Abdulaziz qori

​​#Kun_oyati

Исро сураси, 23-24-оятлар

Роббинг фақат Унинг ўзигагина ибодат қилишингни ва ота-онага яхшилик қилишни амр этди. Агар ҳузурингда уларнинг бирлари ёки икковлари ҳам кексаликка етсалар, бас, уларга “уфф” дема, уларга озор берма ва уларга яхши сўз айт!

Икковларига меҳрибонлик ила хокисорлик қанотингни пастлат ва: “Роббим, улар мени кичикликда тарбия қилганларидек, уларга раҳм қилгин”, деб айт.

Аллоҳ барча инсонларни ўзига ибодат қилиш учунгина яратган. Зеро, Унга ибодат қилиш энг улуғ амалдир. Ушбу оятда Аллоҳ Таоло Ўзига ибодат қилишни буюриш баробарида ота-онага яхшилик қилишни ҳам буюрган. Бу ота-онага итоат қилиб, уларга чиройли муомалада бўлиш энг улкан савобли амаллардан эканини англатади.

Ота-она кексайган чоғида ҳамма нарсага эътибор берадиган ва арзимагандек нарса ҳам кўнглига оғир ботадиган бўлиб қолади. Шу боис, ота-она кексайганида, уларга “уфф” демаслик, яъни норозилик аломатини кўрсатмаслик буюрилмоқда. Фарзанд “уфф” дейиши билан ота-онага енгил ранжишликни етказиши мумкин, аммо Аллоҳ шуни ҳам қилмасликка буюрмоқда. Ота-онанинг кўнглини ранжитадиган ишларни қилиш, сўзларни гапириш ўрнига яхши сўз айтиб, уларни хурсанд қилиш керак.

Фарзанд ота-онага ҳар қанча меҳрибонлик қилмасин, уларнинг барча хоҳишини қондира олмайди ва қийинчилигини кетказа олмайди. Шунинг учун ҳам фарзанд ота-онасига Аллоҳнинг раҳматини сўраб дуо қилиши керак. Фарзанд дуоси ота-она тирик бўлса ҳам ёки оламдан ўтиб кетган бўлса ҳам уларга манфаатли ва хайрли бўлади.

Ота-онага яхшилик қилишлик мавзусида жуда кўп ҳадислар ворид бўлган. Шундай ҳадислардан бирида айтилишича, Аллоҳ Таолога энг маҳбуб амаллардан бири намозни ўз вақтида адо этмоқлик ва ота-онага чиройли муомалада бўлмоқдир.

Пайғамбаримиз алайҳиссолати васалламдан сўрашди: “Ота-онанинг боладаги ҳақлари нима?” Улар жавоб бердилар: “Ота-онанг сенинг ё жаннатинг ёки дўзахингдир”. Яъни итоат қилиб уларнинг розилигини топиш орқали жаннатга кириш ёки уларни норози қилиш орқали жаҳаннамга тушиш мумкинлигини таълим бердилар.

​​#Kun_oyati

Юнус сураси, 5-6-оятлар

У қуёшни зиё ва ойни нур қилган ҳамда сизлар йилларнинг ададини ва ҳисобини билишингиз учун унинг манзилларини ўлчовли қилган Зотдир. Аллоҳ ўшани фақат ҳақ ила яратди. У биладиган қавмлар учун оятларини батафсил баён қиладир.

Албатта, кеча ва кундузнинг алмашиб туришида ва Аллоҳ осмонлару ерда яратган нарсаларда тақво қиладиган қавмлар учун оят-белгилар бордир.

Аллоҳ қуёшни иссиқ нур таратувчи қилиб қўйди ва аксинча ойни иссиқлиги бўлмаган нур таратувчи қилиб қўйди. Бу иккиси одамларга кун ва ой вақтларини ўлчашлик учун бериб қўйилди. Яъни Аллоҳ таоло мазкур фазо жисмларини ҳақ ила, яъни аниқ мақсадлар учун яратиб қўйди. Шунча мавжудотлар (еру-осмон, қуёш, ой ва ҳакозо) маълум бир мақсад билан, одамлар фойдаси учун яратилган бўлса, демак, шубҳасиз одам ҳам қисқа ҳаёти давомида аниқ бир мақсад билан яратилгандир.

Аллоҳ таоло Ўзига яқинлашмоқчи бўлган бандаларига оятларини очиқ ва тушунарли баён қилади. Одамларда ўрганиш истаги бўлса кифоя.

Кеча ва кундузнинг алмашиб туришига ва осмонлару ердаги барча яратилган нарсаларга кўз ташлар эканмиз, уларда Аллоҳнинг чексиз қудрати ва ҳикматига гувоҳ бўламиз.

