QASHQADARYO- IJOD- 2022 YIL

​​— Noan’anaviy yo‘nalishda yozilgan asarlaringizda tinimsiz ravishda tun, qora, zulmat, tobut, o‘lik, xaroba sifatlariga murojaat etasiz. Bu bilan o‘quvchini ruhan toliqtirib yo asaringizdan bezdirib qo‘yishdan cho‘chimaysizmi? Umuman, sizningcha ijodkor asar yaratayotganda o‘quvchini e’tiborga olishi kerakmi?..

Nazar Eshonqul: — An’anaga qaysi tomondan qarashga bog‘liq. Agar quruq bayon qilib berish an’anaviy bo‘lsa, to‘g‘ri, men bundan qochishga urinaman. Aslida o‘ta an’anaviy yozaman. O‘zim shunday o‘ylayman.

Navoiy, Bobur, Mashrab yoki dostonlarimizga bir qarang. Ularni sinchiklab o‘rgansangiz, men oddiy an’anaparast mashq qiluvchi bo‘lib qolaman. Ularning asarlarida ham “tun”, “qoralik”, “zulmat” va hokazo siz sanagan rangu obrazlar (esingizda bo‘lsa, “Tun panjaralari” Navoiyning “Boshimg‘a ko‘rki, ne tun kelturibsen…” degan bayti bilan boshlanadi) birinchi o‘rinda turadi.

Go‘rda tug‘ilgan Go‘ro‘g‘li, bir o‘g‘il er bo‘lib yetishadigan vaqt mobaynida zindonga mahkum etilgan Alpomish (Yodgor balog‘atga yetishi uchun uni shuncha vaqt zindonda saqlash shartmidi? Yoki nega yetti yil? Sakkiz yoki olti yil emas! Nimani anglatadi yetti soni? Zindon-chi?), sandiqqa majburan oqizilgan Tohir, Farhodu Shirin fojeasi bizga nimani anglatyapti? Bu yerda siz aytgan “qora” narsadan tashqari yana qanday tashbeh-ishora, ramz bo‘lishi mumkin? Nega go‘rda tug‘ildi? Nega zindon qilindi? Nega shahzoda bo‘la turib o‘lim topdi? Buyuk xalq va buyuk ajdodlar tafakkuri bizga bular orqali nimalar deyapti? Bu yerda qanday falsafiy kalit bor?

Agar savollarni davom ettirsak, yana ko‘plab yangi savollar tug‘iladi. Men ana shu buyuk savollarga ilojim yetganicha, aqlim-idrokim qabul qilganicha javob izlashga uringanman, xolos. Meni voqea emas, uning mohiyati qiziqtiradi. Agar shu mohiyatni — hikmatni topa olsak, sizu biz “qora” deb ta’riflayotgan ko‘pgina narsalar inson aqlu shuurini yoritadigan nurga aylanadi.

Qaysi o‘quvchini e’tiborga olish kerak? Navoiyni, Boburni o‘qiydigan, dostonlarimizdagi hikmatlarni kashf qiladigan o‘quvchinimi yoki ikkita lo‘li baronning bir o‘zbek qizini talashgani yoki daydi qizning kundaligi aks etgan asarni o‘qiydigan o‘quvchinimi?

📚 @akademnashr | #intervyu

​​ҚОРА ОШ, ЕТКАЗИЛГАН ЭЛГИЗ, БИРЛАШГАН ЖУРНАЛИСТЛАР

Бугун айрича кун бўлди. 27 июн – Матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимлари куни муносабати билан Artel Матбуот хизмати ўтказган “Ош танлови”да журналистлар 3 жамоага бўлиниб, турлича палов пиширдик. Биз учинчи гуруҳдагилар чойхона ош осдик. Умрида бундай таом пишириб кўрмаганми, бошқа гуруҳдагилар овқатимизни куйганга чиқариб, унга “қора ош” деган ном берди. Жизза ва пиёзни кўриб, бу овқатларингни ҳеч ким емайди, дея аския қилди. Лекин охирида қип-қизил бўлиб лаганга сузилган ошни кўпчил маза қилиб еди. Мана шу овқатимизга берилган баҳо эди. Биринчи гуруҳнинг оши тирик бўлганини, иккинчи гуруҳнинг оши эзилганини айтмаганда, ҳаммаси жойида бўлди.
Доим ўзгача нарсаларни ўйлаб топадиган артелчилар бу гал ҳам шундай қилди – уч жамоанинг уч лаган ошини қариялар уйига жўнатди. Буни бизга кейинроқ айтишди. Аниқроғи, видео қилиб қўйиб беришди. Хурсанд бўлдик. Ғолиблик мана шу эди аслида.
Бугунги энг қизиқ воқеа ўғлим Элгизнинг яндекс таксида етказилгани бўлди. Касбдошларим унга “достовка” қилинган бола”, деб ном берди. Ўғлим отасининг ош пиширишини кузатди. Тоза ҳавода маза қилиб ўйнади. Унга кимдир сув берди, уни кимдир кўтарди, кимдир ўйнатди, кимдир ўпди, кимдир бурнини артиб қўйди. Хуллас, болам бир зумда ҳамманинг боласига айланди. Исмини бекорга Элгиз – Элкезар қўймаганмиз-да. Эл орасида юрсин доим.
Рақиблар қора ошимиз ўзларининг овқатидан яхши чиққанини тилларида тан олмаган бўлса-да, аммо бунга ич-ичидан амин бўлгани уларнинг кўзларидан билинарди. Аммо муҳими ғолиблик эмас, бирлашув эди. Касбдошлар бошини бириктиргани учун артелчиларга раҳмат!
Байрамингиз муборак бўлсин, касбдошлар! Қаламингизни ҳеч ким, ҳеч нарса ва ҳеч бир тортиқ синдиролмасин!

Фозил Фарҳод

👇
https://t.me/fozilfarhod