مشتاقی و مهجوری (محمد علیجانی)

آغازگاه شکاف بین تفکر علمی و اسطوره‌ای

اسطوره نمود وجه طبیعی آدمی در برابر وجه علمی و فرهنگی اوست. به نظر اشتراوس با رشد عقل و دسته‌بندی‌های عقلانی و علمی، تجربه حسی به کنار رفت و بین علم و اسطوره که با تجربه حسی دمساز است، شکافی واقع شد.
شکاف و جدایی حقیقی بین علم و آنچه ممکن است آن را تفکر اسطوره‌ای بنامیم، در حقیقت از قرن هفدهم و هجدهم آغاز شد؛ زمانی که برای بیکن، دکارت، نیوتون و سایر دانشمندان ضروری بود تا اندیشه خود را در برابر تفکر قدیمی اسطوره‌ای و عرفانی به اثبات رسانند. چنین تصور می‌رفت که فقط علم می‌تواند با پشت کردن به محسوسات یعنی جهانی که می‌بینیم، می‌بوییم، می‌چشیم، و درک می‌کنیم، وجود داشته باشد. جهان محسوسات، جهان موهومی به نظر می‌رسید، حال آنکه جهان واقعی، جهان خواص ریاضی بود که فقط با تعقل دریافت می‌شد و با شهود کاذب حواس کاملا بیگانه بود.

لوی اشتراوس، (۱۳۹۴)، اسطوره و معنا، ترجمه فاضل لاریجانی و علی جهان‌پولاد، چاپ سوم، تهران: نشر فرزان روز، ص ۵ _ ۴

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

سه کارکرد اصلی دین از منظر انسان‌شناسی:

از منظر انسان‌شناسی دین را می‌توان نوعی توضیح دانست زیرا تا اندازه‌ای نقصان‌ها و کاستی‌های موجود در دانش تجربی را جبران می‌کند. سه کارکرد اساسی دین عبارتند از:
کارکرد سازمان‌دهندگی، زیرا دین نظمی را پیش‌فرض می‌گیرد و حفظ آن در کیهان را هدف خود قرار می‌دهد. کارکرد ایمنی‌دهنده، زیرا دین ترس و تنش‌های روانی انسان‌ها را از طریق ایمان و عدالت، به سطح قابل‌تحملی می‌رساند. کارکرد انسجام‌دهندگی، زیرا دین با اخلاق (حریم‌ها و تنبیه‌های ناشی از تخطی نسبت به آنها) سر و کار دارد و جماعت دینداران را به یکدیگر پیوند می‌دهد.

_ کلود ریویر، (۱۳۹۶)، درآمدی بر انسان‌شناسی، ترجمه ناصر فکوهی، چاپ سیزدهم، تهران: نشر نی، ص ۱۸۶

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

تحلیل انیمیشن کوتاه نقاب‌ها (masks)