​​#Kun_oyati

Мужодала сураси, 9-10-оятлар

Эй иймон келтирганлар! Қачон сирли суҳбат қилсангиз, гуноҳ, душманлик ва Расулга маъсият ҳақида сирли суҳбат қилмангиз. Яхшилик ва тақво ҳақида сирли суҳбат қилингиз. Ҳузурига тўпланиб борадиганингиз Аллоҳга тақво қилингиз.

Албатта, иймонлиларни ранжитиш учун қилинган сирли суҳбат шайтондандур, Аллоҳнинг изни билан қилинган сирли суҳбатгина уларга ҳеч зарар етказмас. Мўминлар Аллоҳнинг Ўзига таваккал қилсинлар.

Аллоҳ таоло ушбу оятда мусулмонларни гуноҳ ишларни маслаҳат қилиш ёки бошқа одамларга душманлик қилиш учун бир жойга тўпланишни ман қилган. Шу билан бирга, мусулмонларнинг ўзларининг бошлиқларига итоатсизлик қилиш учун йиғилиши ҳам мумкин эмас. Ҳар бир бўладиган учрашув ва суҳбатлар фақатгина хайрли ва тақвога йўллайдиган бўлиши керак. Шуни ҳам ёдда тутиш даркор, Аллоҳ ҳар бир нарсани яхши билгувчи Зотдир ва У ҳаммани қиёмат куни қилинган амалларни серҳисоб қилиш учун тўплайди.

Мусулмонлар яна бир жиҳатни унутмасинларки, бошқа мусулмонларга зарар етказиш учун қилинадиган учрашувлар шайтондан бўлиб, мусулмонларни ранжитади. Яна бир жиҳат ҳам борки, кимдир фитна қилиб қолишидан қўрқиб, хавотирланиб яшаш мусулмон кишига хос эмас. Чунки, ким қандай режа тузмасин ёки фитна қилмасин, Аллоҳнинг изни бўлсагина зарар етказа олади, холос. Шунинг учун мусулмон одам фақатгина Аллоҳнинг Ўзигагина таваккал қилиб яшасин.

​​#Kun_oyati

Иброҳим сураси, 32-34-оятлар

Аллоҳ осмонлару ерни яратган, осмондан сув тушириб, у ила меваларни сизга ризқ қилиб чиқарган, Ўз амри ила денгизда сузмоғи учун кемаларни сизга бўйсундирган ва анҳорларни сизга бўйсундирган Зотдир.

У сизга доимий ҳаракатдаги қуёш ва ойни ҳам, шунингдек, кеча ила кундузни ҳам хизматчи қилиб қўйди.

Ва У сизга барча сўраган нарсаларингиздан берди. Агар Аллоҳнинг неъматларини санасангиз, саноғига ета олмассизлар. Албатта, инсон ўта золим ва ўта ношукрдир.

Аллоҳ таоло ушбу оятда инсонларга берган баъзи неъматларни санаб ўтган. Улардан бири осмондан ёғадиган ёмғир бўлиб, у орқали ерда турли хилдаги мева ва сабзавотлар униб чиқади, улар билан инсонлар ризқлантирилади. Шу билан бирга, кемаларни сувда чўкмайдиган қилиб қўйди ва инсонлар сув устида ҳаракатланишдек имкониятга эга бўлишди. Анҳорларни оқадиган қилди. Натижада инсонлар ўзларининг эҳтиёжлари ҳамда ерларни суғоришда фойдаланиб келмоқда.

Аллоҳ, шунингдек, Қуёш ва Ойни инсонга доимий ҳаракатдаги хизматчи қилди, кеча ила кундуз ҳам Одам болаларига хизмат қилишга буюрилди. Шунча нарса инсонларнинг хизматларига бўйсундирилган экан, инсонларнинг бу дунёдаги вазифаси нимадан иборат, еб-ичиб, ўйин-кулгими? Албатта, йўқ. Аксинча, инсонларнинг бу дунёдаги масъулияти янада улуғдир.

Аллоҳ инсонларга барча сўраган (яъни, уларнинг яшашлари учун лозим бўлган) нарсаларини беради. Ва инсонлар Аллоҳ берган неъматларни (кўриш, эшитиш, оила, фарзанд ва бошқа неъматлар) санашга уринмасинлар, чунки уларнинг саноғига ҳеч қачон ета олмайди. Бироқ, аксар инсонлар ўз жонига зулм ва Аллоҳнинг неъматларига ношукрлик қиладилар.