یمن و موشک‌هایی که فقط صدا دارند
جنگ سرد در منطقه بین دو قدرت اصلی، یعنی ایران و عربستان هر روز وارد مرحله تازه‌تری می شود. ایران توانست در همسایگی خود نظم جدیدی حاکم کند. عراق کشوری که توسط بوش فتح شد و به قول سعود الفیصل، وزیر امور خارجه سابق سعودی در طبقی از طلا تقدیم ایران شد، دیگر آن کشور بحران زده نیست که نیمی از آن درکنترل گروهی تروریستی باشد. بعد از آنکه مرجعیت عامه جهان تشیع، متمثل در آیت الله سیستانی با صدور فتوایی بر وجوب جهاد در دفاع از عراق،اقدام به بسیج عمومی نیروهای شیعه نمود، ایران با تجربه جنگ‌های پراکنده و بازکردن شریان بی پایان سلاح های سبک و نیمه سنگین خود،حشد الشعبی را سامان داد و این نیرو توانست ظرف مدت سه سال، نظم و امنیت را حاکم کرده و نیروهای دولت اسلامی که در فاصله 70 کیلومتری بغداد بودند را نابود کنند. اوضاع ایران در دو کشور سوریه و لبنان نیز خوب است و بحران جدی این دو کشور را تهدید نمی‌کند. خطر سقوط از بشار اسد دور شده و نیروهای مخالف نیز از عدم ائتلاف و همبستگی در رنجند و بحران حمله ائتلاف به بهانه سلاح شیمیایی وجود ندارد. در لبنان نیز تهدیدهای عمده امنیتی و نیز خطری که از ناحیه برخی تحرکات مانند اعمال تحریم بانکی علیه حزب الله و یا تحریک برخی گروهای سنی وجود داشت، اکنون دیگر بلاموضوع شده است. اما در محور مقابل اوضاع عربستان چندان خوشایند نیست. درهمسایگی خود جنگی را افروخته است که توان اتمام آبرومندانه آنرا ندارد.
🔵علیرغم انکه در یمن ابتکار عمل در اختیار هیچ کدام از طرفین نزاع نیست اما هر مقدار اوضاع سعودی‌ها در این جنگ رو به وخامت گذارده شرایط حوثی ها نیز تعریفی ندارد. چند روز گذشته برخی تحلیلگران بعد از اعلام خبر حمله موشکی به ریاض و کاخ یمامه آنرا به فال نیک گرفته و نشانه ای از ابتکار عمل یمنی ها و نیز تغییر رویکرد دفاعی به رویکرد حمله و تهدید مستقیم دانسته اند. در خصوص حمله موشکی به فرودگاه که چند هفته قبل خبرش منتشر شد، هیچ تصویری از اصابت موشک به هدف منتشر نشد بلکه بالعکس تصاویری از انهدام موشک توسط سامانه پدافندی سعودی منتشر شد. در آخرین حمله نیز که یمنی ها ادعا میکردند که کاخ را هدف گرفته اند نیز صرفا یک فایل از جابجایی چند خودرو آتش نشان به نمایش درآمد که می توانست متعلق به هر کشور عربی و هر حادثه ای باشد. اولین به کارگیری موشکهای اسکاد در منطقه متعلق به جنگ ایران و عراق و نیز جنگ کویت است. در جنگ کویت نیروهای عراقی با موشکهای اسکاد، اهدافی در تل آویو و ریاض و ظهران را با موشک های تقویت شده اسکاد که صدام آنها را صواریخ الحسین و العباس می نامید، مورد اصابت قرار داد. موشک های به تل اویو اصابت کرد اما تعداد محدودی نیز توسط سامانه دفاع موشکی پاتریوت رهگیری و منهدم شد. اما شهرهای عربستان در مقابل موشک های عراقی کاملا بی دفاع بودند. اکنون بعد از دو دهه از آن تجربه، سامانه پاتریوت با صرف هزینه میلیارد دلاری، توسعه، تجهیز و بهزسازی شده است و در جنگ با غزه حتی موشک های کوتاه برد کاتوشا را رهگیری می کرد. عربستان نیز اکنون ثابت کرده دیگر آن حریف دست بسته در مقابل تکنولوژی دهه شصت بلوک شرق نیست.
