(کتابفروشی و معرفی کتاب) Bitik Evi

تقدیر دولت بی‌تدبیر از طباطبائی

✍️#محمد_رحمانی_فر

📝هنوز چند روزی از #وعده معاون اول رئیس‌جمهور مبنی بر تدریس نصفه‎‌ونیمه زبان ترکی (آن هم تنها در مدارس یک استان) نگذشته بود که خود #رئیس_جمهور از #جواد_طباطبائی، یعنی دشمن شماره یک زبان و هویت ترکی در ایران، تقدیر کرد تا ترک‌های ایران دیگر کوچکترین امیدی به این دولت #بی_تدبیر نداشته باشند.

📝تقدیر از جواد طباطبائی در شرایطی صورت می‌پذیرد که اندیشه‌های جواد طباطبائی نه تنها هیچ سنخیتی با نظام جمهوری اسلامی ایران ندارند، بلکه در تقابل کامل با بنیان‌های فکری و عقیدتی این نظام هستند. خوب به خاطر دارم که در سال هزار و سیصد و هفتاد و شش در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری، ویژه نامه یالثارات‌الحسین که با تیراژ بسیار بالایی چاپ شده بود و از سوی نهادهای انقلابی به صورت رایگان در تمامی شهرها و روستاها توزیع می‌شد، از سید محمد خاتمی انتقاد کرده بود که چرا یک بار از فردی مانند جواد طباطبائی، با احترام یاد کرده‌است؟

📝چند سال پیش در ماجرای برچیده‌شدن مجسمه #فردوسی از یکی از میادین شهر #سلماس و بازگرداندن اجباری آن به محل مزبور، در نامه‌ای سرگشاده خطاب به بیست و یک روشنفکری که فریاد وااسفا سر داده بودند، از #کودتای_خزنده عناصر سلطنت طلب پان فارسیست برای نفوذ به بدنه نهادهای حکومتی خبر داده بودم و اینک تقدیر ریاست جمهوری اسلامی ایران از جواد طباطبائی را نماد پیروزی کودتای مزبور می‌دانم.

📝رهبران نظام جمهوری اسلامی ایران باید بدانند که اگر فقط یک راه برای جلوگیری از واگرایی قومی و حفظ ثبات و یکپارچگی این کشور وجود داشته باشد، آن راه قطعاً راه مقابله با اندیشه‌های #نژادپرستانه و #باستانگرایانه این فرصت‌طلبان سیاسی است که اتفاقاً با یک بررسی ساده در آثار و احوالشان مشخص می‌شود که هیچ‌گونه دلبستگی فکری و عقیدتی هم به این نظام ندارند و تنها به دنبال پیشبرد اندیشه‌های ویرانگر خویش هستند. اندیشه‌هایی که علناً اکثریت ساکنین این کشور را بیگانه تلقی می‌نمایند و طبعاً راه را برای واگرایی قومی هموار می‌سازند.

9- بطلمیوس در قبال این لطف، از یهود تقاضای یک جلد کتاب تورات می‌نماید و چون نسخه مزبور به عبری بود و باید ترجمه می‌شد، هفتاد و دو تن را به طور مساوی از میان اسباط دوازده‌گانه بنی اسرائیل برگزید و آنها را دوبدو از هم جدا کرد و مامورینی بر سر آنها گماشت تا بدون اینکه بتوانند با هم تبانی نمایند 36 ترجمه متفاوت از تورات ارائه دهند و در پایان همه ترجمه‎ها عین هم بود و اما یهود این ادعا را نمی‌پذیرد و می‌گوید "این کار را برای آن انجام دادیم که از سطوت و شر آن پادشاه هراسان بودیم ولی باز هم باهم در تخلیط و تحریف با یکدیگر تواطی کرده‌بودیم". آثارالباقیه، نسخه انتشارات امیرکبیر، صص30-29
10- به طور خلاصه می‌توان گفت شخصیت‌های تاریخی اولاً زمانمند هستند، ثانیاً مکانمند هستند، ثالثاً اسناد تاریخی همزمان در مورد آنها سخن گفته رابعاً اسناد تاریخی ملل همجوار در مورد آنها سخن گفته است. هیچ یک از این فاکتورها در باب زرتشت صدق نمی‌کند. البته، لازم به تاکید است که رد تاریخمندی زرتشت به منزله رد دیانت زرتشتی نیست.
11- همان، ص 302
12- همان ص 300

✍️#محمد_رحمانی_‌فر سخن آخر:
📝بار اول که آثارالباقیه ابوریحان بیرونی را از روی نسخه انتشارات امیرکبیر و با ترجمه اکبر دانا سرشت مطالعه کردم، به موضوع عجیبی برخورد نمودم. در سرتاسر کتاب واژه ایران و ایرانیان به کرات تکرار شده‌بود. در حالی که کم و بیش اطلاع داشتم که واژه ایران تا همین اواخر فاقد مفهوم ژئوپولیتیک و حتی فاقد مفهوم اتنوگرافیک بوده‌است. در واقع، این واژه جز در شعر، آن هم بیشتر در اشعار فردوسی، کاربرد چندانی نداشته است و کاربرد مزبور هم به زعم اینجانب ناظر بر مفهوم اسطوره‌ای آن بوده است. به همین خاطر دچار حیرت شدم که چگونه ابوریحان در یک چنین کتابی، برخلاف سنت معمول، واژه ایران را در مفاهیم غیر مستعمل مورد استعمال مکرر قرار داده‌است؟! طبعاً اولین کاری که می‌توانستم بکنم و باید هم می‌کردم این بود که نسخه عربی یعنی نسخه اصل کتاب را تهیه کنم. با مرور نسخه عربی کتاب، متوجه شدم مترجم کتاب واژه "الفرس" را در قسمت‌های مختلف کتاب، به صلاحدید خویش، به ایران، ایرانی‌ها و پارسیان ترجمه کرده‌است. این کار مترجم، علاوه بر اینکه با اصول و مبانی علم ترجمه همخوانی ندارد، از لحاظ اخلاقی هم کاری است قابل سرزنش. اولاً بر اساس اصول علم ترجمه، مترجم حق ندارد برای یک کلمه از متن اصلی، از کلمات متعددی در متن ترجمه‌شده استفاده نماید. دلیلش هم روشن است. چون این امر می‌تواند در انتقال مفهوم متن اصلی ایجاد اخلال نماید. همانگونه که در این کتاب ایجاد نموده است. این سه کلمه متفاوت که مترجم همه آنها را به عنوان معادل برای یک کلمه واحد مورد استفاده قرار داده است، هر کدام حوزه معنایی خاصی برای خود دارند که اختلاط آنها منجر به ایجاد اخلال در فرآیند فهم صحیح متن می‌شود. از سوی دیگر، استفاده از کلمه ایران، به عنوان معادلی برای "الفرس" با توجه به بار معنایی جدیدی که این کلمه در روزگاران اخیر در حوزه‌های مفهومی ژئوپولیتیک، اتنوگرافیک و ملی کسب کرده‌است، قطعاً مخاطب را به بیراهه می‌برد و از این منظر اگر این کار مترجم از روی آگاهی بوده است –که به نظر می‌رسد، چنین بوده‌است- کار وی از لحاظ اخلاقی هم دارای اشکال است. در واقع، همانگونه که مترجم در مواردی ناچار شده از کلمه فارسیان به عنوان معادل این کلمه استفاده نماید، باید در سراسر کتاب نیز چنین می‌کرد.

