ليلاصادقى

خوانش شعر «حکایت» اثر احمد شاملو با رویکرد شعرشناسی شناختی

لیلا صادقی


چکیده
نظریة شعرشناسی شناختی نظریه‌ای دربارة ادبیات ارائه می‌دهد که بر زبان متون ادبی و نوع چیدمان واحدهای زبانی مبتنی است و همچنین، بر شگردهای زبان‌شناسی‌ شناختی ازجمله استدلال قیاسی استوار است. بر اساس چارچوب نظری مارگریت فریمن (۲۰۰۰)، هر متن دارای سه سطح نگاشت ویژگی، نگاشت رابطه‌ای و نگاشت نظام است. در سطح اول، دریافت شباهت میان اشیاء بررسی می‌شود. در سطح دوم، روابط میان اشیاء واکاوی می‌شود و در سطح سوم، تشخیص الگوهای موجود به‌واسطة روابط میان اشیاء که امکان تعمیم را برای ساختار بسیار انتزاعی‌تر ایجاد می‌کند. در این پژوهش، برای بررسی عملکرد این نظریه، به بررسی شعری از احمد شاملو می‌پردازیم. این مقاله درصدد یافتن پاسخ این پرسش است: نظریة شعرشناسی شناختی چگونه می‌تواند به‌مثابة یک نظریة ادبی مناسب برای تحلیل سازمند و خوانش اثر عمل کند؟ فرضیة مقاله این است که هر نظریه‌ای باید دارای هفت معیار باشد که به‌مثابة نظریه‌ای مناسب تلقی شود و شعرشناسی شناختی ابزار قدرتمندی برای ایجاد تمایز میان کارکرد زبانی و کارکرد شعری فراهم می‌کند و مهارت‌های عمومی نگاشت که توانایی‌ شناختی را برای تولید و تفسیر استعاره تشکیل می‌دهند، از پایه‌های این نظریه هستند که می‌توانند بینش‌ها و محدودیت‌های نقد ادبی سنتی را روشن کنند. همچنین، کاربرد شعرشناسی شناختی می‌تواند سبک ادبی را مشخص و ارزیابی کند. هدف اصلی پژوهش، نشان دادن چگونگی تفاوت میان زبان و ساختار شعر با زبان روزمره یا دیگر ژانرهاست و اینکه چگونه خوانش نظام‌مند هر شعری، با توجه به «نگاشت نظام»، رخ می‌دهد.