موضوع فیلم: تقابل نظام‌های تک‌صدا و دیکتاتوری با نظام‌هایی که متکی بر تکثر صداها هستند.
اولِ فیلم، آدم‌های نقابدارِ غول‌پیکر وارد جمعیت آدم‌کوچولوها می‌شوند و و شروع می‌کنند به کشتن و خوردن آدم‌کوچولوها. آنها نمایندۀ دیکتاتورها هستند؛ دیکتاتورهایی که قدرتِ بیشتر خود را در گروِ خوردن خون و مال و جان مردمانِ زیردست خود می‌دانند و هرچه بیشتر به استبداد و استثمار مردمان می‌پردازند و می‌کوشند خود را از این طریق فربه‌تر و ستبرتر سازند. مردمان هم در برابر این ظلم و تعدّی توان هیچ‌گونه مقاومتی ندارند. دیکتاتورها خود را تافتۀ جدابافته فرض می‌کنند و نمی‌دانند که قدرت‌شان بسته به سرزندگی آدم‌های زیردست و رعیت است و با از بین بردن آنها فقط بنای قدرت خودشان را متزلزل و زیر پای خود را خالی می‌کنند؛ چنانکه وقتی آدم‌های غول‌پیکر تمام آدم‌کوچولوها را می خورند، به گرسنگی و درماندگی می‌افتند. پزشک غول‌پیکرِ نقابداری هم که لباس سفید پوشیده، خودش از حاصل جمع آدم‌کوچولوهایی که دست به دست هم داده و در کنار هم قرار گرفته‌اند، تشکیل شده است؛ یعنی نهادهای قدرت حقیقی و سالم و درمانگر، چیزی جز حاصل جمع اکثریت نیستند؛ اکثریتی که در روابطی معنادار و حساب شده و هوشمندانه می‌خواهد دیکتاتوری‌ها را نابود سازد و آزادی را فراهم آورد؛ اکثریتی که می‌خواهد اقلیت حاکم و نهاد قدرت از درون او برجوشیده باشد و تدبیرهای او رفتار قدرت را تعیین کند. چنانکه می‌بینیم که پزشک غول‌پیکر با تزریق مایع درون خود به درون آدم‌کوچولو‌ها جمعیت‌شان را زیاد می‌کند و اکثریت را در برابر اقلیتِ دیکتاتور قدرتمند می‌سازد. وقتی غول‌پیکرهای نقابدار این آدم‌کوچولوها را می‌خورند، از درون متلاشی می‌شوند و این نشان می‌دهد که اگر اکثریتِ آگاه و همدل و هوشمند به درون نهادهای قدرت تک‌صدا و دیکتاتور نفوذ کنند، از درون نابودشان می‌سازند. آدم‌کوچولوهای اولِ فیلم وقتی توسط غول‌پیکرهای نقابدار خورده شدند، اتفاقی نیفتاد اما آدم کوچولوهایی که مایع بدن پزشک به بدنشان تزریق شد، وقتی توسط غول‌پیکرهای نقابدار خورده شدند، آنها را از درون منهدم ساختند.
این آدم‌کوچولوهای تکثیر شده، چیزی داشتند که در آغاز فیلم فاقد آن بودند. آن مایع زردرنگی که به بدن‌شان تزریق شد، همان قدرت اکثریت آگاه و روح تعاون و همکاری هوشمندانه بود که باعث نابودی و انهدام دیکتاتوری‌های استثمارگر و انحصارطلب شد. پزشک نقابدار به آدم‌کوچولوها آمپول می‌زد و جمعیت‌شان را بیشتر می‌ساخت. پزشک‌ها درمانگر دردها هستند و درد و بیماری جامعۀ آدم‌کوچولوها چیزی جز دیکتاتورهای غول‌پیکر نبود. درمان این درد و عامل نابودی آن هم فقط همکاری هوشمندانه و اگاهانۀ اکثریت در قالب پزشک نقابدار بود؛ اکثریتی که با تدبیر و خردمندی خودش بر جای دیکتاتوری قبلی می‌نشست و سرنوشتش را خودش تعیین می‌کرد. نقاب هم بر این دلالت دارد که در پس نقابِ نهاد قدرت باید مردم باشند و اگر نهاد قدرت در پس ظاهرش و در درونش چیزی جز ارادۀ مردم و اکثریت باشد، همان اکثریت نابود و متلاشی‌اش می‌کند.

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

ادبیات زندگی را در تمامیت آن عرضه می‌کند.

