¤ قال
شيخ الإسلام ابن تيمية (ت: ٧٢٨ هـ) رحمه الله تعالى: «أَحَادِيثُ الْبُخَارِيِّ وَمُسْلِمٍ رَوَاهَا غَيْرُهُمَا مِنَ الْعُلَمَاءِ وَالْمُحَدِّثِينَ مَنْ لَا يُحْصِي عَدَدَهُ إِلَّا اللَّهُ، وَلَمْ يَنْفَرِدْ وَاحِدٌ مِنْهُمَا بِحَدِيثٍ، بَلْ مَا مِنْ حَدِيثٍ إِلَّا وَقَدْ رَوَاهُ قَبْلَ زَمَانِهِ وَفِي زَمَانِهِ وَبَعْدَ زَمَانِهِ طَوَائِفُ، وَلَوْ لَمْ يُخْلَقِ الْبُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ لَمْ يَنْقُصْ مِنَ الدِّينِ شَيْءٌ، وَكَانَتْ تِلْكَ الْأَحَادِيثُ مَوْجُودَةً بِأَسَانِيدَ يَحْصُلُ بِهَا الْمَقْصُودُ وَفَوْقَ الْمَقْصُودِ».
[
منهاج السنة النبوية (٧ / ٢١٥) ]
* (الأخ محمد): شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی تصریح دارند که امام بخاری و امام مسلم رحمهما الله تعالی در روایت هیچ حدیثی تفرد ندارند.
- و این ردی قوی بر شک کنندگان در صحیح بخاری هست که احادیث صحيح بخاری را نقد کرده و در آن شک وارد می کنند؛ آنان در حقیقت صحیح بخاری را ذریعه و وسیله ای برای طعن و شک در سنت قرار مى دهند و هیچ قصد و غرضی جز طعن و شک در سنت ندارند.
¤ د.احمد صنوبر با استقراء و تتبع به این نتیجه رسیده اند که امام بخاری رحمه الله تعالی در روایت هیچ حدیثی تفرد ندارد مگر یک حدیث، که آن حدیث نیز از اصول اسلام که مدار عقائد و احکام و اخلاق بر آن باشد، نیست، و می گوید: «هذا البحث في المصادر التي بين أيدينا، فلعل مستخرجا من المستخرجات أو مصنفا في الرواية روى هذا الحديث ولم نقف عليه».
[
من النبي ﷺ إلى البخاري (ص: ۴۰۲ - ۴۰۶) ]
¤ حدیثی که د.احمد صنوبر به تفرد بخاری در روایت آن، اشاره کردند، این حدیث است:
● قال البخاري رحمه الله تعالى في صحيحه (رقم: ٦٠٦٧): حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عُفَيْرٍ، حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ عُقَيْلٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَا أَظُنُّ فُلَانًا وَفُلَانًا يَعْرِفَانِ مِنْ دِينِنَا شَيْئًا».
- قَالَ اللَّيْثُ: «كَانَا رَجُلَيْنِ مِنَ الْمُنَافِقِينَ».
● قال البخاري رحمه الله تعالى في صحيحه (رقم: ٦٠٦٨): حَدَّثَنَا ابْنُ بُكَيْرٍ، حَدَّثَنَا اللَّيْثُ بِهَذَا، وَقَالَتْ: دَخَلَ عَلَيَّ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمًا، وَقَالَ: «يَا عَائِشَةُ، مَا أَظُنُّ فُلَانًا وَفُلَانًا يَعْرِفَانِ دِينَنَا الَّذِي نَحْنُ عَلَيْهِ».
[
فتح الباري بشرح صحيح البخاري لابن حجر (١٨ / ٤٤٧ - ٤٤٨) ]