🔴موشک های حوثی در این مدت نتوانسته ضربه جدی به اهداف اقتصادی و استراتژیک سعودی وارد آورد و صرفا دقایقی فضای مجازی وخبری را به خود مشغول کرده است و بیشتر برای برای مصرف داخلی و حفظ روحیه نیروهای هوادار اقدام به شلیک موشک میکنند زیرا موشکها قبل از آسیب زدن به اهداف خود منهدم می شوند. از طرف دیگر این شلیک ها می تواند هزینه هایی را برای هم پیمانان منطقه ای حوثی ها در پی داشته باشد که با توجه به نمایش ناموفق نماینده امریکا، اما می تواند در صورت تکرار برخی هزینه ها را برای نیروهای همسو در عرصه بین المللی داشته باشد. برخی معتقدند که اکنون حوثی ها مایل هستند با همین موشک پرانیهای ناموفق، اقدام به ایجاد یک موازنه وحشت با سعودی نمایند و زیر سایه این موازنه وحشت به اخذ امتیاز از حریف مبادرت نمایند. به نظر می رسد کارگزار کنونی سعودی و رویکردی که در مواجه با بحرانها دارد تا زمانی که کلیت این تهدید را از همسایگی خود ریشه کن نکند، دست از جنگ برنخواهد داشت. ادامه جنگ علیرغم مدت و هزینه زیاد آن نشان می دهد که سعودی و وزیر دفاع جوانش، برای اتمام غائله مصمم است. محور سعودی با توجه به اختلافات با قطر و برخی مشکلات ترکیه و امارات از اوضاع خوبی برخوردار نیست اما این شرایط نباید سبب خطای در تحلیل و قضاوت نادرست برای محور ایران باشد. موشک پرانیهای حوثی به ویژه در دو حمله اخیر دارای هزینه های بسیار و فاقد راهبرد و منافع مناسب بوده است. صدای این موشکها از ضربات و خسارت های احتمالی آنها بسیار بیشتر است و در دنیای سیاست لزوما پر سرو صدا بودن به معنای پر خاصیت بودن نیست. محمد جواد خلیلی کانال مطالعات جهان عرب @dr_mj_khalili
جنگ سرد در منطقه بین دو قدرت اصلی، یعنی ایران و عربستان هر روز وارد مرحله تازه‌تری می شود. ایران توانست در همسایگی خود نظم جدیدی حاکم کند. عراق کشوری که توسط بوش فتح شد و به قول سعود الفیصل، وزیر امور خارجه سابق سعودی در طبقی از طلا تقدیم ایران شد، دیگر آن کشور بحران زده نیست که نیمی از آن درکنترل گروهی تروریستی باشد. بعد از آنکه مرجعیت عامه جهان تشیع، متمثل در آیت الله سیستانی با صدور فتوایی بر وجوب جهاد در دفاع از عراق،اقدام به بسیج عمومی نیروهای شیعه نمود، ایران با تجربه جنگ‌های پراکنده و بازکردن شریان بی پایان سلاح های سبک و نیمه سنگین خود،حشد الشعبی را سامان داد و این نیرو توانست ظرف مدت سه سال، نظم و امنیت را حاکم کرده و نیروهای دولت اسلامی که در فاصله 70 کیلومتری بغداد بودند را نابود کنند. اوضاع ایران در دو کشور سوریه و لبنان نیز خوب است و بحران جدی این دو کشور را تهدید نمی‌کند. خطر سقوط از بشار اسد دور شده و نیروهای مخالف نیز از عدم ائتلاف و همبستگی در رنجند و بحران حمله ائتلاف به بهانه سلاح شیمیایی وجود ندارد. در لبنان نیز تهدیدهای عمده امنیتی و نیز خطری که از ناحیه برخی تحرکات مانند اعمال تحریم بانکی علیه حزب الله و یا تحریک برخی گروهای سنی وجود داشت، اکنون دیگر بلاموضوع شده است. اما در محور مقابل اوضاع عربستان چندان خوشایند نیست. درهمسایگی خود جنگی را افروخته است که توان اتمام آبرومندانه آنرا ندارد.