🔖پاورقی‌ها:
1- این شهر پس از حمله مغول خیوه نامیده شده است.
2- البته طرفداران شعوبیه بسیار تلاش می‌کنند تا نشان دهند که تاریخ اندیشه‌های شعوبی‌گری به دوران بنی‌امیه بر می‌گردد و در واقع شکل‌گیری این اندیشه‌ها واکنشی بود در برابر برتری‌جویی‌های اعراب و تحقیر اقوام غیر عرب از سوی آنها. حتی اگر این استدلال را بپذیریم، اقدامات بعدی بسیاری از منتسبین این فرقه جای هیچ شکی باقی نمی‌گذارد که تمسک به شعار "برابری عرب و عجم" از سوی آنها و توسل آنها به آیه قرآنی "يا أيها الناس إنا خلقناكم من ذكر وأنثى وجعلناكم شعوبا وقبائل لتعارفوا"، آیه‌ای که نام این فرقه نیز برگرفته از آن است، صرفاً دستاویزی بود برای جلوگیری از متهم شدن آنها به دین‌ستیزی، که با توجه به اوضاع و شرایط تاریخی آن دوران می‌توانست هزینه‌های جبران‌ناپذیری برای آنها به دنبال داشته‌باشد. در باب "قیام علیه آیین اسلام و تعمد در تخریب آن" بنگرید به لغتنامه دهخدا، ذیل ماده شعوبیه.
4- وفات حمزه اصفهانی را بین 352 ه. ق. و 360ه.ق. نوشته‌اند. یعنی درست چند سال پیش از تولد ابوریحان بیرونی. در باب تاثیرپذیری ابوریحان بیرونی از حمزه اصفهانی و همچنین ملقب شدن حمزه اصفهانی به "بائع الهذیان" و متهم شدنش به شعوبی‌گری (که البته اتهام بی‌ربطی نیز نبوده است) بنگرید به "دانشنامه جهان اسلام" ذیل ماده "حمزه اصفهانی.
5- ابن الندیم کتاب الفهرست خویش را در سال 377 ه.ق. به انجام رسانده، یعنی زمانی که بیرونی به روایتی 17 ساله و به روایتی دیگر 15 ساله بوده‌است.
6- الصیدنه فی الطب، ابوریحان بیرونی، ترجمه باقر مظفرزاده، انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چاپ اول، 1383تهران، صص 9-168
7- و لمثل هذا تعرض حمزه ابن الحسن الاصفهانی فی الرسالته فی‌النیروز، حین تعصب الفرس فی عملهم فی سنۀ الشمس... بنگرید به آثارالباقیه عن القرون الخالیه، ابوریحان بیرونی، ناشر: مرکز نشر میراث مکتوب، تهران 1380، ص 61 نص کتاب (نسخه عربی، بند 24). می‌توانید به صفحه 79 ترجمه فارسی اثر مزبور که از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شده هم مراجعه کنید که البته به دلیل اینکه مترجم اثر در ترجمه جمله مزبور دچار اشتباه عمدی شده، من آن را توصیه نمی‌کنم.
8- بنگرید به آثارالباقیه، نشر امیرکبیر، صص 61-59 و البته نسخه عربی نشر میراث مکتوب، صص 45-44 نص کتاب (بندهای 1،2،3)

✍️#محمد_رحمانی_‌فر 📝اما در خصوص پاره‌ای از موارد دیگر به نظر می‌رسد، هیاهوی تبلیغاتی شعوبیه در آن روزگاران به حدی بوده که توانسته جعلیات خویش را آنچنان متواتر سازد که در افواه عمومی همچون حقایق تاریخی جلوه نمایند. همانگونه که شعوبیه جدید توانسته‌اند جعلیات خویش در باب کوروش را متواتر سازند و به خاطر همین تواتر، هر گونه سخن گفتن علیه کوروش به مثابه به چالش کشیدن ارزش‌های جامعه تلقی می‌شود! نیک می‌دانیم که مساله تواتر حتی در حدیث‌شناسی هم مطرح است. به عنوان مثال من دیدگاه بیرونی در باب زرتشت را از این نوع می‌دانم. قبلاً در نوشته‌ای کوتاه متذکر شده‌ام که زرتشت نه یک شخصیت تاریخی، بلکه شخصیتی است اساطیری. در آن نوشته با اشاره به عواملی که شخصیت‌های تاریخی را از شخصیت‌های اساطیری متمایز می‌سازد، نشان داده‌ام که شخصیت زرتشت حائز عوامل لازم برای تاریخی دانستن وی نیست. (10)

📝بیرونی اشاره می‌کند که "برخی از پیروان علم نجوم به بطلان پیغمبری زرتشت" (11) رای می‌دهند و همین امر بیانگر آن است که هزار سال پیش هم پیامبری زرتشت محل مناقشه بوده‌است. آن هم نه فقط از سوی پیروان پیامبر اسلام، بلکه از سوی پیروان علم نجوم هم! با این حال روایتی که بیرونی از زرتشت ارائه می‌دهد، بسیار تامل‌ برانگیز و البته شگفت‌انگیز است: "زرتشت کتابی آورد که آن را اوستا نامند و لغت این کتاب با لغات همه کتب عالم مخالف است و از ریشه لغات دیگر نیست و برای خود لغتی اصیل است و حروف آن از حروف همه لغات زیادتر است و علت اینکه به چنین لغتی این پیغمبر کتاب خود را اختصاص داد این است که علم آن اختصاص به اهل یک زبان پیدا نکند."(12)

📝این چه دینی است که به جای اینکه به زبانی سخن بگوید که همه بفهمند، برای خود زبان خاصی اختراع کرده که تا آنروز اصلاً وجود خارجی نداشته‌است و نه تنها مردم عادی به عنوان مخاطبین اصلی پیامبران به هیچ عنوان امکان فهمیدن آن را نداشته‌اند و طبعاً امکان مطالعه و درک تعالیم آن و تبعیت از آن را نداشته‌اند، بلکه خواص نیز ابتدا باید در محضر زرتشت به فراگیری زبان جدید وی می‌پرداختند و پس از آن تعمق و تفکر می‌کردند که وی را به عنوان پیامبر بپذیرند یا نه؟ یک کتاب دینی جدید، آن هم به زبان جدیدی که تا آن لحظه هیچ کس قادر به خواندن و حتی دانستن آن نبوده است! همه این‌ها حاکی از آن است که دین زرتشتی دینی نبوده که همچون سایر ادیان آسمانی و غیر آسمانی پیامبر مشخصی داشته باشد که پس از انجام مراحل دعوت عمومی و جذب پیروان، به انتخاب و تربیت خواص دین خویش پرداخته باشد، بلکه این دین از همان ابتدا به وسیله گروهی از خواص ساخته و پرداخته شد و بعدها در قالب دین به جامعه عرضه گردید.

