ماجد مردوخ روحانی

https://goo.gl/wCo4Y8
به‌شێک له پێشه‌کی فه‌رهه‌نگی زانستگای کوردستان
دێره‌ن، با ئێمه‌یچ نه‌ی گوزه‌ره‌وه
جامێ وه ده‌س نێین ده‌س وه سه‌ره‌وه
«مه‌وله‌وی»

کوردی لای ئێمه ئێژن: «خێڵ بار ئه‌که‌ن و پیره‌ژن که‌پر ئه‌وه‌سێ!»
ڕاستت ده‌وێ، باس و به‌سه‌رهاتی ئه‌و پێرێژنه، له زۆر باره‌وه له ئێمه‌ی کورد قه‌وماوه؛ یه‌کیان: بواری زمان و زمانه‌وانی.
ئه‌گه‌ر چاوێک له کتێبخانه‌ی خه‌ڵکانی دراوسێ و ده‌وروپشتمان بکه‌ین، ده‌بینین چه‌ند دارا و ده‌وڵه‌مه‌ندن و تا کوێ ڕۆیشتوون و به کوێ گه‌یشتوون.
بۆ نموونه، بواری فه‌رهه‌نگ‌نووسین: باسی ئینگلیزی و عه‌ره‌بی له‌گه‌ڵ ئێمه‌دا، دیاره هه‌ر بۆ کردن نابێ! با چاوێ له فارسی بکه‌ین: هه‌ر له‌م سی ـ چل ساڵه‌دا، به ده‌یان فه‌رهه‌نگ و فه‌رهه‌نگی به‌رفراوان و زانست‌نامه‌ی گه‌وره و بچووکی له هه‌موو بابه‌تێک ده‌رهاتووه؛ یه‌ک له‌ یه‌ک جوانتر؛ یه‌ک له یه‌ک ڕازاوه‌تر. هێندێکیان بووجه‌ی تایبه‌تیان بۆ ته‌رخان کراوه و هێندێک ته‌نانه‌ت وارخان و عه‌ماره‌تی گه‌وره‌یان بۆ کراوه‌ته‌وه و به ده‌یان پسپۆڕی زمانه‌وان و وێژه‌وان و مێژووزان و چی و چی‌وان و چی و چی‌زانی تر له سه‌ری کار ده‌که‌ن.
ئه‌مجار به‌شی ئێمه؟
ئه‌وه بۆ سی سالآن ده‌چێ هه‌نبانه‌بۆرینه له چاپ ده‌رچووه. له‌م سالآنه‌ چه‌ند جاران، ته‌نانه‌ت به دزیش! چاپ کراوه‌ته‌وه، خوا ئه‌یزانێ؛ به‌لآم بێ زیاد و که‌م! ته‌نانه‌ت ڕێ نه‌دراوه هه‌ڵه چاپییه‌کانیشی لێ بسڕینه‌وه!
ـ شتی وا چۆن ده‌بێ؟
ـ چۆن وا نه‌بێ؟ وه‌ژاردنه‌وه‌ی کتێبان خه‌رج له سه‌ر ده‌ستی خاوه‌نی (!) داده‌نێ و خاوه‌نی هه‌نبانه‌ش په‌خشانگایه‌که* خۆیشی ته‌واو بۆ ناگه‌ڕێ؛ له کوێ بێنێ خێرات بکا و به خێری خۆی، له‌سه‌رڕا ئه‌و هه‌زار و چه‌ند لاپه‌ڕه‌یه تێک‌بداته‌وه و دیسان تێکی‌بخاته‌وه؟ خۆ دام‌وده‌زگایه‌کی پشتیوانیشمان نییه چاوی له به‌هره و داهات نه‌بێ و وه‌ک بۆ زمانه‌کانی تر ده‌کرێ، بۆ زمانی کوردیشی بکا و پشتی کاری وا بگرێ. به‌و پێیه، ئه‌وه‌ش که سی‌وچه‌ند ساڵی پێش ده‌ستی دا، هه‌لێک بوو، هه‌ڵکه‌وت. مه‌سه‌ل ده‌ڵێ: «هۆیه و هه‌ر ئه‌مڕۆیه» چۆن هات؟ هه‌ر وایشه چوو ... هه‌یهوو تا خولێکی تر و ده‌رفه‌تێکی تر!

