در جستجوی حقیقت

اکنون باید به هوش بود و پیام فرزندانِ این آب و خاک را به جان نیوشید و به خوبی دریافت که با راه و روش های گذشته نگرانه و یک جانبه و ایدئولوژیک نمی توان در جهت آرامش و آسایش و رفاه و بهروزی جامعه گامی برداشت و انتظار رفع و کاهش مشکلات و مسائل را داشت. پیامِ فرزندان ایران پیامِ صلح و آزادی و برابری و خِرَدورزی و دوستی و رفاه و بهروزی و سعادت مردمانش است و هر اقدام و راه روش دیگری غیر از این کشور را دچار بحران می کند. لذا باید به هوش بود که از هرگونه اقدامات غیر عقلانی، غیر علمی، غیر انسانی، غیر اخلاقی، و مغایر با حقوق انسانی و اجتماعی، مغایر با نیازهای نسل امروز، مغایر با شأن و شئونات انسانی و مغایر با راه و روش های زندگی در جهان امروزین به طور جدی پرهیز نمود.
باید به طور ساختاری و سیستماتیک دید و شنید و دانست که تمامی مردمان این سرزمین از هر مذهب و قوم و سلیقه و عقیده ای ایرانی اَند و واجد تمامی حقوقِ انسانی و اجتماعی و هر اقدامی در جهت محروم کردن آنان از تمامی حقوق شان زمینه را برای بروز خشونت و آشوب مهیا کرده و در نهایت هم درگیری و در هم ریزیِ اجتماعی که به صلاح هیچ فرد و گروهی هم نیست. باید صدای این محرومان و مطرودان به خوبی شنیده شود و آنان احساس کنند که مورد توجه قرار گرفته اند. مردمان جامعه از هر طیف و گروه و قوم و مذهبی را باید به خوبی دید و حرف های شان را شنید. به هوش باشیم که ندیدن ها و نشنیدن های ساختاری و سیستماتیک موجب وسیع تر شدن دایره محرومیت و مطرودیت شده و هر چه قدر این روند های نامیمون و نامبارک گسترش بیشتری یابد دور از انتظار نیست که وقایع نامطلوب و نگران کننده نظیر اعتراضات اخیر هم امکان بروز وظهور یابند.