تصویری که ادبیات از هستی به دست می‌دهد کلی و همه‌جانبه است. این تصویر در تمام ساحات وجود آدمی سیر و غور می‌کند و مانند چشم‌انداز ارائه شده در علوم تجربی و دیگر علوم انسانی در عصر تخصصی شدن علوم نیست که محدود و مخدوش و ابتر باشد و در آن بر یکی از شاخصه‌های وجود آدمی تاکید شود؛ شبیه داستان فیل و تاریکی در مثنوی مولانا که هرکسی از ظن خود و به فراخور درک و دریافت خود چیزی ناچیز و نامربوط و معوج و منحرف را متصور می‌شد.
در دنیای امروز، یگانه چیزی که ما را به کلیت انسانی‌مان رهنمون می‌شود در ادبیات نهفته است. این نگرش وحدت‌بخش این کلام کلیت‌بخش نه در فلسفه یافت می‌شود و نه در تاریخ، نه در هنر و نه، بی‌گمان، در علوم اجتماعی.
... داستان به وجود نیامده تا تنها یک محدوده واحد از تجربیات انسانی را بررسی کند. علت وجودی آن غنا بخشیدن به کل زندگی آدمی است و این زندگی را نمی‌توانیم تکه تکه کنیم، تجزیه کنیم یا به مجموعه‌ای از طرح‌ها و فرمول‌های کلی تقلیل بدهیم. به قول پروست: "زندگی واقعی که سرانجام در روشنایی آشکار می‌شود، و تنها زندگی‌مان که به تمامی زیسته می‌شود، ادبیات است.
ادبیات هستی انسان را در تمامیتش، نه به صورتی تقلیل یافته، عرضه می‌کند، یعنی همراه با نمایشی کامل از منطق، اخلاقیات و هویت ناسزاوار آدمی.

رک:
_ سلینا کوش (۱۳۹۶)، اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، ترجمه حسین پاینده، چاپ اول، تهران: انتشارات مروارید، ص ۱۴
_ ماریو بارگاس یوسا، (۱۳۹۶)، "چرا ادبیات"، چرا ادبیات، ترجمه عبدالله کوثری، چاپ پنجم، تهران: انتشارات لوح‌فکر، ص ۱۲_۱۱

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

فرهنگ ناب ایرانی؟
(در حاشیهٔ سخنی از عادل فردوسی‌پور)