✍️#محمد_رحمانی_‌فر 📝لازم به ذکر است که قرآن بدون آنکه هویت واقعی ذوالقرنین را آشکار سازد تنها به ارائه اطلاعاتی کلی از شخصیت وی بسنده کرده است که طبعاً بسیار قابل تاویل است و ملموس‌ترین نشانه‌ای که از وی به دست داده، سدی از آهن و سرب است که او برای مقابله با هجوم قوم یا اقوام یاجوج و ماجوج که البته هویت تاریخی آنها را هم مشخص ننموده، احداث کرده است. جالب این است که نه در آثار تاریخی متقدم و نه حتی در ادبیات ملل هیچ نشانه‌ای از انتساب بنیان سد مزبور بر کوروش به چشم نمی‌خورد. در حالی که ترکیب اضافی "سد اسکندر" بارها در ادبیات فارسی و در اشعار شعرای متعددی از دوره‌های مختلف تاریخی به کار رفته‌است.

📝آثارالباقیه بیرونی گواه این مطلب است که حتی در دوران اوج فعالیت‌های شعوبیه، کوروش جایگاه چندانی در تاریخ این مرز و بوم نداشته است و اطلاعات بسیار اندکی از وی وجود داشته که آن هم ماخوذ از تورات بوده است. البته، ابوریحان بیرونی برخلاف شعوبیه جدید، وقع چندانی به نظرات تورات و یهودیان نمی‌گذاشت و به همین خاطر هم کوروشی که در کتاب وی معرفی می‌شود نه در حد یک امپراتور بزرگ بلکه در حد یکی از حاکمان محلی کلدانی می‌باشد و مهمتر اینکه، برخلاف ادعاهای شعوبیه جدید، وی نقشی در بازگردندان یهودیان به سرزمین موعودشان نداشته است!

📝البته این امر تنها اختصاص به کوروش ندارد. بلکه در سرتاسر کتاب بیرونی، به وجود سلسله‌ای مستقل به نام هخامنشیان بر نمی‌خوریم. این در حالی است که بیرونی با اتکا به نوشته‌های پارسیان تاریخ پادشاهان کیانی، اشکانی و ساسانی را به تفصیل بیان می‌دارد و حتی برخلاف اغلب متقدمان و معاصرین خویش همچون طبری، دینوری و حمزه اصفهانی که با تقلید از زرتشتیان مدت حکومت اشکانیان را دویست و شصت و شش سال ذکر کرده بودند، با اتکا بر محاسبات ریاضی خویش، به رقم قابل قبولی در این خصوص می‌رسد که در قیاس با بقیه، به مدت زمامداری این سلسله بسیار نزدیکتر است.

📝ابوریحان بیرونی برخلاف روایت غالب شعوبیه جدید که تنها با اتکا بر تورات، کوروش را ناجی قوم یهود از زیر یوغ بخت‌النصر می‌دانند و بازگشت آنها به بیت‌المقدس را مرهون عنایات کوروش می‌دانند، با اشاره به وجود نسخه‌های متفاوتی از تورات، بدون اینکه کوچکترین اشاره‌ای به داستان بازگشت یهودیان بابل به وسیله کوروش داشته باشد، به توصیف چگونگی بازگشت یهودیانی می‌پردازد که پس از حمله بخت‌النصر به مصر پناهنده شده بودند و این بازگشت را هم نتیجه ملاطفت پادشاهی به نام "بطلمیوس فیلدلفیوس" می‌داند و نه لشکرکشی کوروش. به این ترتیب که پادشاه مزبور می‌شنود که "تورات کتابی است از آسمان نازل گشته" و "از اینرو ایشان را به سوی خود خواند و مسکن داد و ملاطفت بسیار کرد و اجازه داد به بیت‌المقدس بروند."(9)

2- تاثیرپذیری ابوریحان بیرونی از شعوبیه
📝همانگونه که قبلاً هم اشاره شد، بیرونی علی‌رغم اینکه نسبتی با شعوبیه نداشت، در آثارالباقیه خویش به شرح رویدادهای غیرمستندی می‌پردازد که در بادی امر هر انسان برخوردار از تفکر انتقادی دچار حیرت می‌شود که چگونه چنین شخصیتی با آن‌چنان نبوغی که داشته نتوانسته خرافه بودن آنها را تشخیص دهد. شاید توجیه این امر چندان هم ساده نباشد. با این حال، من انعکاس مباحث تاریخی شعوبیه در این کتاب را ناشی از دو امر می‌دانم: اول اینکه، به نظر می‌رسد در پاره‌ای از موارد بیرونی تنها به نقل آن مباحث می‌پردازد و موضعی در باب تایید یا رد اصالت و سندیت آنها اتخاذ نمی‌کند. به عنوان مثال، بیرونی همصدا با شعوبیه به ذکر جشن‌ها و آیین‌هایی می‌پردازد که اگر قبول کنیم چنین جشن‌هایی واقعاً وجود داشتند، باید بپذیریم که پارسیان باستان نه تنها از خوشگذران‌ترین و یا لااقل از دلخوش‌ترین انسان‌های آن دوران بوده‌اند، بلکه از خوشگذران‌ترین و دلخوش‌ترین انسان‌های تمامی اعصار تاریخ بوده‌اند. ولی اسناد تاریخی هرگز چنین امری را تایید نمی‌کنند. از سوی دیگر، چگونه می‌توان باور کرد که انسان‌هایی که به گواه اسناد تاریخی در بدترین شرایط معیشتی و رفاهی می‌زیسته‌اند و از بسیاری از آزادی‌های بدیهی محروم بودند، جشن‌هایی می‌گرفتند که گاهی اوقات تعداد آنها در عرض یک ماه به سه مورد هم می‌رسید؟ یعنی سه جشن در یک ماه!

🌘ابوریحان بیرونی و شعوبیه، از تاثیرپذیری تا رویارویی
(با نگاهی بر آثارالباقیه و ترجمه فارسی آن)
✍️#محمد_رحمانی_‌فر

📝بی گمان برای معرفی ابوریحان بیرونی، تنها ذکر نام او کفایت می‌کند. دانشمندی که صاحب تالیفات متعددی در علوم مختلف از جمله هیئت، نجوم، ریاضیات، فلسفه، جغرافیا، فیزیک و حتی تاریخ می‌باشد. بیرونی در حدود سال 360 ه.ق. در حوالی شهر خوارزم (1) (ازبکستان کنونی) به دنیا آمد و در سال 440 ه.ق. در شهر غزنه (پایتخت غزنویان) وفات نمود.