**

شاعیرێکی فارس ده‌ڵێ: «تاو که ده‌ڕوا ئاوا ببێ، سێبه‌ر شۆڕتر ده‌بێته‌وه» منیش که پێم له ده‌روازه‌ی شێست ناوه و ئاوا بوونم له به‌رچاوه، تازه که‌وتۆته سه‌رم، پاش کاری ئه‌م فه‌رهه‌نگه و ده‌رهێنانی یه‌ک‌به‌رگی و چکۆله‌که‌ی، به یارمه‌تی هه‌واڵان و پشتیوانیی زانستگای کوردستان، له‌و تۆژینگه‌یه‌دا، بناغه‌ی فه‌رهه‌نگێکی به‌رفراوان (دائرة‌‌المعارف)ی کوردی داڕێژین و باقی ژیانم خه‌ریکی ئه‌و کاره بم: (ناسنامه‌یه‌کی کورد و کوردستان، برێتی له: زمان، وێژه، هونه‌ر، مێژوو، جوغرافیا، پیشه و پیشه‌سازی؛ به ده‌ق و وێنه و فیلمه‌وه). ده‌زانم بارێکی زۆر قورس و ئه‌رکێکی یه‌کجار گرانه و سنه‌یی گوته‌نی: «هه‌ر به ده‌م ئاسانه». جا ئه‌گه‌ر ئه‌و به‌رگه به به‌ری من و بۆ ته‌مه‌نی من «شۆڕ» بێ، هیوام به‌رزه و دڵنیام لاوه‌کان، به مه‌رجی دڵ‌هێنان و لێ‌بڕان، به ئه‌نجامێکی شیاو و شایانی ده‌گه‌یه‌نن.

وه‌هایه، که کانی به‌ هیوا
به‌هارانه لووزه‌و ئه‌به‌ستن به‌ره‌و شاری ده‌ریا
...
له هه‌ر شوێنێ ڕاماوه، داماوه، کاری ته‌واوه!
ئه‌زانێ ئه‌بێ هه‌ر بژێ و باژوێ
تا بژی، تا بمێنێ
هه‌ناوی به هه‌نگاوه
نه‌سره‌وتنه کووله‌که‌ی ڕۆحی ئاوه! ***

براتان: ماجد مه‌ردۆخ ڕۆحانی
سنه، ڕه‌شه‌مه‌ی 1396 (2018)

*«په‌خشانگا» بۆ «مطبعه‌»ی عه‌ره‌بی و «انتشارات» فارسی
**سوی مغرب چو می‌رود خورشید ســایــه‌هــا را درازتــر بـیـنـی «رَهی مُعیری»
***کۆتایی خه‌وه‌به‌ردینه، «سواره»

غه‌زه‌لێک مامۆستا حه‌ق‌شناس- ده‌سخه‌تی ماجد روحانی:
برژانگ چاوه‌که‌ت له دڵم تیری کارییه
جه‌رگم هه‌میشه چۆگه‌له‌که‌ی خوێنی جارییه
یادت هه‌میشه مۆنس ته‌نهائیه منه
لێمی مه‌سێنه گیانه‌کم ئه‌م یادگارییه
هه‌ر وه‌ک که‌وێ له ناو قه‌فه‌سا هات و چو ئه‌کا
کار دڵم ڵه سینه فه‌قه‌ت بێقه‌رارییه
گیان و د‌ڵێکه پێشکه‌ش خاک پات ئه‌که‌م
چه‌بکه‌م هه‌ژارییه و سه‌به‌ب شه‌رمه‌زارییه
ڕێزه‌یک له ناز نه‌رگس ئه‌و چاوه مه‌ستته
ناگۆرمه‌وه به شه‌وکه‌ت جم، ئه‌م هه‌ژارییه
پیری ڕمانی ماڵی جوانیم و داخه‌که‌م
سه‌وقات شوێن نه‌شئه‌یی مه‌ستی خومارییه
بوون و نه‌بوون و مان و نه‌مان تۆ حه‌ق‌شناس!
جه‌بره و به مه‌یل دڵبره، که‌ی ئیختیارییه