@tajeddin_mohammadbagher

ندیدن ها و نشنیدن های ساختاری و سیستماتیک لزوما مربوط به فرد یا افراد و گروه های خاصی نیست، بلکه موضوع از این قرار است که ساختار سیاسی جامعه در وضعیت فعلی خودش به هر دلیل توان دیدن و شنیدن صداهای متنوع و گوناگون جامعه را ندارد و اکنون راه برون رفت از این مشکل این است که ساختار سیاسی جامعه باید به گونه ای اصلاح و ترمیم شود که بتواند هم خوب ببیند و هم خوب بشنود تا از پسِ این خوب دیدن ها و خوب شنیدن ها قادر به ارائه تحلیل های درست و منطقی ای باشد که جامعه را از بحران ها خارج کند و راه پیشرفت و توسعه متوازن و پایدار را هموار کند.
ندیدن ها و نشنیدن های ساختاری و سیستماتیک موجب می شود که بسیاری از مسائل و مشکلات مردم و گروه های مختلف اجتماعی نه تنها مورد توجه قرار نگیرند، در عین حال انباشت شوند و ناگهان چون کوه آتشفشان دچار فوران شوند. بیشترِ دلسوزان و روشنفکران و آگاهان به شرایط کشور بارها و از مجاری گوناگون فریاد زدند که شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور خوب نیست. دیگر با چه زبانی بگویند که مشکلات و مسائل کشور تاب و توان مردمان این سرزمین را بریده و در حال تبدیل شدن به مخاطراتِ جدی است. با چه زبانی بگویند که بیکاری، فقر و محرومیت گسترده، نابرابری های اجتماعی، حاشیه نشینی و مهاجرت های ناموزون به کلان شهرها و شهرهای بزرگ، عدم پاسخگویی بسیاری از نهادها و سازمان ها، فساد گسترده، بحران محیط زیست و خشکسالی همه و همه شرایط را به آستانه فروپاشی و درهم ریزی اجتماعی سوق داده؟!!! عجیب این است که برخی مسئولان و مدیران این سرزمین توجه چندانی به چنین شرایط بغرنجی نمی کنند و به دلیل ندیدن ها و نشنیدن های ساختاری و سیستماتیک از درک و تحلیل منطقی مسائل و مشکلات کشور ناتوان شده اند!!!
از سوی دیگر به جای دیدن و شنیدن درستِ خواسته ها و نیازهای مردم عجیب است که دست به ساده سازی ها و تقلیل گرایی هایی زده می شود و خواسته های متنوع، متکثر، و برحقِ مردم به مواردی چون: گرانی، مشتی اغتشاشگر و آشوب طلب و سایر موارد مشابه تقلیل داده می شود. این دوستان تنها عوامل دم دستی و سطحی را مقصران اصلی قلمداد می کنند و تأسف بار این که نمی اندیشند و فکر نمی کنند که حقیقت و واقعیت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در دنیای امروز بسی پیچیده تر و بغرنج تر از آن چیزی است که تصور می کنند. از این دوستان باید پرسید آیا چنین تحلیل های سطحی می تواند جامعه را از انبوهی از مشکلات رهایی ببخشد و به سر منزل امن و آرامش برساند؟ نگاه های سطحی و نابرخوردار از پایه ها و مایه های علمی و عقلانی در جهان پیچیده امروز چگونه می تواند جامعه ای را به قله های پیشرفت و توسعه همه جانبه و پایدار برساند؟
مسائل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی یکی و دوتا و ده تا و صد البته دمِ دستی و سطحی هم نیستند که راه حل های سطحی و غیر علمی و غیر منطقی داشته باشند. ضمن این که این مسائل امروز و دیروز هم بروز و ظهور نیافته اند، بلکه در یک فرایند تاریخی و اجتماعی امکان بروز و ظهور یافته اند، لذا بر اساس یک فرایند عقلانی و منطقی و مبتنی بر شرایط اجتماعی و فرهنگی قابل رفع و رجوع هستند و نه با ساده سازی و بی توجهی به تاریخ و به شرایط امروزین. جهانِ امروز جهانِ عقلانیت جدید، علوم جدید و اخلاق جدید است و در چنین جهانی صد البته بدون عقلانیت و علم و اخلاق جدید نمی توان درصدد حل و فصل مشکلات و مسائل برآمد و به تَبَعِ آن خواهانِ پیشرفت و توسعه متوازن و پایدار بود. جهان امروز جهانِ شناخت علمی و عقلانی و جهان برنامه ریزی های منطقی و آینده نگرانه است و از طریق سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های منطقی و علمی می توان امیدوار بود که از میان انبوهی از مشکلات و مسائل گوناگونی که کشور را در بر گرفته اند، عبور کرد و به سرمنزل سعادت و آرامش و امنیت رسید.

✳️ندیدن ها و نشنیدن های ساختاری و سیستماتیک(گفتار در اعتراضات روزهای اخیر)
(محمد باقر تاج الدین)