سقراط گفته است: من در بنیاد دانش مردم تردید ایجاد می‌کنم و پیش‌فرض‌هایشان را آن‌قدر مورد پرسش قرار می‌دهم تا در نهایت بدانند که چیزی نمی‌دانند. (گوتفرید مارتین، سقراط، ۱۳۹۰: ۱) هر وقت کسی ادعایی بیان می‌کرد و بر عقیده‌ای پافشاری می‌نمود سقراط مبانی استدلال‌ها و پیش‌فرض‌هایش را که از طریق کلمات بیان شده بود مورد شک و پرسش قرار می‌داد و نشان می‌داد که پیش‌فرض‌هایی که ادعا بر روی آنها بنا نهاده شده همگی سست و نزار و غیرقطعی هستند. ما ایرانی‌ها هم همیشه به این بلیه دچار بوده‌ایم و هستیم که سخنان‌ و ادعاهایی را مطرح می‌کنیم که بنیادها و پیشفرض‌های مستحکم و قابل‌دفاع و روشنی ندارند. ما از زبان و واژگان آن‌قدر نادرست و نابه‌جا استفاده می‌کنیم که بنیاد دانش‌مان هم بر روی نوعی بدفهمی و کج‌فهمی بنا می‌شود. به جای این‌که زبان ابزار ایجاد ارتباط و تفاهم باشد، باعث سوء‌فهم‌های بزرگ شده است. مثلاً جناب آقای فردوسی‌پور بعد از ماجرای مزاحمت نسنجیدۀ ایرانیان در هتلِ محلِ اقامت رونالدو، می‌گفت: این حرکات با «فرهنگ ناب ایرانی» هم‌سو نیست. حال سؤال این است: فرهنگ چیست؟ ایرانی کدام است؟ مؤلّفه‌های ناب ایرانی بودن چیست؟ به احتمال فراوان ایشان از ارائۀ پاسخی روشن و منسجم و قابل‌دفاع ناتوان باشد.
فرهنگ به معنی خاص به سرمایه‌های معنوی یک قوم گفته می‌شود و این، همۀ آثار ادبی و هنری و فکری را در بر می‌گیرد؛ همۀ آنچه را از درون او سرچشمه گرفته، و در برون، تجلی خود را در «سازندگی» یافته است. این سازندگی اگر ناظر به نیاز‌های مادی باشد، تمدّن و اگر ناظر به نیازهای معنوی و غیرانتفاعی باشد فرهنگ است. (اسلامی‌ندوشن، فرهتگ و شبه‌فرهنگ، ۱۳۹۳: ۳۷) در این راستا اگر بخواهیم از بحث بینامتنیت کمک بگیریم باید گفت که مطابق گفتۀ باختین: تنها حرف اصیل و ناب را آدم اسطوره‌ایِ تنها زد و هیچ حرف نابی تاکنون زده نشده است. (تودوروف، منطق گفتگویی میخاییل باختین، ۱۳۹۳: ۱۰۳) تمام حرف‌ها مربوط به مبادلات و مناسبات متن‌های فرهنگی است.
فرهنگ هم یک امر بینامتنیِ کیفی است که با مباحث فکری و معنوی سر و کار دارد و حاصل دادوستد فکری و معنوی و هنری اقوام است و گذشته را با حال مرتبط می‌سازد. حال اگر فرهنگ ایرانی را محل توجه قرار دهیم باید بگوییم که نمودهای آن به دوران پیش از آریاییان برمی‌گردد و تا زمان ما ادامه می‌یابد. ایران از لحاظ جغرافیایی و سیاسی، در ادوار گذشته هیچ‌گاه مرزهای ثابتی نداشته و سرحدِّ شرق و غرب و محل وقوع حوادث تمدنی بزرگ بوده است. مواریث فرهنگی‌اش را هم از رهگذر مناسبات و روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و جنگ و گریزهایی که با سایر اقوام -از ساکنان بومی فلات ایران در ادوار قبل از آریاییان گرفته تا مردمان بین‌النَّهرین و یونانیان و رومیان و ترکان و عربان و مغولان و افغان‌ها و فرنگی‌ها- داشته، به دست آورده و برای نسل‌های بعدی به یادگار گذاشته است.
در عصر حاضر هم به قول یکی از اندیشمندان ایرانی: ایرانیان در بین ارزش‌های سه فرهنگِ غربی، اسلامی و ایرانی در حال آمد و شد و دادوستد هستند. (سروش، سه فرهنگ، ۱۳۷۸) از این رو، به نظر می‌رسد که سخن گفتن از «فرهنگ نابِ ایرانی» حاصل نوعی سطحی‌نگری و احساساتی‌گری و بی‌مُبالاتی در انتخاب کلمات باشد. البته یک نکته قابل ذکر است و آن این‌که تجربه‌های زیستی مشترک و خاطرات قومی مشترک شاید برخی ویژگی‌های روحی مشترک و نوعی احساسِ ما بودن را در نهاد مردمان یک قوم به ودیعه گذاشته باشد که مرحوم زرین‌کوب در مقالۀ «چگونه می‌توان ایرانی بود - چگونه می‌توان ایرانی نبود؟» و دکتر اسلامی ندوشن در مقالۀ «ایرانی کیست؟» به برخی از آن‌ها اشاره کرده‌اند. به نظرم این ویژگی‌ها به شکلی گزینشی و مقطعی از برخی ادوار انتخاب شده‌اند و هیچ‌کدام از آن‌ها آن‌قدر قطعی نیستند که بتوان آنها را فصل مشترکِ نابِ فرهنگیِ همۀ ایرانیان در سراسر ادوار دانست. معلوم نیست آقای فردوسی‌پور در جلوی این همه تماشاگر چطور از «فرهنگ ناب ایرانی» سخن می‌گوید و نمودهای آن را در تضاد با حرکت زشت ایرانیانی می‌بیند که در محل اقامت رونالدو مزاحمت ایجاد کردند؟! مگر آن‌که بگوییم که منظور گوینده از «ناب» چیزی در حدود «فاخر»، «درخشان» و... است.
در نهایت باید گفت که زبان ابزار ارتباط و فهم جهان است. استفاده نادرست از برخی واژگان بنیادین باعث سوء‌تفاهم‌های بزرگ و درکِ غلط از جهان می‌شود و فهم نادرست جهان باعث نرسیدن به خودآگاهی و نیز مقدمهٔ بسیاری از آشفتگی‌ها و مصائب فردی و جمعی است.

