📃 شیشهی شکسته! (۱) | ✍🏻 فردریک باستیا
➣ @Notes_On_Liberty
❃ آیا تابهحال شاهد خشمگرفتن جیمز نیکسیرت (James Googfellow) بودهاید به هنگام شکستهشدن تصادفی یک شیشه پنجره به دست پسر بازیگوشاش؟ اگر در چنین صحنهای حضور داشتهاید، قطعاً باید دیده باشید که تمامی حاضران حتی اگر سی نفر هم باشند، با صاحب خانه همدردی میکنند: «اتفاق ناخوشایندی بوده است که ظاهراً برای هیچکس منفعتی ندارد. ولی چنین حوادثی چرخ کسبوکار را به حرکت در میآورد. بالاخره هرکسی باید به شکلی امرارمعاش کند. اگر هیچ شیشهای شکسته نشود، آنوقت شیشهبُر چطور زندگیاش را بگرداند؟» اکنون این فرمول همدردی شامل یک تئوری کامل است که باید در وسط این ماجرا مُچاش را بگیریم. چراکه شوربختانه در این مورد بسیار ساده همان واقعیتی دیده میشود که در اکثر رخدادهای اقتصادی شاهد آن هستیم.
❃ فرض کنید که تعمیر خسارت شش فرانک هزینه داشته باشد. این بدان معنی است که حادثه یادشده شش فرانک برای صنعت مربوطه درآمدزایی داشته است. موافقم و هیچ مخالفتی با این حرف ندارم. استدلال شما صحیح است. شیشهبر خواهد آمد کار خود را انجام میدهد و شش فرانک را میگیرد و در دلش از کودک بیتوجه قدردانی میکند. این همان اتفاقی است که قابل مشاهده است. اما اگر استنتاج را اینگونه ادامه دهیم و چنین نتیجهگیری کنیم که شکستن شیشه خوب است، به گردش پول کمک میکند و موجب تشویق صنعت میشود، فریاد خواهم کشید که «نه خير، هرگز اینگونه نیست: نظریه شما فقط در حد آنچه دیده میشود متوقف مانده است؛ و توجهی به آنچه دیده نمیشود، ندارد».
❃ آنچه مشاهده نمیشود این است که شهروند ما شش فرانک برای چیزی خرج کرده است و در نتیجه توان خرجکردن این مبلغ را برای چیز دیگر از دست داده است. مشاهده نمیشود که اگر او مجبور به جایگزین کردن شیشه پنجره نمیشد برای مثال کفش کهنه خود را تعویض میکرد، یا یک کتاب دیگر برای کتابخانهاش میخرید. بهطور خلاصه او شش فرانک خود را بهمنظوری استفاده میکرد یا به مصرفی میرساند که در حال حاضر امکانش را ندارد.
❃ بیایید صنعت را بهطور کلی در نظر بگیریم. پنجره شکسته شده است، صنعت شیشه شش فرانک به دست میآورد و این چیزی است که دیده میشود. اگر پنجره نشکسته بود صنعت کفش (یا صنعت دیگری) شش فرانک عاید خود میکرد، و این چیزی است که دیده نمیشود. و اگر بخواهیم موارد نادیده را که عامل منفی به حساب میآیند در کنار آنچه که دیده میشود و مثبت قلمداد میشود، مدنظر داشته باشیم در مییابیم که این اتفاق برای صنعت بهطور عام یا برای اشتغالزایی در کشور فایدهای ندارد؛ خواه شیشه شکسته شود خواه نه.
➣ @Notes_On_Liberty
➣ @Notes_On_Liberty
❃ آیا تابهحال شاهد خشمگرفتن جیمز نیکسیرت (James Googfellow) بودهاید به هنگام شکستهشدن تصادفی یک شیشه پنجره به دست پسر بازیگوشاش؟ اگر در چنین صحنهای حضور داشتهاید، قطعاً باید دیده باشید که تمامی حاضران حتی اگر سی نفر هم باشند، با صاحب خانه همدردی میکنند: «اتفاق ناخوشایندی بوده است که ظاهراً برای هیچکس منفعتی ندارد. ولی چنین حوادثی چرخ کسبوکار را به حرکت در میآورد. بالاخره هرکسی باید به شکلی امرارمعاش کند. اگر هیچ شیشهای شکسته نشود، آنوقت شیشهبُر چطور زندگیاش را بگرداند؟» اکنون این فرمول همدردی شامل یک تئوری کامل است که باید در وسط این ماجرا مُچاش را بگیریم. چراکه شوربختانه در این مورد بسیار ساده همان واقعیتی دیده میشود که در اکثر رخدادهای اقتصادی شاهد آن هستیم.
❃ فرض کنید که تعمیر خسارت شش فرانک هزینه داشته باشد. این بدان معنی است که حادثه یادشده شش فرانک برای صنعت مربوطه درآمدزایی داشته است. موافقم و هیچ مخالفتی با این حرف ندارم. استدلال شما صحیح است. شیشهبر خواهد آمد کار خود را انجام میدهد و شش فرانک را میگیرد و در دلش از کودک بیتوجه قدردانی میکند. این همان اتفاقی است که قابل مشاهده است. اما اگر استنتاج را اینگونه ادامه دهیم و چنین نتیجهگیری کنیم که شکستن شیشه خوب است، به گردش پول کمک میکند و موجب تشویق صنعت میشود، فریاد خواهم کشید که «نه خير، هرگز اینگونه نیست: نظریه شما فقط در حد آنچه دیده میشود متوقف مانده است؛ و توجهی به آنچه دیده نمیشود، ندارد».
❃ آنچه مشاهده نمیشود این است که شهروند ما شش فرانک برای چیزی خرج کرده است و در نتیجه توان خرجکردن این مبلغ را برای چیز دیگر از دست داده است. مشاهده نمیشود که اگر او مجبور به جایگزین کردن شیشه پنجره نمیشد برای مثال کفش کهنه خود را تعویض میکرد، یا یک کتاب دیگر برای کتابخانهاش میخرید. بهطور خلاصه او شش فرانک خود را بهمنظوری استفاده میکرد یا به مصرفی میرساند که در حال حاضر امکانش را ندارد.
❃ بیایید صنعت را بهطور کلی در نظر بگیریم. پنجره شکسته شده است، صنعت شیشه شش فرانک به دست میآورد و این چیزی است که دیده میشود. اگر پنجره نشکسته بود صنعت کفش (یا صنعت دیگری) شش فرانک عاید خود میکرد، و این چیزی است که دیده نمیشود. و اگر بخواهیم موارد نادیده را که عامل منفی به حساب میآیند در کنار آنچه که دیده میشود و مثبت قلمداد میشود، مدنظر داشته باشیم در مییابیم که این اتفاق برای صنعت بهطور عام یا برای اشتغالزایی در کشور فایدهای ندارد؛ خواه شیشه شکسته شود خواه نه.
➣ @Notes_On_Liberty