📝دوران زندگی ابوریحان بیرونی مصادف بود با دوران اوج اندیشه‌های #شعوبی‌گری. شعوبیه به دنبال اثبات برتری زبانی، نژادی و تاریخی قوم فارس بر عرب‌ها بود (2) و برای نیل به این منظور، به دنبال احیای تاریخ پیش از اسلام ایران، البته از طریق جعل سند و تاریخ‌سازی برای دوران مزبور با استناد به افسانه‌ها، اساطیر و حتی خرافات بود. تا جایی که این مساله در نوشته‌های تاریخی بیرونی نیز بازتاب یافته است. هر چند نمی‌توان شخصیتی مانند ابوریحان بیرونی را در زمره شعوبیه قرار داد و هرچند او برخی اوقات در مقابل اندیشه‌ها و تاریخ‌سازی‌های آنها ایستاده‌است، با این حال همانگونه که اشاره کردم، تاریخ‌سازی‌ها و تحریفات تاریخی نویسندگان منتسب به این فرقه همچون حمزه اصفهانی (3) ابن‌اندیم (4) بر افکار و آثار وی بی‌تاثیر نبوده‌است. به نحوی که این امر در آثارالباقیه نیز مشهود است.

1- نمونه‌هایی از وجوه افتراق اندیشه‌های ابوریحان بیرونی و شعوبیه
📝با اینکه آثارالباقیه از معدود کتاب‌های ابوریحان بیرونی است که به طور تخصصی به موضوع تاریخ و البته محاسبه روز و ماه و سال و بررسی تقویم‌های امم مختلف پرداخته‌است. با این حال، موضع‌گیری وی در برابر ادعاهای شعوبیه در کتاب "الصیدنه فی الطب" که کتابی است در باب طب و داروسازی و از قضای روزگار از آخرین تالیفات وی محسوب می‌شود، بسیار صریح‌تر است. ابوریحان در این کتاب می‌نویسد: "پس به زبان‌های عربی و فارسی پرداختم؛ در هر یک از آنها تازه واردم، به زحمت آنها را آموختم اما نزد من دشنام دادن به زبان عربی خوش‌تر از ستایش به زبان فارسی است. درستی سخنانم را کسی در می-یابد که یک کتاب علمی نقل شده به فارسی را بررسی کند. همین که زرق و برقش ناپدید شد، معنایش در سایه قرار می‌گیرد، سیمایش تار می¬شود و استفاده از آن از میان می¬رود، زیرا این گویش فقط برای داستان‌های خسروانی و قصه‌های شب مناسب است."(6) فارغ از اینکه، با این سخن ابوریحان بیرونی موافق باشیم یا نه، از این سخن نتایج چندی به دست می‌آید: اول از همه اینکه، برخلاف ادعاهای نادرست شعوبیه جدید، ابوریحان بیرونی فارس نبوده و چنانکه خودش اذعان می‌دارد، فارسی را با زحمت یاد گرفته‌است. دوم اینکه ابوریحان بیرونی، جایگاه زبان فارسی را بسیار حقیر می‌دانسته است و مهمتر از همه اینکه ابوریحان به شدت با اندیشه‌های شعوبیه یعنی فارس‌گرایان آن روزگاران مخالف بوده‌است.

📝ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه، حمزه اصفهانی را متهم کرده که در رساله نوروز خود، به علت تعصب بیجایی که به شیوه محاسباتی فارس‌ها داشته، دچار اشتباه در محاسبه شده است(7). از همین نکته، مشخص می‌شود که وی نه تنها علقه‌ای با شعوبی‌گری نداشته، بلکه مخالف دخالت دادن تعصبات قومی در مسائل علمی نیز بوده‌است.

📝برخلاف تعصبی که شعوبیه جدید در ذوالقرنین پنداشتن کوروش دارند و برای نیل به این هدف خود، دست به جعل تاریخ و سندسازی‌های دروغین زده‌اند تا جایی که دانشمند بزرگواری همچون علامه طباطبائی و به تبع آن برخی از علمای شیعه که طبعاً در حوزه تاریخ باستان صاحب‌نظر نیستند را به اشتباه انداخته‌اند، ابوریحان بیرونی صراحتاً از ذوالقرنین بودن اسکندر مقدونی دفاع می‌نماید و جالب این است که در آن روزگاران خود پارسیان و سران شعوبیه هم هنوز اسکندر را ذوالقرنین می‌پنداشتند و برای اینکه مثل همیشه وانمود کرده باشند که آنها هم دستی بر آتش داشته‌اند و به قول معروف از ذوالقرنین بودن اسکندر چیزی هم عاید آنها شود دست به جعل حکایت شرم‌آوری زدند که ابوریحان در این باب نیز در مقابل شعوبیه می‌ایستد و می‌گوید "برای این گفتار حکایتی را که فارسیان، مانند گفتار دشمن برای دشمن خود، ساخته‌اند گواه آوردند."(8)🔖ادامه متن در کانال

📝نئچه ایل اؤنجه، بایرام تعطیل‌لرینده حایات یولداشیم و قیزیم‌لا بیرلیکده شیرازا گئتدیک. اورادا بیر سیرا قاشقایی یولداش‌لارلا دا گؤروشدوک. اؤزل‌لیک‌له اوستاد مردانی رحیمی جناب‌لارینین قوللوغونا چاتدیم. بیر گون ده بوتونلوک‌له تورک شهری ساییلان #فیروزآباد شهرینده #عوض_اله_صفری کشکولی جناب‌لارینین قوللوق‌لارینا چاتدیق. قاشقایی یئمک‌لرله بزه‌نیلمیش ناهار سوفره‌لرینه قوناق اولدوق. ناهاردان سونرا قاشقایی‌لار حاققیندا سؤیله‌دییی اوزون بیر شعره بیزی قوناق ائله‌دی. شعرینده دریندن #اوستاد_شهریارین شاه اثری ساییلان #سهندیم آدلی شعری‌نین ایزی گؤرونوردو. (یاشاسین اوستاد شهریار کی اؤز سینیرسیز شعرلری ایله بوتون تورک‌لرین اویانیشینا ائتگی بوراخیبدیر!) شعردن سونرا قاشقایی‌لارین اردملی تاریخیندن دانیشدی. بو قونودا یاییملادیغی هابئله یاییملایا بیلمه‌دییی بیتیک‌لریندن سؤز آچدی...

📝او گون‌لر، فیروزآباد شهرینده "مارال"، "چای چؤرک" و بونلارا تای توکان آدلارینی گؤرمک منی چوخ ماراقلاندیرمیشدی. نئچه گون اؤنجه عوض‌اله صفری جناب‌لاری قاشقایی یوردو ساییلان آنجاق، #فارس آدلانان اوستانین "صدا و سیما"-سینا آچیق بیر مکتوب یازاراق، قاشقایی‌لارین بیر پارا ایستک‌لرینی دیله گتیرمیشدیر. بو گون اویانیش سوره‌جی قاشقایی‌لار آراسیندا گونو گوندن آرتیق ایره‌لی‌لمکده‌دیر. بیزیم بورجوموز ایسه اونلارین سسی اولوب، اونلارا دایاق دوروب، اونلارین الیندن توتماقدیر.

قاشقایی تورک‌لرین سسی اولاق

✍️#محمد_رحمانی_فر

📝هشتادینجی ایلین قیشیندا #شیراز شهرینه سربازلیغا گؤندریلدیییمده، #آذربایجان‌دان اوزاقلاشدیغیما چوخ اوزولوردوم. اورادا #قشقایی تورک‌لرین یاشادیغیندان خبرسیز دئییلدیم، البته. بیلدییینیز کیمی سربازلیغین اول‌لرینده مرخصی وئرمزلر. بیر گون زوربیللاه‌لا نئچه ساعات‌لیق مرخص‌لیک آلیب، ایلک دؤنه اولاراق، شیراز شهرینی گزمه‌یه چیخدیم. لاپ بئله داریخدیغیم گون‌لرین بیری ایدی، او گون! ندنسه باشیمدا یالنیز #تبریز هاواسی وار ایدی، او گون!