🔵علیرغم انکه در یمن ابتکار عمل در اختیار هیچ کدام از طرفین نزاع نیست اما هر مقدار اوضاع سعودی‌ها در این جنگ رو به وخامت گذارده شرایط حوثی ها نیز تعریفی ندارد. چند روز گذشته برخی تحلیلگران بعد از اعلام خبر حمله موشکی به ریاض و کاخ یمامه آنرا به فال نیک گرفته و نشانه ای از ابتکار عمل یمنی ها و نیز تغییر رویکرد دفاعی به رویکرد حمله و تهدید مستقیم دانسته اند. در خصوص حمله موشکی به فرودگاه که چند هفته قبل خبرش منتشر شد، هیچ تصویری از اصابت موشک به هدف منتشر نشد بلکه بالعکس تصاویری از انهدام موشک توسط سامانه پدافندی سعودی منتشر شد. در آخرین حمله نیز که یمنی ها ادعا میکردند که کاخ را هدف گرفته اند نیز صرفا یک فایل از جابجایی چند خودرو آتش نشان به نمایش درآمد که می توانست متعلق به هر کشور عربی و هر حادثه ای باشد. اولین به کارگیری موشکهای اسکاد در منطقه متعلق به جنگ ایران و عراق و نیز جنگ کویت است. در جنگ کویت نیروهای عراقی با موشکهای اسکاد، اهدافی در تل آویو و ریاض و ظهران را با موشک های تقویت شده اسکاد که صدام آنها را صواریخ الحسین و العباس می نامید، مورد اصابت قرار داد. موشک های به تل اویو اصابت کرد اما تعداد محدودی نیز توسط سامانه دفاع موشکی پاتریوت رهگیری و منهدم شد. اما شهرهای عربستان در مقابل موشک های عراقی کاملا بی دفاع بودند. اکنون بعد از دو دهه از آن تجربه، سامانه پاتریوت با صرف هزینه میلیارد دلاری، توسعه، تجهیز و بهزسازی شده است و در جنگ با غزه حتی موشک های کوتاه برد کاتوشا را رهگیری می کرد. عربستان نیز اکنون ثابت کرده دیگر آن حریف دست بسته در مقابل تکنولوژی دهه شصت بلوک شرق نیست.
🔴موشک های حوثی در این مدت نتوانسته ضربه جدی به اهداف اقتصادی و استراتژیک سعودی وارد آورد و صرفا دقایقی فضای مجازی وخبری را به خود مشغول کرده است و بیشتر برای برای مصرف داخلی و حفظ روحیه نیروهای هوادار اقدام به شلیک موشک میکنند زیرا موشکها قبل از آسیب زدن به اهداف خود منهدم می شوند. از طرف دیگر این شلیک ها می تواند هزینه هایی را برای هم پیمانان منطقه ای حوثی ها در پی داشته باشد که با توجه به نمایش ناموفق نماینده امریکا، اما می تواند در صورت تکرار برخی هزینه ها را برای نیروهای همسو در عرصه بین المللی داشته باشد. برخی معتقدند که اکنون حوثی ها مایل هستند با همین موشک پرانیهای ناموفق، اقدام به ایجاد یک موازنه وحشت با سعودی نمایند و زیر سایه این موازنه وحشت به اخذ امتیاز از حریف مبادرت نمایند. به نظر می رسد کارگزار کنونی سعودی و رویکردی که در مواجه با بحرانها دارد تا زمانی که کلیت این تهدید را از همسایگی خود ریشه کن نکند، دست از جنگ برنخواهد داشت. ادامه جنگ علیرغم مدت و هزینه زیاد آن نشان می دهد که سعودی و وزیر دفاع جوانش، برای اتمام غائله مصمم است. محور سعودی با توجه به اختلافات با قطر و برخی مشکلات ترکیه و امارات از اوضاع خوبی برخوردار نیست اما این شرایط نباید سبب خطای در تحلیل و قضاوت نادرست برای محور ایران باشد. موشک پرانیهای حوثی به ویژه در دو حمله اخیر دارای هزینه های بسیار و فاقد راهبرد و منافع مناسب بوده است. صدای این موشکها از ضربات و خسارت های احتمالی آنها بسیار بیشتر است و در دنیای سیاست لزوما پر سرو صدا بودن به معنای پر خاصیت بودن نیست. محمد جواد خلیلی کانال مطالعات جهان عرب @dr_mj_khalili