#یادداشت
#محمدباقر_ملکیان

🗒 سند پژوهی (9)
تحریف و تصحیف (2)

✅ این یادداشت ادامه یادداشت گذشته پیرامون گونه های تحریف و تصحیف در اسانید است:
3. جابجایی و تبدیل
این دو سند را ملاحظه کنید
1. محمّد بن یحیی عن أحمد بن محمّد عن أحمد بن الحسن بن عليّ عن عمرو بن سعید (کافی)
2. محمّد بن یحیی عن محمّد بن أحمد عن أحمد بن الحسن عن عليّ بن عمرو بن سعید ( تهذیب)
أما سند صحیح ـ چنان که مرحوم آيت الله خويي هم گفته است ـ چنین است: محمّد بن أحمد عن أحمد بن الحسن بن علي عن عمرو بن سعید ( معجم رجال الحدیث، ج2، ص77)
نمونه دیگر از تبدیل، تبدیل «و» به «عن» و برعکس است. این گونه از تحریف ـ به قول صاحب منتقی الجمان ـ نمونه های فراوانی دارد از جمله:
1. محمّد بن الحسین عن جعفربن بشیر و المفضّل بن عمر.
2. محمّد بن الحسین عن جعفربن بشیر عن المفضّل بن عمر.
بنابر سند أوّل جعفربن بشیر هم طبقه مفضّل است که با توجه به طبقه هر دو، مشخص است که چنین مطلبی درست نیست، بنابراین نمی توان صحّت سند اوّل را پذیرفت.
نمونه دیگر:«الحسین بن سعید عن صفوان عن فضالة عن العلاء عن محمّد بن مسلم».
با توجه به اسانید دیگر صفوان و فضالة هر دو از مشایخ حسین بن سعید اند، و هر دو از علاء نقل روایت می کنند، بنابراین صورت صحیح سند چنین است: «الحسین بن سعید عن صفوان و فضالة عن العلاء».

https://t.me/derasatfielmrejal