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

دو راهکار برای درک زبان ثقیل آثار بزرگ فکری و فلسفی غرب

بسیاری از آثار بزرگ فکری و فلسفی غرب به دلیل مشحون بودن از خیل عظیم اصطلاحات و مفاهیم و تعابیر نو که در فرهنگ فارسی پیشینه‌ای ندارند و در جهان ایرانی تازه‌اند، درک و دریافت‌شان به سختی صورت می‌گیرد؛ حتی اگر واژگان خوش‌ساخت و رسایی به عنوان معادل فارسی آن اصطلاحات و تعابیر و مفاهیم از سوی مترجمان برگزیده شود. برای آسان کردن روند فهم و دریافت اینگونه آثار دو رویکرد وجود دارد:

یکی اینکه مترجم علاوه بر ترجمه اثر، آن را شرح کند و برخی از مترجمان با نوشتن "مقدمه"های مفصل برای اثری که ترجمه می‌کنند، خواننده را در موقعیتی قرار می‌دهند که متن را بهتر درک می‌کند. این مقدمه‌ها در حکم "شرح"اند. برخی دیگر از مترجمان و پژوهشگران حوزه اخذ و اقتباس فرهنگی معتقدند که پیش از ترجمه آثار پیچیده باید صورت ساده‌تری از آنها را در اختیار خواننده گذاشت. این کار را نیز به دو روش می‌توان کرد: نسخه‌های خلاصه از ترجمه آثار مشکل و ترجمه آثار ساده‌تری که درباره آن آثار مشکل و پیچیده نوشته شده‌اند.

علی صلح‌جو، (۱۳۹۵)، از گوشه و کنار ترجمه"، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز، ص ۸۴ _ ۸۳

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

اخلاق الهی و قدسی یا اخلاق عقلانی؟!

تا پیش از عصر نوزایی و ظهور انقلاب روشنگری و تحولات‌ی که حرکت تاریخ را به سمت جهان مدرن هدایت کرد، آدمی در عصر خدا و در شهر خدا می‌زیست و هویتش را روابط و مناسباتش با عالم قدسی تعیین می‌کرد. اما در عصر مدرن انسان مرکز و محور همه چیز قرار گرفت و جانشین خدا و فرمانروای شهر انسان شد. اخلاقیاتی را هم که در جهان کهن قوت و شدت و اعتبارشان را از عالم بالا می‌گرفتند، ارتباط‌شان با عالم قدسی قطع شد و و یک نظام اخلاقیِ عقلانی جانشین نظام اخلاقی خدامحور جهان گذشته شد. اما آیا اخلاقی را که انسان مدرن بر محور عقلانیت و اعتباربخشی به مقام انسان ساخته، ضمانت اجرایی مستحکم و قابل اطمینانی برایش تدارک دیده که بتواند بسیاری از مشکلات اخلاقی و معرفتی را که گریبانگیر او شده، رفع کند و غرایز سرکش درونش را که او را به سمت مشتهیات تنانی کشانده و مهار عقل را از دستش گسلانده، رام کند و فروکش سازد؟

ویل دورانت هم در اصالت و قوام این اخلاقیات محاسبه‌گرِ انسان‌ساخته، تردید روا می‌دارد و می‌‌گوید:

غلیان سرخوش امور جنسی _ که این همه برای فرد خوشایند است و به حال نژاد خطرناک _ بدون تردید متکی بر زوال اعتقاد به امور فوق طبیعی است. ما در حال حاضر با این امتحان بسیار بزرگ درگیریم که آیا امکان حفظ نظام اجتماعی و نشاط و بقای نژاد از طریق قوانینی اخلاقی که تنها بر زمین تکیه دارند و از آن حمایت‌هایی که زمانی از آسمانها انتظار می‌رفت محرومند، وجود دارد یا نه. این امتحان در آتن شکست خورد، و در ایتالیای دوران رنسانس هم به شکست منتهی شد. ظاهرا آزاد کردن فرد از قیود، یعنی نابود کردن پندارهای او و توقف نامطلوب زاد و ولد و پرورش کودک، برای نژاد خطرناک است. این جریان، پیش از این، زیر پای رهبری آمریکا در ادبیات، اخلاقیات و سیاست شهری را خالی کرد. همین جریان در ادامه، احتمالا همه مردم اروپای غربی و امریکای شمالی را تضعیف خواهد کرد. ما به احتمال زیاد، با طغیان فرهنگی رو به رو خواهیم شد؛ شبیه آنچه در فلورانس و رُم در روزگار مدیچی و بورجیاها رخ داد. در پایان آتشفشانی خاموش خواهیم بود، و آسیا دوباره از اریکه پادشاهی جهان بالا می‌رود تا اینکه او هم روزی خیلی عاقل می‌شود و می‌میرد.

جوزف کمبل هم در باب قانون و اخلاقِ چارچوب‌مدارِ انسان‌ساختهِ سکولار که از قدسیت و منبع آسمانی تهی شده، چندان خوشبین نیست و آن را در کنترل غرایز خفته و قدرتمند بشر مدرن و حل مشکلات و مصائب رو به افزایش او ناتوان می‌یابد. او حتی مقام قضاوت و کارآیی آن را در جایگاهی اسطوره‌شناختی و قدسی می‌دید نه جامعه‌شناختی. به نظر او

برای آنکه قانون بتواند اقتداری فراتر از اجبارِ صرف داشته باشد، قدرت قاضی باید جنبه‌ای آیینی پیدا کند و اسطوره‌ای شود. این مطلب باید در بسیاری از جنبه‌های زندگی امروز، از دین گرفته تا جنگ و عشق و مرگ پیاده شود.

رک:
_ ویل دورانت، (۱۳۹۷)، در باب معنی زندگی، ترجمه شهاب‌الدین عباسی، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات پارسه، ص ۱۳۷
_ جوزف کمبل، (۱۳۹۳)، قدرت اسطوره، ترجمه عباس مخبر، چاپ نهم، تهران: نشر مرکز، ص ۷

