دکتر محسن محمودی/فلسفه

نیهیلیسم از دیدگاه نیچه(قسمت دوم)

✍️دکتر محسن محمودی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس


نیچه به عنوان فیلسوف نیهیلیسم یکی از فیلسوفانی بود که پی برد که بنیادهای اخلاقی، فلسفی و دینی جامعه غربی در حال فرو ریختن است او توانست پیامدهای وضع را دریابد: ظهور فروانسان: انسان مدرنی که با وجود مرگ خدا(فروپاشی ارزشها)، هیچ ارزش جدیدی نمی آفریند. نیچه این حقیقت را کاملا به حساب گرفت و به مقابله با آن رفت که اگر مردم غرب ایمان خود را به دین و وجود هرگونه جهان غیر از دنیا از دست داده‌اند اگر ارزش‌های جاودانه‌ای وجود ندارد، انسان باید ارزش‌های خودش را بیافریند: «ارزش‌های مان را ما باید خودمان برگزینیم».
از نظر نیچه نیهیلیسم صرفاً به معنی فروپاشی ارزش ها نیست بلکه به معنی فرصتی برای ارزیابی مجدد ارزش ها و آفریدن ارزش های نو نیز می‌باشد. به آرزوهای بزرگ مجال خلاقیت می‌دهد اما در برگیرنده تهدیدی هولناک نیز می‌باشد. نکته مهم از نظر نیچه آن است که نیهیلیسم ناشی از شکست ارزش‌های مسیحی و اخلاقی و ارزش‌های فرهنگی عقلانی نبوده بلکه برعکس ثمره پیروزی و تحقق این ارزش هاست. چون افراد کوشیدند حقیقت غایی عجیبی را کشف کنند چون فکر کردند زندگی باید معنایی بیرون از خود داشته باشد و چون تمام این دستگاه متافیزیکی را ساختند و آن را بر جهان تحمیل کردند، خواستند که وجود واقعیت را در قالب مفاهیم ذهنی متافیزیکی خودشان بگنجانند، ضرورتاً به نیهیلیسم رسیدند. اما برای مقابله با نیهیلیسم نیچه چندین استراتژی را مطرح می‌کند: «سه دگردیسی جان»،«ابر انسان»، «اراده قدرت» و«بازگشت جاودانه».
اراده قدرت که به معنای خواست و اراده زندگی می‌باشد به طرح پرسش قدرت منجر شد که مورد سوء استفاده فاشیست‌ها قرار گرفت و آموزه بازگشت جاودانه به این معناست که زندگی در نهایت بی معنا و بی هدف است معنی زندگی را در هیچ جا نمی‌توان یافت جز در خود زندگی اما این نگرش به جای آنکه ما را فلج کند باید به ما الهام دهد تا آن اندازه که بتوانیم بازگشت جاودان تمام لحظات خود را بی قید و شرط تایید کنیم. آموزه بازگشت جاودان نیز به ما می‌گوید که حقیقت هستی را همان رود روان چیزها بدانیم یعنی آنچه در بستر زمان جریان دارد و می‌گذرد یعنی حقیقت هستی همان شدن است نه بودن.

@Mahmudi_mohsenn

به قول هولدرلین: «هر آنجا که خطر است، رهایی نیز می روید.»

آموزه های نیچه در مسیر صلح با زندگی است نه فرار از آن، جنگ نوعی فرار از مساله است نه حل مساله

نیهیلیسم هراسی عبدالکریمی حجاب و سانسوری است بر ظهور حقیقت سیال تاریخی.
طلوع نیهیلیسم فعال و مثبت نیچه ای و غروب غرب ستیزی احمد فردید، غرب هراسی داوری، شریعتی و بیژن عبدالکریمی نزدیک است

بعد از تجربه انقلاب اسلامی، امروز شریعتی برای دختران دهه هشتاد چه الگویی برای ارایه دارد؟؟

عقلانیت انتقادی خودبنیاد هم مستقل از دین است و هم مستقل از حکومت دینی

جناب دکتر محمودی بزرگوارم،
سپاس،

اگر اهل گفتگو هم فرض شوم، اکنون از نظر فرصت کمی محدودیت دارم.
دو روز دیگر باید سمیناری را در جمع بزرگانی ارائه نمایم و هنوز مطالب را نهایی نکرده ام.

تقریبا تمام آثار شریعتی را در دوره دبیرستان مطالعه کردم.