📝کریم خان #ارک-ینین یاخینلیغیندا ماشیندان دوشدوم. ایشیمین اوزو بللی ایدی: هر زاددان قاباق، بیر تئلفون‌خانا تاپیب آناما بیرده سئوگیلیمه (بو گونکو حایات یولداشیما) زنگ آچمالییدیم. بیر بارداق مئیوه سویو ایچمه‌لیییدیم، بیر ده پالتارلاریمی بیر درزی‌یه گؤسترمه‌لیییدیم. بئله‌لیک‌له، شهری آددیملاماغا باشلادیم. آنجاق، ائله او آندا تانیش بیر سس منی اؤزونه ساری چکدی: خیاوان قیراغیندا کاسئت ناوار (بونو بو گونکو گنج‌لر تانیمازلار بلکه) ساتان بیر آغا، #ابراهیم_تاتلی‌سس‌دن بیر کاسئت آچمیشدی. بیرآز اورادا دایانیب، تورک شارکی‌لارینی جانیملا دینله‌دیکدن سونرا یولا دوشدوم. بیرمئیوه سویو توکانینین قاباغیندان کئچدیییمده #گونئل-ین او زامان‌لاردا دیل‌لره دوشن "کیم‌لره قالدی دونیا" شارکیسی منی ایچری چکدی. توکانچی‌نین #قاشقایی تورکو اولدوغونو بیلدیییمده، چوخ سئویندیم. تئلفون‌خانادا دا تورک ماهنیسی سسلنمکده‌ ایدی. چالیشدیرانی ایسه بیر تورک قاشقایی قیزی ایدی. او گونون خاطیره‌سینی هئچ زامان اونوتمارام. اؤن‌یارغی‌لاریما باخمایاراق، شیراز چوخ دوغما گلدی منه، او گون.

📝آموزشی دؤوره‌سینی بیتیردیکدن سونرا باشقا بیر پادگانا گؤندریلدیم. اورادا یالنیز بیر هفته قالاندان سونرا بایرام-ین گلیب چاتماسینا گؤره، مرخص‌لیک آلیب، آنا یوردوم آذربایجانا دؤندوم. مرخص‌لیییه گلدیییمده قاشقایی سرباز یولداش‌لاریم قاییتدیغیمدا اونلارا تورک ماهنی‌لار کاسئت‌لری آپارماغیمی ایسته‌دیلر (او زامان‌لار اینتئرنت هله یایقین دئییلدی و بئله زادلاری الده ائتمک اونلار اوچون چوخ چتین ایدی).

📝شیرازین دادی داماغیما چیخمیشدی. آنجاق، بیر پارا ندن‌لردن آسیلی اولاراق بایرام تعطیل‌لریندن سونرا شیرازدان آیریلمالی، سربازلیغیمی ایسه #ماکو شهرینده ساومالییدیم. نئچه گون غئیبت‌دن سونرا، الیمده تسویه کاغیذی، شیرازا گئتدیم. قاپی‌داکی دژبان منی تانیدیقدا "به سن هاردا قالیبسان؟ جناب سرهنگ هر گون سنی بیزدن سوروشور!" دئدی. بو سؤز بیرآز غریبه گلدی، منه. منیم نئچه گون یوبانماغیم او قدر ده اؤنملی دئییلدی کی قرارگاه فرماندهی اولان بیر سرهنگ شخصاً منی آختارا! هر حالدا ایچری گیریب، تسویه کاغیذیمی الیمه آلیب، بیربیر امضالاری توپلاماغا باشلادیم. اوتاق‌لارین بیرینده ایکن، سرهنگ ایچری گیردی. اوتاقداکی‌لارا بیر پارا بویوروق‎لار وئردیکدن سونرا منیم اتیکت-یمه باخیب، "ضمناً بو گنج افسرله ده ایشیم وار، گؤندرین منیم اوتاغیما!" دئییب، چیخدی.

📝چوخ فیکره دوشدوم. ندن بو سرهنگ نئچه گون منی آختاریرمیش؟ ندن منی اوتاغینا چاغیردی؟ اولمایا بؤرکومو باشیما قویمادیغما گؤره آجیقلانمیشدی؟ بیلیردیم کی الیمده تسویه کاغاذی اولدوغونا گؤره، منه بیر ایش گؤره بیلمزدی. آما هئچ اولماسا اینجیده بیلردی. اوتاقداکی افسر تسویه کاغیذیمی الیمدن آلیب "گئت گؤر جناب سرهنگ نه دئییر، سورا گل ایش‌لرینی گؤرک!" دئدی. باشقا یولوم یوخ ایدی. سرهنگین اوتاغینا گئتمه‌لی‌ ایدیم. قاپینی چالیب ایچری گیردیم. هئچ زامان دوزگون نظامی احترام قویماغی اؤیره‌نه بیلمه‌میشدیم. آنجاق، بوتون گوجومله احترام قویوب، بؤرکومو گؤتوروب، شوش دوردوم. بؤیوک بیر اوتاق ایدی. سرهنگ ایسه اوتاغین او باشیندا بؤیوک بیر ماسانین آرخاسیندا اوتورموشدو. ایچیمده هله ده هیجان یاشاییردیم...

📝بیر آن فیکریم دینجلدی. سرهنگ قاشقایی لهجه ایله ماسانین دیبینده‌کی صندلی منه گؤستره‌رگ: "گل اوتور!" دئدی. سرهنگین تورک اولدوغونو بیلمیردیم. اصلینده من او پادگاندا ساده‌جه یئددی گون قالیب، مرخص‌لیییه چیخمیشدیم (مرخص‌لیییه نئجه چیخماغیمین دا اؤزونه گؤره ائشیتمه‌لی ماجراسی واردیر). من اوتورارکن زنگ آچیب، ایکی چای ایسته‌دی. کئف احوالدان سونرا، "به سن هاردا قالیب‌سان، سنین بیزیم پادگانا گلدییینی بیلدیییمدن سنی آختاریرام!" چوخ مات قالدیم. بو سرهنگ منی هاردان تانیییر؟ اولمایا #حفاظت منیم آدیمی بونا وئریب؟ بو فیکیرلر بئینیمده گزیشرکن، سرهنگ علی روشن‌گرایی سؤزونون آردینی توتدو: "اوستاد #اسداله_مردانی_رحیمی، منه تاپشیریب، حتمن سنی اونون گؤروشونه آپارام"... 🌏آردینی کانالیمیزدا اوخویون👇👇

به مسؤولان صداوسیمای فارس

استان فارس با جمعیتی بالغ بر چهار و نیم ملیون نفر از همه اقوام ایرانی در خود جای داده است، شکی نیست که زبان رسمی کشور ما فارسی است و برای پاسداشت آن باید فرصت بیشتری صرف شود، اما حدود یک و نیم ملیون نفر از جمعیت چهار ملیونی قشقایی در محدوده استان فارس در کنار دیگر هموطنان زندگی می کنند،و در هر جای ایران که باشند خود را از اهالی فارس معرفی می کنند،