https://t.me/majedrohani

پەریشان مۆ پەریشانم وڵم کە
دچار دەرد پنھانم وڵم کە

وە دەردم ئاشنا کردی، نەکردی
ستەمگەر فکر دەرمانم وڵم کە

وڵم کە تا نەوێ کەس پەی وە دەردم
دۆ سێ رووژی کە مێمانم وڵم کە

نەکرد کەس داوەتم خوەم بیمە مێمان
وە کار خوەم پەشیمانم وڵم کە

نە سازی من لە فوولاد و نە لە سەنگ
ھەف ھەش دا تیکە سۆخانم وڵم کە

ھەمامە ئی سەراێ سەرد و گەرمە
بساو کیسە وە ناوشانم وڵم کە

تەنم زانم نەسیب مار و موورە
نە موورم نە سۆڵێمانم وڵم کە

لەوە ترسم بکیشد کار وە ھاوار
نەکێ کەس گووش وە ئەفقانم وڵم کە

وە کام کەس نەگەردد چەرخ تا سەر
نە دەرویشم نە سۆڵتانم وڵم کە

وە بادەێ جام تەڵخ زندەگانی
دەمی مەست و قەزەڵخانم وڵم کە

خراوم کرد خەرابات خیاڵد
وە دەس چی ئەقل و ئیمانم وڵم کە

گوزەشت فەسڵ بەھار و مووسم باخ
وە فکر لەرز زمسانم وڵم کە

وە سەھراێ خیاڵ، چون قەیس سانی
تۆ کردی وێڵ وێڵانم وڵم کە

وە واوێلای دڵ ھەر شەو رەوانە
سرشک قەم وە دامانم وڵم کە

وە کام دشمەن بوەم ئای دووس شکایەت
کە دووس بی قاتڵ گیانم وڵم کە

وڵم کەی یا نیەکەی رەھمی وە ھاڵم
تەنم کردیدە زندانم وڵم کە

وڵم کە، وڵکەرت نیم سوب لە مەھشەر
تۆ کردی خار دەورانم وڵم کە

وە ئەرواھ شەرەف سەوگەند کە دائم
مەلوول مەرگ وژدانم وڵم کە

شەرەف کوشیاد و وژدان جوانەمەرگ بی
وە بێ‌وژدانی ھێرانم وڵم کە

تو کردی بێ سەروسامان «شامی»
وە مەولا خوەم قەشەنگ زانم وڵم کە

شامی کرماشانی
https://t.me/majedrohani

https://public.upera.co/7UXE4khq

ھەر لە زاخۆ ھەتاکوو کرماشان
پرسەیە، ماتەمە، بەخۆدادان
لە شنۆوە ھەتاکوو سەنجابی
تووشی کوردێکی بێ کەسەر نابی
ھەر لە ھەولێرەوە ھەتا پاوە
نەتەوەی کورد پەشێوە، تاساوە
جا چلۆن دڵ بەخەم نەبین، نەگرین
جا چلۆن کۆڕی شینی بۆ نەگرین

ماموستا هێمن
https://t.me/majedrohani

فرمێسکی هه‌ژارێک

له‌سه‌ر چۆمی «ڕاین» له ڕۆژگارێ جارێ
تکا ئه‌شکی ئاواره‌کوردێ، هه‌ژارێ

به‌سه‌ریا خوڕی: کوێنده‌ریی ئه‌ی تکه‌ی سوێر!
ئه‌تۆ و ئێره چی؟ ده‌نکه فرمێسکی بێ‏خێر!

وتی: ئاوی چاوی کوڕی کوردسانم
له ده‌جله و فورات ڕایه ناو و نیشانم

له زێڕینه‌ڕوود و ته‌تاهۆ سه‌لامێ
له به‌ژنت له چلچه‌شمه پێمه په‌یامێ

له‌سه‌رخۆ به ئه‌ی ڕاینی شۆخ و شیرین
شتێک بوین ئه‌مه‌ش گه‌رچی ئێستا ئه‌سیرین

هه‌چه‌ند دیل و بێچاره‌شه نیشتمانم
ببه‌خشه له‌ جێی تۆی به خۆشتر ده‌زانم

چ که‌ڵوه و چ سیروان و ئاوێژه‌ڕۆیه
به دیمه‌ن هه‌مووی شۆخ و شه‌نگتر له تۆیه

ئه‌گه‌ر لا ده‌چێ ئه‌م ته‌مه‌ی نه‌گبه‌تیمان
به‌خاوه‌ن ده‌بێ کێو و چۆم و زه‌ویمان

له دڕکی نه‌یاران بژارێکی ده‌کرێ
هه‌زارانی وه‌ک تۆ له شاباشی ده‌درێ

به‌ڵێ ئاوی چاوم له دڵ هه‌ڵکزاوم
له‌ ڕێی سه‌ربه‌خۆبوونی کوردان ڕژاوم

وتی ڕاین: ئه‌ی تیشک و هێزی دڵی من
وه‌ره باوه‌شم بتبه‌مه به‌حری بێ‏بن

به هاوار و دادت موحیت بشڵه‌ژێنه
له چه‌پگه‌ردی گه‌ردوون به‌شی کورد بسێنه

هه‌ژار موکریانی
https://t.me/majedrohani