در بررسی و تحلیل اعتراضات اخیر نوشته ها و سخنان نسبتاً زیادی در رسانه ها توسط تحلیل گران و اندیشمندان سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ارائه شد که هر کدام از زاویه خاصی به موضوع پرداختند. برخی معتقد بودند که مشکلات اقتصادی مانند بیکاری و فقر گسترده موجب بروز چنین اعتراضاتی شده است. تحلیل گران سیاسی نبود نهادهای مدنی میانجی بین مردم و حاکمیت را دلیل اصلی بروز اعتراضات مورد نظر دانسته اند. تحلیل گران اجتماعی بروز شرایط نابهنجار و آنومیک در جامعه، گسترش نابرابری های اجتماعی، زوال اعتماد و سرمایه اجتماعی، حاشیه نشینی و موارد مشابه را از جمله دلایل اصلی در بروز این اعتراضات قلمداد کرده اند. روشن است که هر کدام از این تحلیل ها البته در جای خود درست و منطقی بوده و اگر چه تمامی واقعیت را بازنمایی نمی کنند اما برش هایی از واقعیت مزبور را در معرض دید قرار می دهند و آفتابی می کنند.
از مجموع دلایلی که برای بروز اعتراضات اخیر اقامه و ارائه شده است به نظر می رسد مهم ترین دلیل ندیدن ها و نشنیدن های ساختاری و سیستماتیک از سوی سیاستگذاران و کارگزاران جامعه باشد که گویی سال ها و بل دهه هاست که دیگر نمی توانند روندها، تحولات، تغییرات، مسائل و پدیده های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه را به درستی ببینند و بشنوند. ضمن این که بود و باش و زندگی مردم جامعه به درستی دیده نمی شود صدای آنان هم به خوبی شنیده نمی شود. صداهای خاموش جامعه(منظور حاشیه نشینان و مطرودین و محرومین جامعه است که به دلیل در اختیار نداشتن فرصت ها و امکانات لازم برای رساندن صدای خود به ساختار سیاسی جامعه هیچ گاه نتوانستند و نمی نوانند اعلام موجودیت کنند و صدای خود را به گوش آنان برسانند) به کنار، حتی صدای روشنفکران و متفکران و اندیشمندان و صاحبنطران جامعه که بعضاً این جا و آن جا کوشش می کنند درباره مشکلات و مسائل گوناگون اجتماعی و اقتصادی و سیاسی تحلیل های خود را ارئه کنند هم عموماً نشنیده گرفته می شود و گویا گوش شنوایی برای شنیدن این سخنان وجود ندارد. از زبان ملک الشعراء بهار باید گفت که:
بیست سال افزون زدم دادِ وطن، نشنید کس تازه از نو می‌زنم دادِ وطن‌، من با کی اَم؟
همچو بلبل گر هزار آوا برآرم‌، چون که هست گوش‌ها بر نغمه زاغ و زَغَن‌، من با کی اَم؟
می‌زنم در انجمن فریاد واوبلا، ولیک پنبه دارد گوشِ اهلِ انجمن‌، من با کی اَم؟!!!

فایل صوتی سخنرانی اینجانب در نشست دین و جامعه چهارمین همایش ملی پژوهش اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایران
👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

✳️چالش های دینداری در جهان مدرن
محمد باقر تاج الدین
چکیده
دینداری در جهان مدرن از جهات گوناگون دچار چالش های پر فراز و نشیبی شده است، به گونه ای که امروزه نمی توان از یک شکل دینداری صحبت کرد و تنها دینداری سنتی را مطمح نظر قرار داد. به عبارت دیگر، اگر دینداری در دوران گذشته بدون کمترین چالش بوده است و در قالب سنتی آن به منصه ظهور و بروز می رسید، امروزه اما دیگر این گونه نیست و پس از ورود مدرنیته با چالش های جدی ای روبرو شده است. در واقع مدرنیته به واسطه عقلانیت، علوم و دانش های جدید، فلسفه جدید، اخلاق جدید، انسان شناسی، روان شناسی و جامعه شناسی و با درافکندن پرسش های بنیادی در زمینه های گوناگون فکری، اعتقادی، ارزشی، و رفتاری آموزه های دینی را به چالش کشیده است. بدیهی است که در چنین شرایطی دینداریِ دینداران نیز دستخوش تحولات و تغییرات شگرفی شده است به گونه ای که اکنون می توان از سه چالش مهم دینداری در بین دینداران بحث و گفتگو نمود: چالش اول) چالش دینداری با عقلانیت جدید؛ چالش دوم)چالش دینداری با علوم جدید و چالش سوم) چالش دینداری با اخلاق جدید. نوشتار حاضر سه چالش مورد اشاره را به بحث گذاشته تا از نقد ناقدان مشفق بهره بیشتری ببرد و از این طریق هم به صورتبندی بهتر و عمیق تر مسأله بپردازد و هم راه های برون رفت از این چالش ها را بهتر دریابد.
کلیدواژه ها: دین؛ دینداری؛ جهان مدرن؛ عقلانیت جدید؛ علوم جدید؛ اخلاق جدید.
@tajeddin_mohammadbagher

چکیده مقاله و سخنرانی اینجانب در پانل دین در چهارمین همایش ملی پژوهش اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایران
👇👇👇👇👇👇👇👇👇