صدا و سیمای فارس بیست و چهار ساعته هست، مطابق با اصل نوزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یک سوم از این فرصت بیست و چهار ساعته به یک سوم از جمعیت فارس که قشقایی هستند تعلق دارد که در فارس زندگی می کنند، حال بعد از سالی و ماهی یک خواهر تلاشگر بر آن است تا یک ساعتی ادبیات قشقایی را ضبط کرده و در رادیو شیراز پخش نماید، که از اینجانب دعوت کردند، اما این حق ما نبود از این برخورد دوگانه گلایه ها در دل داریم ، که چرا با یک جمعیت ملیونی قشقایی بومی استان فارس مسؤولین صدا و سیما بعد از گذشت چهل سال از انقلاب اینگونه کردند،

که قالی هایمان را در نمایشگاههای معتبر جهانی به نام گبه شیراز معرفی کنند بی آنکه نامی از بافنده بی چاره اش به میان بیاید، لباس سنتی زنان قشقایی را یکی از اقوام همسایه مدعی شده و چون رسانه محلی دارد به نام خودش معرفی میکند و قشقایی ها هم غیر از حیرت و تماشا چاره ای ندارند، و دهها مورد از این قبیل که مجال گفتگو نیست،

این قوم ایرانی رزمنده تاریخ روشنی دارد که فراموش می شود، و هیچ فریادرسی هم نیست، در طی این چهل سال آنگونه با قشقاییها برخورد و تعامل شد که احساس میکنیم فقط وجودمان را بالاجبار تحمل میکنید،

قشقاییها به فرماندهی امامقلی خان شایلو پرتغالی ها را از خلیج فارس راندند و جزایر خلیج فارس را به دولت صفوی باز گرداندند، دوبار با انگلستان جنگیدند و ایران را از مستعمره حتمی نجات دادند،در انقلاب مشروطه بازوهای آهنین آزادی خواهان فارس و جنوب بودند،در انقلاب اسلامی اولین راهپیمایی مسلحانه را در فیروز آباد و شیراز راه اندازی کرده و اولین ساواک که سقوط کرد ساواک مخوف فیروز آباد بود که توسط قشقایی ها انجام شد و انقلاب اسلامی در جنوب ایران هم فراگیر شد،

در جنگ با دولت عراق هزار و ششصد نفر از بهترین جوانانمان را تقدیم خاک مقدس وطن و انقلابمان کردیم، با این پیشینه روشن و افتخار آفرین،جمعیت ملیونی قشقایی در استان فارس حسرت یک ساعت تلویزیون به زبان و فرهنگ خودش را در دل دارد، و این در حالی است که هموطنان کرد ما در غرب کشورمان دارای دو شبکه محلی یکی در مهاباد و یکی هم در سنندج هستند، قشقایی ها هم همانند ملیونها ایرانی برای تحقق آرمانهای این ملت تلاش کرده و در طول تاریخ خون دادند، حال چرا از مواهب اجتماعی محروم هستند؟ این سؤال را باید و باید مسؤولان محترم صدا و سیمای فارس جوابش را بفرمایند، وگرنه یک ساعت آمدن من به رادیو هیچ دردی از ما را دوا نمی کند،
چون مطلب آنقدر پرشمار است که راه اندازی یک شبکه تلویزیون محلی برای قشقایی ها را می طلبد،،

خدایتان پایدار بدارد
#عوض_الله_صفری_کشکولی( کوچنده)
شاعر و نویسنده مظلومترین قوم ایرانی یعنی قشقایی

توضیح: عوض‌الله صفری را از نزدیک می‌شناسم. چند سال پیش، در سفر شیراز این افتخار نصیب من شد که در شهر ترک‌نشین #فیروزآباد، مهمان سفره غذا و البته سفره پربار شعر و تاریخ قشقایی ایشان، شوم. ایشان به همراه استاد #اسداله_مردانی_رحیمی و #ارسلان_میرزایی نقش چشمگیری در معرفی و احیای هویت ترکان قشقایی داشته‌اند. وظیفه خود می‌دانم که با انتشار نوشته وی، سهمی هرچند اندک در انعکاس مطالبات بحق این دلاورمردان ترک داشته‌باشم.
#محمد_رحمانی_فر

تورکونو آپار ائویزده آباوا اوخو!

✍️#محمد_رحمانی_فر

📝کئچن هفته تبریزده، سیاسی دورومون نه قدر گرگین اولدوغونا باخمایاراق، ادبیاتیمیز اونودولمادی. آغ ساققال شاعیریمیز سایین #محمود_میلانی جنابلارینین "لیریک غزل چانتاسی" آدلی شعر کیتابی‌نین تانیتیمینا من ده قاتیلدیم. اوراداکی چیخیشیمدا دئدیییم کیمی بو اوتوروما قاتیماغی، دیلیمیزی لاپ آغیر گون‌لرده دیری ساخلاماغا چالیشان‌لاری دَیرلندیرمک اوچون، اؤزومه بیر ملی بورج بیلمیشدیم.

📝بو گون بئله بیر بیتیک‌لرین ادبی یوکوندن دانیشماق، اونلاری ادبی تنقیدی باخیمدان سؤکوب تؤکمک چوخ دا یئرلی بیر ایش اولماز، منجه. بئله بیر اثرلره هابئله بئله بیر اثرلری یارادان کیشی‌لره هر زامان سایغی ایله یاناشمالیییق، دئیه دوشونورم. دیلیمیزه قارشی باسقی‌لارین هله ده دوام ائتمه‌سینه باخمایاراق، بو گونکو دوروموموز، کئچمیشیمیزین آغیر دورومو ایله توتوشدورمالی دئییل. بو گون تورکجه یازماق، حتی پرستیژ ده ساییلیر. آز دا اولسا دوشونن دینله‌ییجی‌لری واردیر. آنجاق، میلانی جنابلاری هابئله اونون قلمداش‌لاری ائله بیر زامان تورکجه یازیب یاراتماغا چالیشمیشلار کی بو دیلده یازماق اؤزو بؤیوک بیر سوچ ساییلیردی.

📝منیم بو سؤزلریم میلانی جنابلارینی اورکلندیردی. بو اوزدن ده، اؤز چیخیشیندا او زامانلارداکی آغیر دوروما توخوناراق دئدی: دوروم ائله آغیر ایدی کی بیر گون #تبریز ادبی درنه‌یینده، حتی #اوستاد_شهریار کیمی آدلیم بیر شاعیره ده تورکجه یازدیغی شعرینی اوخوماغا اجازه وئرمه‌‌دن "تورکونو آپار ائویزده آباوا اوخو"! دئدیلر.

اندکی صبر، صبح چندان دور نیست!

