کانال تاریخ دندانپزشکی

آمالگام قدیمی ترین ماده پرکننده دندان می باشد که هنوز هم مورد استفاده بوده و کارآیی زیادی دارد. اولین آمالگام در اوائل قرن نوزدهم (سال ۱۸۱۹ میلادی) به دندانپزشکی عرضه شد. آمالگام های اولیه را از سوهان نمودن سکه های نقره و مخلوط کردن آنها با جیوه بدست می آوردند.

@dentalhistory 👈

شرحی درباره دندانهای شیری و دائمی در حدود هزار سال پیش:

«از بهر آن‌که اول که دندان پدید آید مایه‌ی آن به اندکی و ضـعیفی انـدر خورد اندام‌های طفل‌ باشد‌ و چـون انـدام‌ها قوی‌تر شـود و دنـدان‌ها‌ قـوی‌تر‌ شود باید فزون‌تر شود و دندان نـخستین بـدین‌ مایه که می‌فزاید اندر نخورد و قوّت آن ندارد که همه‌ی عمر خدمت‌ هـر تـن کند و چیزهای غلیظ‌ و خشک‌ را می‌شکند و مـی‌خاید.بدین‌‌ سبب‌ طبیعت بـه فـرمان آفریدگار تبارک و تعالی دندان نـخستین را بـیرون اندازد و دیگر قوی‌تر بروید».

(ذخیره خوارزمشاهی، اسماعیل جرجانی،گفتار نهم،جزو دوم،باب هشتم)

@dentalhistory 👈

از میان خاطرات هاشمی رفسنجانی

۹ شهریور ۱۳۶۰:
جنازه ها را به سالن مجلس آوردند.مشاهده کردم.سخت سوخته بودند.اقایان باهنر و رجائی را فقط از دندانهای طلای جلوی دهان و آسیابشان میشد تشخیص داد.علامت دیگری نمانده بود.

@dentalhistory 👈

حکایت دندان درد ناصرالدین شاه و چاپلوسی اعتمادالسلطنه!


ربیع الاول ۱۳۰۲
خدمت شاه رسیدیم.درد دندان شدت کرده بود که ناهار نتوانستند میل کنند...
شب دربخانه رفتم.درد دندان بسیار شدت کرده بود.باز شام نتوانستند میل کنند.خدا انشاالله صحت بدهد.اگر ممکن بود چهار دندان مرا بکشند و دندان شاه خوب شود حاضر بودم که شاه کسالت نداشته باشد.

(روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه،ص۳۳۲ و۳۳۳)

@dentalhistory 👈

ترجمه قرارنامه دندانساز

مابین امضا کنندگان مسیو دکتور طلوزن باسم دولت علیه ایران بموجب حکم تلگرافی جناب مستطاب اجل اشرف صدراعظم مورخه هشتم ژوئیه ۱۸۷۲ عیسوی از یکطرف و مسیو هبنت برتران دندانساز تولد شده در شهر گوتبورغ خاک سوید و الحال ساکن پاریس کوچه...از طرف دیگر با حضوری و رضایت نظرآقا شارژدفر دولت ایران مقیم پاریس مواد قرار نامه مفصل ذیل را مربوط و مقرر داشتند.
فقره اول
مسیو هبنت دندانساز متقبل میگردد بکمال غیرت و دیانت و اهتمام و توجه تمام بارباب رجوع خود چه در کسب و صنعت دندانسازی و چه در علم جراحی و مکانیسیان بهیچوجه فروگذاشت نگشته خدمت شایان نماید.
فقره دویم
مسیو هبنت از دولت ایران برسم مواجب هر سال هشتصد تومان خواهد گرفت و مبلغ مزبور سه ماه بسه ماه در چهار قسط کارسازی شود.
فقره سیم
مسیو هبنت بخرج و مصارف مخصوص خود جمیع ملزومات و اسبابیکه تعلق بکسب خود داشته باشد و در ایران پیدا نمیشود متقبل میشود که آنها را در پاریس تحصیل کند و وقتیکه بجهت اشخاص و عیال خانه شاهی از قبیل طلا و پلاطین و طلای سفید و دندانهای مصنوعی و غیره اقتضا شود قیمت آنها علیحده باید کارسازی نمایند و کذالک از قبیل ادویه و گرد و آب دندانی و غیره که در عمل خود مقتضی شود.
فقره چهارم
مسیو هبنت دندانساز قبل از حرکت خود از پاریس مبلغ صد تومان بجهت مخارج تا دارالخلافه طهران خواهد گرفت و همان قدر نیز در وقت مراجعه خود بعد از اتمام خدمت یا در....قبل از اتمام خدمت که مجبور و بی میل خود واقع شودخرج سفر را از طهران تا بخاک فرانسه دریافت خواهد کرد.
فقره پنجم
حق مواجب مسیو هبنت از تاریخ روز حرکت خودش از پاریس منظور خواهد شد.در صورتیکه مدت مسافرت....از پاریس الی بمحل خدمت خود چهل و پنجروز بیشتر طول نکشد چنانکه روز حرکتش شرژدفر ایران مقیم پاریس شهادت نامه نوشته باشد.
فقره ششم
قرارنامه حاضر نسختین بوده یک نسخه از آن بمسیو هبنت و نسخه دیگر در دست کارگذاران دولت ایران خواهد ماند.
فقره هفتم
قرارنامه حاضره تا مدت دو سال تمام اعتبار خواهد داشت و بعد از انقضای مدت معینه ممکن است که برضایت طرفین تجدید شود.


