز در میان گذاشتم و جست‌وجوی او نیز به همین نتیجه رسید و حاصل آنکه ظاهراً پیشنهاد من در فرستۀ پیشین همچنان معقول است. برای اثبات یک کاربرد در گفتار یک گوینده همیشه نمی‌توان به گفتار گویندۀ هم‌عصر او استناد کرد، چرا که فاصلۀ جغرافیایی و نیز اختلاف سبک‌های شخصی ممکن است موجب تفاوت کاربردهای آن دو گوینده شده‌باشد.