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

کوه‌ها و مکان‌های بلند در اساطیر

کوه‌ها همواره به دلیل عظمت و ارتفاع‌شان تصوری از اعتلا و عروج را برای انسان کهن به وجود می‌آورده‌اند. کوه‌ها آدمیان را از بلایایی مثل سیل نجات می‌داده‌اند و رودهایی که سرچشمه حیات آدمی بوده‌اند از کوه‌ها روان گشته و زاده شده‌اند. به نظر می‌رسد که در بسیاری از فرهنگ‌های کهن، غالب امور باعظمت با کوه مرتبط بوده و خیلی از حوادث بزرگ و تاثیرگذارِ آغازین که الگو و تعیبن‌کننده حرکت زمان و آفرینش جهان بوده‌اند، در کوه‌ها رخ نمو‌ده‌اند.
کوه‌ها و مکان‌های بلند به عنوان رمزی از مکان مقدس آغازین، آدمی را از هبوط این عالم رها می‌سازند و به مکان قدسی آغازین می‌برند. معابد و مکان‌های مقدس زمینی هم مثل کلیساها و مساجد و زیارتگاه‌ها، با شکل مرتفع و برجسته‌شان، به نوعی تجلیِ نمونهِ کوچکِ مکانِ قدسیِ آغازین در جهان هبوط‌یافته و ناقدسی هستند. علاوه بر این، مکان‌های بلند به عنوان مرکز جهان و جایی در نظر گرفته می‌شوند که زمین ناسوتی را به آسمان ملکوتی وصل می‌کرد. رمز محور کیهان که زمین را به آسمان می‌پیوندد، تقریبا در همه مکان‌های قدسی یافت می‌شود، به صور مختلف: برج‌های هرمی‌شکل ناقوس‌دار، تیرهای نوک‌تیز، درخت_ستون‌های کلیساها و... . ستون، نردبان، درخت، تاک و... نیز بر مکان قدسی که مرکز جهان و واسطه زمین و آسمان است، دلالت دارد. بر طبق سنت‌های قبیله آرونتاها، آچیلپاها، نومباکولا (خدای آنها) نیای‌شان را آفرید. نومباکولا از تنه یک درخت صمغ (انگم)، دیرکی مقدس ساخت و بعد از تدهین آن به خون، از آن بالا رفت و در آسمان ناپدید شد. این دیرک به منزله محوری کیهانی است و در اطراف آن است که مرز قابل اسکان می‌شود. زیگورات ‌بابلی‌ها کوه‌ کیهانی است. نام برخی از حرم‌های مطهر بابلیان (نیپور، لارسا، سپیارا) بر "پیوند میان زمین و آسمان" دلالت دارد. بنا به باور مسلمانان، مکه مرکز جهان بوده و ایرانیان باستان خونیرث را مرکز جهان می‌دانستند که کوه اساطیری البرز در آنجا قرار دارد. در اساطیر هند، کوه "مِرو" در مرکز زمین "جامبودویپا" قرار یافته و این کوه معادل همان کوه البرز در ایران باستان و کوه قاف در ایران اسلامی است‌. کوه بیستون که بسیار در فرهنگ ایرانی و ادب فارسی محل اشاره بوده، در اصل "بغستان" به معنی جایگاه خدا بوده است.
این ویژگی‌های جادویی کوه و دیگر مکان‌های بلند، در فرهنگ‌ها و مذاهب گوناگون اشکال مختلفی داشته است. فریدون را مادرش به موبدان پاک‌دین می‌سپارد تا به کوه ببرند و پرورش دهند. کیومرث به عنوان اولین شاه و اولین انسان مکانش کوه بود. زال که موجودی عجیب و رمزی از ناهمگونی اساطیری با عالم ناسوتی بود، به کوه برده شد و سیمرغ او را پرورش داد و بعد از رشد و تعالی روحی، زال دوباره از کوه پایین آمد و به میان مردم برگشت. پیغمبر اسلام در غار حرا در کوه نور به عبادت خداوند می‌پرداخت و تجربیات معنوی کسب می‌کرد. در اساطیر یونانی کوه جایگاه کشف و شهود بود. متفکران در بلندا یا سراشیبی کوه پارناسوس یا کوه تاوگتوس یا کوه کوتائرون می‌نشستند و به فکر فرو می‌رفتند. طور سینا جایگاه وحی به حضرت موسی (ع) و کوه اوشیدرنه در کنار دریاچه کیانسیه (هامون) جایگاه وحی به زرتشت بود.
درختان نیز مانند کوه‌ها ویژگی قدسیت‌بخش دارند و بر مرکزیت دلالت می‌کنند. در سیبری و مغولستان و آمریکا و اندونزی و اقیانوسیه درخت بر رمز محور کیهان و واسطه زمین و آسمان دلالت دارد. در سیبری درخت قان را رمز "ستون آسمان" می‌دانند. ‌علاوه بر این، بودا در کنار درخت نجات یافت و به رستگاری و روشن‌بینی رسید و درخت بودا در معابد بودایی دیده می‌شود. در اساطیر ایران درخت سرو یادآور آناهید است و سرو کاشمر درخت بزرگی بوده که بنا به روایات کهن ایرانی زرتشت آن را کاشته و در شاهنامه دارای سرشتی مینوی توصیف شده است.