محل امضای هبنت....
محل امضای دکتور طلوزن...
محل امضا و تصدیق نظر آقا ....
پاریس بمورخه بیست و ششم ..... ۱۸۷۲عیسوی
ترجمه مطابق اصل است.

@dentalhistory👈

تاریخ مدرسه دندان‌سازی

سابقاً وضع دندان‌سازی در ایران مانند وضعیت طبابت و داروسازی تابع قاعده و قانونی نبود. قانون طبابت مصوب سال ۱۲۹۰ اشتغال به دندان‌سازی را مانند طبابت موکول به تحصیل و دریافت اجازه‌نامه رسمی از وزارت معارف نمود و کسانی را که به شغل دندان‌سازی اشتغال داشتند، ملزم ساخت که تا مدت یک سال به وزارت معارف مراجعه و اجازه تحصیل نمایند و به موجب نظامنامه مصوب ۱۳۰۹ داوطلبان دندانسازی ناگزیر شدند که در مدرسه دندان‌سازی تحصیل نمایند. طبق قانون تیرماه ۱۳۱۰ و آیین‌نامه مصوب ۲۳شهریور ماه ۱۳۱۰ به دندانسازانی که پنج سال متوالی به شغل دندان‌سازی اشتغال داشته‌اند اجازه داده شد که تا ۱۵مهر ماه ۱۳۱۱ ثبت نام نموده در جلسه امتحانی که فقط در مرکز تشکیل می‌شود حاضر شده امتحان بدهند. هیأت ممتحنه مرکب بود از چهار نفر دندان‌ساز و یک نفر طبیب دیپلمه و مواد امتحانی عبارت بود از دو قسمت علمی و عملی، مواد درسی قسمت علمی تشریح عمومی سر و گردن، تشریح خصوصی دندان، امراض دندان ، اصول تداوی عمومی و خصوصی راجع به دندان، کشیدن و پر کردن دندان، امراض دهان. مواد درسی قسمت عملی عملیات دندان‌سازی،ساختن دندان‌های کائوچوکی، طلاکاری.
به موجب قانون مصوب ۱۲دی‌ماه ۱۳۰۸ دکتر فالک کوش ملچارسکی تبعه دولت لهستان، برای مدیریت فنی معلمی مدرسه دندان‌سازی استخدام و طبق قانون مصوب ۲۹ شهریورماه ۱۳۱۱ به مدت سه سال از تاریخ اول مهر ۱۳۱۱ استخدام و تمدید شد و مدرسه دندان‌سازی در سال ۱۳۰۹ جزء مدرسه عالی طب تأسیس گردید و تا سال ۱۳۱۳ ریاست آن با دکتر ملچارسکی بود. در مهرماه سال مذکور دکتر محسن سیاح ریاست مدرسه را عهده‌دار شد. در حدود یک سال دکتر محسن لک، تدریس کلینیکی را انجام می‌دادند.
دکتر محمود حسابی (بیماری‌های دندان، درمان‌شناسی دندان، بهداشت دهان و دندان)، دکتر محسن سیاح (بیماری‌های دهان، کالبدشناسی دندان)، دکتر حسین ریاض (پارادانتوز، اورتودونسی) ،دکتر آشوت (مکانیک دندان‌سازی) ،دکتر حیدر سرخوش (دندان‌سازی عملی، فیزیک و شیمی دندان‌سازی)، دکتر احمد فرهاد (پرتوشناسی دندان‌سازی) ،دکتر نصرت‌الله نصیری (درمان‌شناسی عمومی ،بهداشت)، دکتر نصرت‌الله کاسمی (بیماری‌های همگانی)، سایر مواد برنامه توسط معلمین دانشکده پزشکی انجام شده است.

