⚜سوال شماره ۵۲۱
⭕️آیا آن بهشتی که آدم را از آن راندند همان بهشت واقعی بود؟چگونه شیطان که ازبهشت رانده شدتوانست واردبهشت شودوحضرت آدم رافریب دهد؟
👇پاسخ:
در مورد بهشتی که آدم علیه السلام و حواء از آن بیرون رانده شدند بین علماء اختلاف هست، زیرا در قرآن و حدیث صریحا وارد نشده است که بهشتی که آدم و حواء از آن رانده شدند همان بهشت موعود روز قیامت باشد، و به همین دلیل علماء اختلاف نظر دارند به شرح زیر:
1- برخی از علماء آن بهشت را همان بهشتی میدانند که خداوند وعده مؤمنین را در روز قیامت داده است، و یکی از این علماء شیخ الاسلام ابن تیمیه میباشد که در کتابش مجموع الفتاوی (4/346) اینچنین بیان میکند (با اختصار):
" و بهشتی که آدم و همسرش سکونت گزیدند، نزد سلف امت و اهل سنت و جماعت، همان بهشت جاویدان هست، و کسانی که میگویند آن بهشت در زمین و در هند و یا جدة و یا غیره بوده از اقوال فلاسفه و ملحدین و یا برادران متلکمین و بدعتگزاران گرفته شده، زیرا این مقوله همان مقوله متفلسفین و معتزله میباشد، و قرآ ن و سنت این قول را رد میکند، و سلف و ائمه امت بر بطلان این قول متفق هستند، زیرا خداوند خبر داده که آنها را امر به نزول کرده و اینکه برخی از آنها با یکدیگر به دشمنی برخیزند، و میفرماید:
" وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَی وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ " ) البقرة 34)
«و چون فرشتگان را فرمودیم: برای آدم سجده کنید، پس همه به سجده در افتادند جز ابلیس که سر باز زد و از کافران گشت»
تا آیه:" فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانَا فِیهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَی حِینٍ " (البقرة 36)
«پس شیطان هردو را از آن لغزانید و از آنچه در آن بودند ایشان را بهدر برد و گفتیم: فرود آیید بعضی از شما دشمن بعضی دیگرید و برای شما در زمین قرارگاهی و متاعیاست تا وقت معین»
و این بیانگر اینست که در زمین نبودند، و به زمین نازل شدند، زیرا اگر در زمین بودند و به زمین دیگری منتقل شده بودند مانند قوم موسی که از یک زمین به زمین دیگر منتقل شدند، در اینصورت قرارگاه و متاعشان قبل و بعد از نزول میبایست یکی بود.
و همچنین در سوره اعراف میفرماید:
" قَالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِی مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ * قَالَفَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ أَنْ تَتَکَبَّرَ فِیهَا فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ " (أعراف 14-13)
«گفت برای این که من از او بهترم مرا از آتشی آفریدهای و او را از گل * فرمود پس از آن فروشو پس تو را نرسد که در آن تکبر نمایی پس بیرون شو هرآینه تو از خوارشدگانی»
و قول خداوند که میفرماید: " فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ أَنْ تَتَکَبَّرَ فِیهَا " بیانگر اینست که اهل آسمان به این حکم اختصاص داشتند زیرا ضمیر "منها" در قول خداوند بر میگردد به یک چیز معلوم ولی غیر مذکور در لفظ، و این بر خلاف آیه ای است که میگوید: " اهْبِطُوا مِصْراً فَإِنَّ لَکُمْ مَا سَأَلْتُمْ "( بقرة 61)، زیرا در اینجا ذکر نشده است که به کجا هبوط و نزول کنند، ولی اینجا فرمود: " اهْبِطُوا " زیرا هبوط و نزول از بالا به پایین میباشد.
و در آیه دیگری خداوند میفرماید:
" قَالَ فِیهَا تَحْیَوْنَ وَفِیهَا تَمُوتُونَ وَمِنْهَا تُخْرَجُونَ " (أعراف 25)
«فرمود (خداوند متعال) در آن (در زمین) زندگی میکنید و در آن میمیرید و از آن برانگیخته میشوید»
و این نشاندهنده اینست که قبل از نزول در جایی بودند که احیاء و مرگ و خروج وجود نداشته است.
و نصوص در این مورد زیاد هستند و همچنین سخنان سلف و ائمة" (مجموع الفتاوی 4/346 - با اختصار).
2- برخی دیگر از علماء آن بهشت را بهشت دیگری میدانند که غیر از بهشتی است که وعده مؤمنین در روز قیامت داده شده است، و دلیلشان اینست که هر کسی که وارد بهشت موعود شود از آن خارج نمیشود، ولی آدم و حواء از آن خارج شدند، و همچنین شیطان نمیتواند وارد بهشت موعود شود در حالیکه ابلیس در آن بهشت بود، و همچنین در بهشت موعود هیچ خوراک و نوشیدنی ممنوع نیست، در حالیکه در این بهشت که خارج شدند یکنوع درخت بر آنها حرام بود، و همچنین بهشت موعود جایگاه امتحان و تکلیف نیست ولی در این بهشت آدم و حواء مکلف بودند که از آن درخت نخورند.
وهمین قول دوم ممکن است دلیل وجواب این سوال باشدکه چگونه شیطان که ازبهشت رانده شد،دوباره واردبهشت شد وآدم را وسوسه کرد،باشد
در ضمن برخی از علماء در مورد حکم این مسئله توقف کرده اند زیرا هیچ دلیل صریح و روشنی د ر اینمورد نیست.
✍پرسمان طلایی
@porsemantalaei