ر ک:
_ امان‌الله قرشی، (۱۳۸۹)، آب و کوه در اساطیر هند و ایرانی، چاپ دوم، تهران: نشر هرمس، ص ۵۲
_داریوش شایگان، (۱۳۹۳)، بت‌های ذهنی و خاطره ازلی، چاپ نهم، تهران: انتشارات امیرکبیر، ص ۱۹۵
_ میرچا الیاده، (۱۳۸۷)، مقدس و نامقدس، ترجمه نصرالله زنگویی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش، ص ۳۱
_ مونیک دوبوکور، (۱۳۹۴)، رمز‌‌های زنده‌جان، ترجمه جلال ستاری، چاپ پنجم، تهران: نشر مرکز، ص ۱۲ _ ۱۱

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q

این هم تحلیل دوست فاضلم آقای سید مهدی حسینی:

انیمیشن در مورد حکام ستمگر و دیکتاتور و نقدی بر آن است. چیزی که بیشتر از هر عامل دیگری ذهن بیننده را درگیر خود می‌کند نظم دیوانه‌وار حاکم بر روابط اجزا و اشیاء است.
خصوصا در مورد داخل قصر و محل حکمرانی پادشاه؛ دیوارها شبیه چرخ دنده‌های یک ساعت هستند که مدام در حال کار کردن هستند و با هم پیوستگی و ارتباط منظمی دارند.
و پادشاه که در این انیمیشن نماد هیئت حاکمه بر یک جامعه گرفتار مدرنیته است هیچ کاری جز نظارت بر اجرای امور ندارد. عصایی در دست دارد که شبیه دست انسان است و به هر چیز و هر کاری اشاره می‌کند باید انجام بشود.در واقع این عصا نماد قدرت حاکمیت است.
وقتی آدم کوکی درون ساعت به زمان انجام کاری اشاره می کند با دستور حاکم امتثال می‌یابد.
خورشید به دستور پادشاه باید در زمان مشخصی به آسمان برود و کار خود یعنی روشنایی‌بخشی را انجام دهد. و این زمان مشخص شده از سوی پادشاه یعنی اینکه هر اندازه و به هر میزان و مقدار که حکومت تعیین میکند حقیقت باید برای جامعه روشن شود نه بیشتر
اما زمانی که آدم کوکی خبر می‌دهد که پایان کار روزانه خورشید فرا رسیده خورشید از دستور پادشاه تمرد می کند و کماکان به روشنگری می‌پردازد.
و این عمل با واکنش شدید پادشاه مواجه می شود و او با استفاده از قوه قهریه می‌کوشد خورشید را به بند کشد و او را منقاد خویش سازد اما خورشید نیز در راه روشنگری مقاومت می‌کند.
جالب اینجاست که در مرحله نخست حاکم با تذکر (بخشنامه و احضاریه) می‌کوشد خورشید را متقاعد سازد و در گام بعدی با شلیک چنگک‌هایی از توپ‌های جنگی به سمت دهان خورشید سعی دارد او را به سمت خود بکشد و در بند کند و نهایتا وقتی این کارها مفید واقع نشد خود به وسیله قطار به سمت چشم خورشید حرکت می‌کند تا او را برای همیشه از تابش و روشنگری باز دارد.
حکومت موفق به این کار می شود اما نتیجه ی کار، فروماندن ابدی در تاریکی و جهل است...
البته انتخاب نام انیمیشن هم خیلی هوشمندانه بوده. اوروبوروس یکی از نمادهای باستانیه که در فرهنگ های مصری، یونانی، هندی، چینی و... وجود داره؛ ماری که دایره‌وار در حال بلعیدن دم خودشه و نماد آغازِ پایانه
در واقع سازنده می‌خواسته بگه این تسلسل باطل ادامه داره.

https://t.me/joinchat/AAAAAEPGlgsnhAK7YTXK9Q