(تاریخ طب و طبابت در ایران، جلد اول، به کوشش: محسن روستایی ،چاپ اول تهران، ۱۳۸۲ ،انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران،ص۱۹۷ و ۱۹۸)

@dentalhistory 👈

بخشی از مقاله"اهمیت بهداشت دهان و دندان"

بـقلم‌ آقای دکتر محسن سیاح
رئیس دانشکدۀ دندانسازی


دنـدانها اجـسام سـفیدرنگ محکم شفافی‌ هستند‌ که در ابتدای دستگاه گوارش یعنی دهان واقع شده‌اند. قسمتی از آنها که در‌ دهـان‌ نـمایان‌ اسـت موسوم است به تاج و قسمتی که در لثه فرورفته است ریشه نامیده میشود.
روی‌ دنـدان‌ را یـک جسم سفید خیلی محکمی پوشانیده و آن مینای دندان است در زیر‌ مینا‌ جسم‌ دیگری اسـت کـه اسـتحکامش از مینا کمتر است و عاج نامیده میشود.در روی ریشه‌ها عاج‌ از‌ جسم‌ دیگری پوشیده شده است کـه سـیمان باشد. در وسط هر دندانی حفره‌ای‌ وجود‌ دارد که پی دندان در آن‌جا گرفته است و از این حـفره تـا انـتهای ریشه مجرائی است‌ که‌ رگها و پیها از آن عبور مینماید.


(مجله تعلیم و تربیت, سال نهم، شهریور ۱۳۱۸- شماره ۶)

‌@dentalhistory 👈

دندانسازی در اردبیل:


در قدیم وسیله ای برای ساختن دندانهای مصنوعی نبود و تنها از هشتاد سال پیش چنین کاری در این شهر آغاز گشت و مرحوم «میرزا ابو الفضل» نامی اولین دندانساز در این شهر شناخته شد. او و کسانی مثل لطفعلی خان وکیلی، شادروان حاج آقا هاشمی حریری، که بعد از میرزا ابو الفضل در این شهر دندانسازی می کردند شاگردان زیادی از راه کار و تجربه تربیت نمودند و این تربیت شده ها در اردبیل، آستارا، مشکین، خلخال، بیله سوار، نمین، گرمی، هشتپر طوالش، رضوانشهر و حتی در خود تهران مراکزی بوجود آورده از راه دندانسازی بخدمت مردم برخاستند.

(اردبیل در گذرگاه تاریخ،ج ۳ ص۴۸۶)

@dentalhistory 👈

به صورت کلی، ایرانیان دندان‌های خوبی داشتند . بر اساس اظهارت پولاک، پوسیدگی دندان (کرم زدگی) اغلب روی نمی‌داد و مردم تا زمانی که به سن پیری می‌رسیدند، دندان‌های خود را حفظ می‌کردند. چنانچه پوسیدگی وجود داشت، معمولاً در شهرنشین‌ها دیده می‌شد، که در ایشان پریوسیت مزمن (ورم ضریع، آماس ضریع) روی می‌داد. در نتیجه، دندان‌هایشان بخودی خود می‌افتاد و یا بدون درد می‌شد با انگشت آن‌ها را بیرون آورد که آن آتروفی ریشه بود. پولاک گزارش کرد که ایرانیان اشتباهاً اعتقاد داشتند که لثه‌هایشان پس زده می‌شود و هر روز با عبارت ’گوشت دندانم رفت‘ روبرو می‌شد و از او دارو برای بازگشت لثه‌هایشان طلب می‌کردند. بعدها آشکارا بیماری‌های لثه شایع و از دست دادن دندان‌ها در مناطق شهری پدیده‌ای متداول شد...علت افزایش پوسیدگی دندان‌ها را می‌بایست در افزایش مصرف قند (پس از ۱۸۷۰م / ۱۲۴۹خ) جست و جو کرد. بر اساس گفتة شلیمر، علت حقیقی پوسیدگی دندان‌ها (دندان کر‌مخورده) به پزشکان نسل جدید توضیح داده شده بود، اما پزشکان قدیمی بر روش‌های قدیمی خود پافشاری می‌کردند. اطباء سنتی، بیشتر از آن که در تکاپوی دانش جدیدی باشند (که ماهیت آن را شلیمر بازگو نمی‌کند) تلاش می‌کردند نشان بدهند که علت اصلی پوسیدگی، کرم‌ها هستند. بدین سان، آن‌ها بیماریان را با دهان باز در مجاورت چراغی کوچک که با ذغال چوب می‌سوخت و بر روی آن «بذرالبنج» ریخته بودند می‌گذاشتند: دود تسکین دهنده که از برشته شدن آرام دانه‌ها حاصل می‌گردید معمولاً بلافاصله درد را می‌زدود. چنانچه ریزش بزاق متوقف می‌شد، شفاگر به بیمار و هم‌یاران خود می‌گفت کر‌م‌هایی که در دهان بیمار بوده و عامل پوسیدگی بوده‌اند سوخته و بخشی از خاکستر زغال چوب شده‌اند؛ در حالی که واقعاً این کرم‌های مذکور مراحل نارس بذرالبنج بودند که چنانچه دست زده نمی‌شدند، شکل خود را نگه می‌داشتند.


منبع
(سلامت مردم در ایران قاجار، ویلم فلور، مترجم: دکتر ایرج نبی پور، چاپ اول: تابستان۱۳۸۶، ناشر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران.ص۵۵ و۵۶)

@dentalhistory 👈