🖊#محمد_رحمانی_فر

📝چگونه از من انتظار دارید که رأی به همکاری و همراهی با گروه‌هایی بدهم که بند نافشان را با #نژادپرستی و خودبرتربینی بریده‌اند؟ گروه‌هایی که از استادیوم‌های ورزشی‌شان گرفته تا روزنامه‌ها و رسانه‌های مجازی و غیر مجازیشان هر شبانه‌روز بوی تعفن نژادپرستی و توهین‌های قومیتی بلند می‌شود. گروه‌هایی دیگرستیز که، حتی برای تأمین منافع خودشان هم که شده، هنوز هم حاضر نیستند گامی در راستای تعامل مبتنی بر احترام متقابل و شناخت واقعیت جدید شکل‌گرفته در #آذربایجان سرافراز بردارند.

📝 اشتباه نکنید! مشکل ما فقط دولت و حکومت مرکزی نیست. مشکل ما این است که نژادپرستی در اعماق وجود این به ظاهر هموطنانمان نهادینه شده‌است. مشکل ما این است که اینها تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند #هویت و #موجودیت واقعی ما را بپذیرند. مشکل ما این است که اینها به ما به چشم نوکران بی‌جیره و مواجبی می‌نگرند که همواره باید در بزنگاه‌های تاریخی به دادشان برسیم و جانمان را فدایشان کنیم و آنگاه که تاریخ مصرفمان تمام شد به بدترین نحو ممکن کنار نهاده‌شویم. سرنوشت غمبار #ستارخان بارزترین مصداق سخنان من است. هر چند این سرنوشت غمبار مختص ستارخان نبوده و مصادیق فراوانی دارد تا جایی که شخصیتی مانند #استاد_شهریار که عمرش را صرف اعتلای زبان فارسی کرد، سرنوشت بهتری پیدا نکرد.

📝من هم می‌دانم که #اوضاع_اقتصادی مردم اسفبار است. #سکوت من و دعوت من به سکوت هرگز از سر بی‌خبری از اوضاع مردم نیست. شاید وضع اقتصادی من چندان هم فاجعه‌بار نباشد ولی به هیچ وجه با مشکلات کمرشکن اقتصادی و معیشتی بیگانه نیستم. وانگهی برای درک اوضاع معیشتی مردم لازم نیست حتما خودمان فقیر باشیم.

📝همسر من سال‌هاست به انتخاب خود در یکی از محروم‌ترین مناطق #تبریز به شغل معلمی می‌پردازد. در این سال‌ها، خاطراتی که او از وضعیت معیشتی دانش‌آموزانش بازگو کرده، بارها اشک را از چشمانم سرازیر کرده‌است. آری من می‌دانم که در همین تبریز خانواده‌هایی هستند که گاهی اوقات حتی توان خرید یک نان بربری و اندکی پنیر برای صبحانه دختران عزیزتر از جانشان ندارند. من می‌دانم که در همین تبریز وقتی دختری یک جفت کفش دست دوم از معلمش هدیه می‌گیرد، آنچنان غرق شادی به این سو و آن سو می‌پرد که چشمان معلمش غرق اشک می‌شود. من می‌دانم که در همین تبریز دانش‌آموزانی وجود دارند که غالب اوقات روزانه حتی یک وعده غذای گرم نمی‌خورند. دخترکانی که غذای نذری معلم خود را در کیف مدرسه‌شان می‌گذارند و می‌گویند خواهرم دو روز است غذای گرم نخورده، می‌برم خانه باهم بخوریم.

📝مرا متهم به بی‌خبری نکنید. با اینکه دو ماشین (البته یکی باکلاس و دیگری بی‌کلاس) در خانه داریم سعی می‌کنم غالب اوقات از تاکسی استفاده کنم. برای همین هم به خوبی از وضعیت معیشتی اسفبار رانندگان تاکسی باخبرم. بماند که همین هفته پیش در داخل یک تاکسی، به قول ما ترک‌ها، گوشهایم مهمان پچ پچ دو خانم میانسال شد که از بی‌کاری جوانان تحصیل‌کرده و خانه‌نشین خود می‌نالیدند...

📝سخت است بتوان خانواده‌ای را در آذربایجان پیدا کرد که جوان یا جوانان بی‌کاری در خانه نداشته‌باشد. اکثریت قریب به اتفاق دوستانی که به طور مداوم با آنها در ارتباط هستم یا از بی‌کاری می‌نالند یا از اوضاع وخیم کسب و کار اقتصادی. یعنی حتی آنهایی هم که کار دارند، توان اداره مخارج سرسام‌آور زندگی را ندارند. در این چند سال اخیر از مهندسان با تجربه گرفته تا اصنافیان و بازاریان همواره در دیدارهایمان از وضع فجیع اقتصادی خویش نالیده‌اند.

📝من همه اینها را می‌دانم ولی یک چیز دیگر را هم می‌دانم. آن هم این است که تاریخ را نمی‌توان دور زد. فرایندهای تاریخی را نمی‌توان کوتاه‌تر کرد. #اقدامات_هیجانی، عجولانه و زودگذر نمی‌توانند #نتایج_پایدار و بلند مدت ایجاد کنند. حیف که محدودیت‌های فضای مجازی و حوصله تنگ شما عزیزان امکان نمی‌دهد مثال‌های متعددی از دور زدن‌های تاریخ و نتایج شوم آن بازگو نمایم ولی دوست دارم بدانید که ما به عنوان دلسوزان جامعه، مسوولیت سنگینی بر عهده داریم و اجازه نداریم ملت زجرکشیده آذربایجان را فدای بی‌تجربگی خودمان بکنیم. ما به دنبال تحقق کامل حقوق و کرامت انسانی تمامی افراد جامعه خویش هستیم و نمی‌توانیم به بهانه نیل به یکی از این حقوق، باقی آنها را فدا یا تعطیل کنیم و البته مطمئن باشید که هیچ یک از این حقوق به تنهایی قابل تامین نخواهد بود.

🆕آفرین بر #تبریز قهرمان که بار دیگر #فرصت_طلبان را مأیوس کرد!
🖊#محمد_رحمانی_فر

📝هفته‌ای پر التهاب را پشت سر گذاشتیم. هفته‌ای که ترجیح دادم به جای حضور فیلتر شده و سانسور شده در فضای مجازی، در دنیای واقعی تبریز با برخی از دوستان و همفکران دیداری تازه کنم و طبعاً در خصوص حوادث اتفاق افتاده و چشم‌انداز احتمالی آنها مشورت نمایم.

📝قبل از همه چیز باید بگویم که #بلوغ_سیاسی جامعه مدنی آذربایجان شایسته تقدیر است. آنچه در روزهای گذشته شاهدش بودیم نه از نظر کمی و نه از نظر کیفی به هیچ وجه در حد و اندازه‌ای نبود، که تبریز به عنوان مهد انقلاب‌های تأثیرگذار معاصر، بخواهد خودش را درگیر آن نماید. اغتشاشات بی‌حاصلی که از همان ابتدا هم معلوم بود که محکوم به شکست می‌باشد.

📝بماند که #چراغ_سبز برخی از شخصیت‌های رده‌بالای حکومتی در روزهای آغازین اعتراضات، این ذهنیت را تقویت می‌کرد که آنچه در حال وقوع است چیزی نیست جز تمرین تئوری "شورشگری و ضد شورشگری" در داخل کشور و البته زورآزمایی جناح‌های درون حاکمیت.