به نظرم روح کلام شریعتی سکولار است، و اصولا با دین در قالب حکومت سر سازگاری ندارد، و هر جا حکومت دینی مستقر میشود، ابوذری هست که بر نقصان های آن می شورد.
🌱

سلام نگاه دکتر شریعتی به سکولاریسم و جدایی دین از حکومت چیست؟

شریعتی پادزهر نیهیلیسم نیست بلکه یکی از ارکان اراده معطوف به مرگ بود تا اراده معطوف به زندگی

تفاوت سقراط و شریعتی

شریعتی  مروج  شهادت بود و سقراط مروج عقلانیت گفتگویی

محسن محمودی

انچه که از نیچه میشنویم مخالفت با اخلاق بردگی که مسیحیت انرا نمایندگی میکند وتوپیدن بر دستاوردهای عصر روشنگری است
فرض را براین بگیریم که مخالفت نیچه درست است تا بحث گسترده نباشد
نیچه برای جایگزین ساختن ارزشهای خود
بجای ارزشهای نفی شده چه چیزی را مطرح میسازد؟
نیچه باورمنداست که انسان میباید هرانچه تا کنون
بعنوان ارزش مطرح بوده را بزاله دانی انداخت
وانسان باید افریننده ارزشهای خودباشد
سوال این است:
انسان چگونه ارزشهای نوین خودرا میتواند بیافریند؟
برای رسیدن به جواب میباید ازخودسوال کرد:
ارزش چیست؟ و منشاء ارزشها چیست؟
ارزش معانی متعددی دارد:
ارزش به معنی اقتصادی ـ سیاسی (تئوری ارزش کار)
ارزش به معنی ارزش مصرفی
ارزش به معنی عمدتا اخلاقی آن
انچه که نیچه ازان دم میزندارزش به معنی عمدتا اخلاقی آن است
واکاوی ارزش به معنی اقتصادی ـ سیاسی و ارزش به معنی ارزش مصرفی برای نیچه خط قرمز است اساسا ورود مستقیم به مناسبات اقتصادی
توسط نیچه اورا محبوب ومعشوق امپریالیستها نمی کرد
چرا؟
زیرا پرداختن به عین وعینیت (مناسبات اقتصادی)ونقد ان اگاهمندی را سبب میشود
اما پرسه زدن در وادی اخلاق که خود تابعی از مناسبات اجتماعی است
و امری ذهنی وسوبژکتیف است هیچ ضرر وزیانی به منافع طبقات حاکم ندارد
ظاهرا ما با شخصیتی سروکارداریم که اخلاق دینی را که تاکنون نتوانسته دردی از دردهای اجتماعی را درمان سازد اما ضداخلاق نیچه ای خواهد توانست گرهی از معضلات اجتماعی را بازکند
نیچه معتقد است که انسان ارزش های خودرا باید بیافریند وبا تولیدات ارزشی(ذهنی) خود باجهان پیرامون مواجه شود
ارزشگذاری عبارت است از تعیین ارزش ذهنی معینی برای کسی و یا چیزی.
بنابراین مثل متولیان دین که درعرصه ذهن و ذهنیت ارزشهای خودرا دارند نیچه نیز در همین وادی سوبژکتیف شنا میکند
جهان عینی میباید توسط ارزشهای نیچه ای اداره شود
پر ارزش ترین ارزش نیچه ساختن«ابرمرد»است
ویژگی این ابرمرد کذایی چیست؟
همانا خواست«قدرت» است
حال این قدرت قراراست چکارکند؟
اول میباید حقیقت عینی را بزباله دانی بیاندازد..چرا؟
چون بزعم نیچه حقیقت چیزی عینی نیست چیزی نیست که دربیرون است ابرمرد قدرقدرت میباید حقیقت ذهنی خود را بیافریند
وانرا محقق سازد تحقق ان چگونه میسر میشود؟
همانا چیره شدن مقتدرانه بر همه انچه که تا بحال رایج بوده است
بنابراین حقیقت میباید جای خودرابقدرت دهد
نیچه چنین قدرتی را برای«انسان» میخواهد
حال سوالی حالگیر مطرح میشود
انسان که مفهومی نوعی وعام است
انسان در مفهوم عام ان وقتی درمناسبات اجتماعی معینی قرارمیگیرد
تبدیل به انسان«مشخص»ی میشود
مثلا یکی کارگر..یکی کارمند..دیگری فابریکاتور ان دیگری تاجر وپزشک والخ.
قراراست این اقشار وطبقات بتوصیه نیچه بمقام ابرمردی خودرا ارتقاء دهند
سوال:
چگونه؟
دین بکنار..مناسبات(طبقات اجتماعی) بکنار.. راه ورسم ابرمردی چگونه است؟
بی تردید انهایی که انحصارات مالی وصنعتی را دراختیار دارند مساعد برای «ابرمردی»اند...
" نه "به همه چیز گفتن
واراده خودرا بکرس نشاندن ازان قدرقدرتان سرمایه(جهانی) است
نتیجتاً جامعه متصورشده نیچه باز ترکیبی از «احقرمرد» وابرمرد خواهد شد
بدین ترفند حکومت سروران باز بنا خواهدشد
بیخودنیست که نیچه را اخرین فیلسوف امپریالیسم می دانند