ادامه متن
http://lrr.modares.ac.ir/article_770.html

@LS_leilasadeghi

گفت و گوی مهرداد رحیمی مقدم با لیلا صادقی

ادبیات دیجیتال فرزند این زمانه است
مجله سایپرپژوهی، تیرماه 1396

‌
 
* نخستین آشنایی من با ادبیات دیجیتال از طریق وب‌لاگ نویسی بود که توجهم را به نقش مخاطب در افزودن چیزی به داستان در فضای وب‌لاگ جلب کرد، به‌گونه‌ای که پیام مخاطبان در زیر متن اثر به بخشی از اثر تبدیل می‌شد و خواننده همه را به عنوان داستان می‌خواند. در مجموعه داستان «وقتم کن که بگذرم» (1381) سعی کردم از این تجربه استفاده کنم و داستان‌های کوتاه دنباله‌داری ایجاد کنم که با نقش مخاطب در خواندن تصاویر میان کلمات، فصل‌بندی‌ها و نیز استفاده از عناصر فضاهای مجازی در شکل‌گیری داستان شکل بگیرد. این تجربه را در اثر دیگرم به نام «اگه اون لیلاست، پس من کی‌ام» (1381) ادامه دادم به‌طوری که یکی از داستان‌های مجموعه با ساختار چت نوشته شده و در دیگر داستان‌ها نیز فضاهای خالی بسیاری به لحاظ نقش مخاطب در تکمیل متن ایجاد کردم که نامش را سکوت می‌گذارم و این سکوت نقش بزرگی در شکل‌گیری روایت دارد، اما نمی‌توانم بگویم این کتاب‌ها بهترین تجربه‌ام در حوزه‌ی تأثیر دنیای دیجیتال بر ادبیات بوده‌اند و فکر می‌کنم در ادبیات تجربه‌گرا، همیشه باید تجربه کرد و هیچ تجربه‌ای شاهکار نخواهد بود. اما بعدها پس از کارکردن با دایره المعارف دیجیتالی بریتانیکا، به فکر نوشتن داستانی افتادم که مانند این دایره المعارف شگفت‌انگیز از لینک‌ها و تصاویر و صداهای مختلفی ساخته شده باشد و برای خواندن آن بشود مانند عنکبوتی از یک تار به تار دیگری پرید و مدام در آسمان معلق ماند. برای نوشتن چنین اثری تلاش کردم داستان‌های دیگری را که در این حوزه نوشته شده‌اند، بخوانم و ببینم و با داستان‌های دیجیتال فراوانی آشنا شدم که شبیه ویدئو گیم بودند و احساس کردم ابرداستان نویسی در حد آنچه آرزویم بود، باید به صورت یک کار تیمی انجام شود.

متن کامل
http://leilasadeghi.com/leila-sadeghis-work/interview/1069-interview-cyberpajoohi.html

#مصاحبه
@LS_leilasadeghi

سکوت و مشارکت مخاطب در تکمیل روایت - لیلا صادقی

ســـــ...................
ســــ..........
سـ.....
سکوت به عنوان یک نشانه، با بی‌کلامی، وقفه، خاموشی و بی‌کنشی متفاوت است و درواقع، سکوت آن بی‌کلامی دلالتمندی است که با فقدان گفتار و با غیاب دال، مدلولی را در ذهن شکل می‌دهد. در بسیاری از علوم، سکوت را با مسکوت کردن یا خاموشی خلط کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به نظریه‌ی مارپیچ سکوت (1993) در علوم ارتباطات اشاره کرد. اما سكوت خود داراي معنا است و مسئله‌ی اصلي سكوت در گفتمان كشف اين معنا است (كورزون، 1997: 5). درواقع از آنجایی که زبان در مغز انسان و نه در گفتار او شکل می‌گیرد، پس سكوت نه در سطح زبانی بلکه در سطح گفتاری رخ می‌دهد، بدین معنا که با فقدان دال، مدلول در زبان و به عبارتی در مغز ادراک می‌شود و جالب توجه خواهد بود که اگر مطالعات عصب‌شناسی شناختی به این سمت حرکت کند که در زمان حذف دال‌ها، چه تغییری در حرکت سلول‌های عصبی و اتصال سیناپس‌های موجود میان آن‌ها رخ می‌دهد که امکان ادراک مفهوم در مغز مهیا می‌شود.

متن كامل
http://leilasadeghi.com/naghd/note/1068-sokoot-leila.html

#يادداشت
@LS_leilasadeghi

ریخت- لیلا صادقی


به چمدانی در ایستگاهی که گاهی هست و گاهی نیست
به ریلی که شب را می‌رساند به ریسمان
به کفشی که پشت در مانده می‌شود
به خانه‌ای که بام
بام
و استخوانی که معنی شکست را می‌داند
به شکل هلالی که خیال ماه تمام را کمال می‌بیند
هرلحظه مسافری پیاده می‌شود
با چمدانی
در ایستگاهی
از قطاری
بدون کفش
به سمت پشت بامی که شکست را می‌فهمد
بازی ما تمام نمی‌شود
نوبت توست
بریز خانه را

ادامه شعر را در ويژه نامه «خانه از نگاه هنرمند» بخوانید

http://leilasadeghi.com/leila-sadeghis-work/poem/1065-home-leila-sadeghi.html