📝در سوی دیگر این ماجرا، آن‌هایی که دستان پلیدشان به خون جوانان پاک آذربایجان آغشته است، از هیچ کوششی برای تهییج و تحریک تبریز کوتاهی نکردند: از سازمان #مجاهدین_خلق گرفته تا #ولیعهد آرزو به دل مانده پهلوی، مثل همیشه وقتی دیدند بدون تبریز کاری از دستشان برنمی‌آید با خفت تمام دست نیاز به سوی تبریز دراز کردند. غافل از اینکه تبریز دیگر بازیچه #فرصت_طلبان نخواهد شد. غافل از اینکه تبریز درس لازم را از صفحات تاریخ آغشته به خون و قیام خویش فرا گرفته است.

📝به راستی چقدر احمق هستند آنهایی که داعیه قیام و رهایی ملت ایران را بر زبان دارند ولی تا این حد با واقعیات آذربایجان بیگانه‌اند و چقدر ابله هستند این‌ها که حتی به خاطر خودشان هم شده، هنوز هم واقعیت‌های جدید تبریز را مورد مطالعه و تأمل قرار نداده‌اند!


📝آری آنها باید بدانند که تبریز دیگر تبریز گذشته نیست که خود را فدای آمال و حتی هوس‌بازی‌های دیگران نماید. تبریز امروز به مدد بلوغ سیاسی متفکران و فعالان مدنی خویش، با گام‌هایی استوار، هر چند آهسته اما پیوسته، به سوی فردایی روشن گام بر می‌دارد. فردایی که متضمن حقوق و کرامت انسانی تمامی فرزندان آذربایجان می‌باشد. فردایی که در آن اثری از نژادپرستی، تحقیر قومی، تضییق زبان مادری، نابرابری‌های جنسیتی، نابودی محیط زیست و... نباشد.

📝از اینرو لازم است تمامی افراد و نهادهای سیاسی و غیر سیاسی (اعم از حکومتی و مخالف حکومت) که از این پس می‌خواهند تبریز را مخاطب خویش قرار دهند قبل از اینکه با انتشار پیام خود، خودشان را سنگ روی یخ نمایند، فرصتی را برای مطالعه و شناخت واقعیت جدید تبریز صرف نمایند و بدانند که تبریز همچنان فرصت‌طلبان را مأیوس خواهد کرد.

📝در پایان لازم می‌دانم تذکری هم به بنگاه‌های خبرپراکنی اعم از #BBC_Persian، #آمد_نیوز و ... داشته‌باشم که با تحریف حوادث اخیر تبریز، بار دیگر میزان رذالت و #دروغگویی خویش را آشکار ساختند. بهتر است این رسانه‌ها به جای فریب خود و دیگران با تحریف اخبار آذربایجان و تبریز سرافراز، در برابر عظمت این ملت سر فرود آورند و این واقعیت جدید را بپذیرند. آنچه دیروز در ورزشگاه یادگار امام تبریز و حواشی آن رخ داد، چیزی نبود که آنها بتوانند آن را به نفع خویش مصادره کنند.

خواب مصلحتی مجتهد تبریز
✍️#محمد_رحمانی_فر
📝با مطالعه کتب خاطرات رجال عصر #قاجار همچون اعتمادالسلطنه، احتشام السلطنه، ارفع‌الدوله و ...می‌توان اطلاعات دست اول و ارزشمندی از این دوران به دست آورد. البته، به شرطی که حوصله به خرج بدهیم و در همان صفحات اول، کتاب را به خاطر پرداختن به جزئیات امور شخصی و البته تکراری کنار نگذاریم. زیرا حتی همین جزئیات به ظاهر بی‌ارزش، شناخت خوبی از وضعیت اجتماعی و معیشتی دوران مزبور ارائه می‌دهند.

📝در این میان، "روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه" با اینکه گاهی اوقات، بنا به دلایل فوق‌الذکر، به شدت حوصله خواننده را زایل می‌سازد، به دلیل نزدیکی ایشان به شخص #ناصرالدین_شاه قاجار و حضور مداوم وی در دربار، منبع تاریخی ارزنده‌ای محسوب می‌شود. آنچه در زیر می‌آید، روایت اعتمادالسلطنه از اولین رویارویی جدی #تبریز ولیعهدنشین با تهران شاه‌نشین در روزهای آغازین #نهضت_تنباکو می‌باشد:

📖" امین حضور به حسب ظاهر مأمور بردن خلعت به جهت امیرنظام و ولیعهد و نصرت‌الدوله و مجتهد تبریز است. اما در باطن به جهت اصلاح عمل تنباکو که تفصیلش از این قرار است. روز هفتم محرم تلگراف تبریز به سفارت انگلیس و روس و عثمانی آمده بود به یک مضمون که ما اهالی تبریز روز عاشورا تمام فرنگی‌ها و عیسوی‎ها را که در تبریز هستند #قتل خواهیم کرد. از حالا به شما اطلاع می‌دهیم. دانسته باشید که تغیر به جهت عمل تنباکو و اینکه شاه مملکت خودش را به فرنگی‌ها فروخته است.

📖شب هشتم تلگرافی از امیرنظام به عنوان امین‌السلطان رسیده بود که روز عاشورا اهل تبریز عیسوی‌ها را قتل خواهند کرد و من از عهده این کار بر نمی‌آیم. استعفا از وزارت می‌کنم. شاه خواب بودند که این تلگراف را امین‌السطان به جهت شاه می‌فرستد. شاه را بیدار کرده، تلگراف را می‌دهند. همان شبانه تلگراف به #مجتهد_تبریز حاجی میرزا جوادآقا می‌شود که رفع این فتنه از شما می‌خواهم.

📖روز تاسوعا مجتهد در خانه خودش که مجلس روضه بود بالای منبر می‌رود، می‌گوید: من دیشب #فخر_کاینات را در #خواب دیدم. بسیار پریشان و مضطرب بودند. عرض کردم البته برای این دهه عاشورا خاطر مبارک مشوش است. فرمودند خیر! رذالت اهالی تبریز اوضاع مرا تلخ دارد که در سر یک کار بی‌معنی خون چندین هزار بیگناه ریخته خواهد شد. حالا بگویید چه کرده‌اید و چه خیال دارید که #پیغمبر (ص) را از خودتان اینطور رنجانده‌اید؟

📖حضار اقرار کردند که ما خیال داریم فردا عیسوی‌ها را قتل کنیم. مجتهد می‌گوید تحمل کنید. اول به شاه عرض کنید. هرگاه چاره نشد مختارید. مردم آرام شدند. عریضه‌ای از ملا و تاجر و غیره به شاه نوشته‌اند و همگی مهر کرده فرستادند که چهل و دو سال است که سلطنت می‎کنی محض طمع مملکت خود را قطعه قطعه به فرنگی فروخته‌ای، خود دانی. اما ما اهالی آذربایجان خودمان را به فرنگی نمی‌فروشیم و تا جان داریم می‌کوشیم."

روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، صص 765-766